Okul Yöneticilerinin ve Okul Proje Temsilcilerinin “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum” Projesine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14787712Anahtar Kelimeler:
Değer, Değerler Eğitimi, ZorbalıkÖzet
Bu araştırmada Türkiye’deki tüm örgün eğitim kademelerinde uygulanmakta olan “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum (ÇEDES)’’ projesine ilişkin anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise okul kademelerinde görev yapan okul yöneticilerinin ve okul proje temsilcilerinin görüşlerinin nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni ile incelenmesi amaçlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı bu projeyle öğrencilerin her yönden dengeli bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlama amacının planlı bir şekilde yürütülmesini hedeflemektedir. Okullarda değerler eğitimi ve ÇEDES uygulamalarında en büyük görevi öğretmenler ve dolayısıyla ÇEDES projesi okul temsilcisi öğretmen üstlenmektedirler. Öğretmenleri yönlendirme ve destekleme aşamasında bu okullardaki okul müdürlerine, müdür yardımcılarına ve okul proje temsilcilerine büyük iş düşmektedir. Yeni bir proje olması sebebiyle projenin değerlendirilmesi amacıyla literatürde çok az çalışma vardır. Yapılan çalışmalarda öğretmen görüşleri incelenmiştir. Bu çalışmayla okullarda projenin yürütücüleri olan okul müdürleri, müdür yardımcıları ve ÇEDES projesi okul temsilci öğretmenlerinin görüşleri alınarak bu projeye geniş bir çerçeveden bakılmaya çalışılmıştır. ÇEDES projesinin mevcut eksikliklerin ortaya konması, faydalı yönleri ortaya çıkarılarak geliştirilmesi, üç kamu teşkilatının yürütme görevindeki koordinasyon yeterliliğinin belirlenmesi, ders saatleri dışında yapılan etkinliklerdeki kontrol mekanizmasının işleyişi bağlamlarında görüşler incelenerek projenin daha verimli hale getirilmesi noktasında çok önemli katkılar elde edilebileceği düşünülmektedir.
Çalışmadan elde edilen verilerin analizi sonucunda; okul yöneticilerinin ve okul proje temsilcilerinin demografik durumunun bulgularda etkisinin olmadığı, öncelikli olarak öğrencilere aktarılması gereken değerlerin saygı, sevgi ve ahlak olduğu, projenin uygulanmasıyla öğrencilerde en yoğun gözlemlenen davranış değişikliklerinin saygı ve sorumluluk kavramlarının olduğu, proje çalışmalarının ders saatleri dışında yapılmasının öğrencilerde gözlemlenen isteksizliğin uygulamadaki en önemli sorun olduğu belirlenmiştir. Farkındalık çalışmalarının yapılmasıyla, paydaşların daha etkin görev almalarıyla ve öğrenci katılımının arttırılmasıyla ÇEDES projesinin uygulama aşamasındaki sorunlarının çözümüne ulaşılabileceği kanısının katılımcıların geneli tarafından benimsendiği görülmüştür. ÇEDES projesinin etkin uygulanmasıyla kaybolan bazı değerlerin geri kazanılmasının, ahlaki çöküşün, şiddetin ve zorbalığın en az düzeye indirgenmesinin mümkün olabileceği değerlendirilmiştir.
Referanslar
Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı. Ankara.
Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü/İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara.
Altan, M. Z. (2011). Çoklu zeka kuramı ve değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Sempozyumu, Eskişehir. http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/127841-20120111122256-6.pdf.
Aslan, Y. H. (2016). Bir derleme: benlik kavramına ilişkin bazı yaklaşımlar ve tanımlamalar. Sosyal Bilimler Dergisi. (48). 79-89.
Ateş, Ö. T. (2017). Türkiye'de değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerinde etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34),41-60.
Avcı, N. (2007). Gençlik ve toplumsal değerler. (1.bs) Siyasal.
Baltacı, N. B. (2018). Ortaokul yöneticilerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Balyer, A. (2012). Çağdaş okul müdürlerinin değişen rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (Kefad), 13(2),75-93.
Bircan, H. H. ve Dilmaç, B. (2015). Değerler bilançosu. Çizgi Kitabevi
Bozdaş, Ş. (2013). Öğretmenlerin mesleklerine adanmışlık düzeyleri ile değerler eğitimi uygulama düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Yayınları.
ÇEDES Projesi 2023 Uygulama Usul ve Esasları Klavuzu https://bozkurt20.meb.gov.tr/meb_iys_ dosyalar/2023_04/13144812_06094358_30091927_CEDES-USUL-VE-ESASLAR.pdf
Çetin, N. ve Balanuye, Ç (2015). Değerler ve eğitim ilişkisi üzerine. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. (24). (ss.191-203)
Demirtaş, H. (2014). Okul örgütü ve yönetimi. R. Sarpkaya (Ed), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi içinde (ss.89-140). Anı Yayıncılık.
Dinçer, B. (2019). İlkokul programlarında (1-4) yer alan ve kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin ve öğrenci velilerinin görüşlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38),207-234.
Ergün, A. (2021). Öğretmenlerin değer kavramına ilişkin bilişsel kurguları ve değerler eğitimi uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Fışkın, K. B. (2024). Milli Eğitim Bakanlığının “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum” projesi hakkında nitel bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü, Denizli.
Gülmüş, R. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularında değer öğretimine ilişkin sınıf öğretmenleri görüşleri (Tez No. 423071) [Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi
Halstead, JM and Pike, MA (2006). Citizenship and moral education: values in action, Routledge
Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda ve toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. (1.bs.) Timaş.
Kasapoğlu, H. (Bahar 2013). Okulda değer eğitimi ve hikayeler. Milli Eğitim. (198). 97-109.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 öğretim programlarının etkinliğinin araştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün Romanlarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü/Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Trabzon.
Öntaş, T. (2016). İdeolojinin kültürel yorumu olarak değerler ve bir değerler ideolojisi olarak muhafazakârlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(31),159-185.
Özan, M. B. (2009). Öğrenim görülen okul türüne göre yöneticilerin öğrencilere değer kazandırma davranışları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi. 8(1),55-62
Sallabaş, M. (2020, Mayıs 06). Türkçe öğretim programlarına değerler eğitimi yönünden karşılaştırmalı bir bakış. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 6(2), 538-551.
Sezer, Ş. (2021). Ortaokulda değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri: bir durum çalışması. Değerler Eğitimi, 19(41), 171-205. DOI: 10.34234/ded.837709
Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. (17.bs.) Anı.
Şahin, M. (2022). Çocuklarda Değer Eylemlerinin Oluşumunda Bakım Personellerinin Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 101-112. https://doi.org/10.31592/aeusbed. 982306
Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2016). "Değerler bilançosu: Sosyoloji, felsefe, ekonomi, eğitim, iletişim, müzik, tıp". H. H. Bircan ve B. Dilmaç (ed). Okullarda değerler eğitimi. (185-207). Çizgi kitabevi.
Turner, T. N. (2004). Essentials of elementary social studies (5th ed.). Personal Education Inc.
Ulusoy, K. (2019). Değerlerin tanımı, sınıfladırılması ve değerler eğitimi. K. Ulusoy içinde, Karakter Değerler ve Ahlak Eğitimi (s. 66). (6.bs.) Pegem Akademi.
UNESCO, (2010). Living values education overview, www.livingvalues.net
Yazıcı, M. (2016). Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri. Firat University Journal of Social Sciences, 24(1), 209-223. https://doi.org/10.18069/fusbed.10221
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.