Sıcak Nemli İklim Bölgeleri için Enerji Verimli Konut Tasarımı Önerisi


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14787173Anahtar Kelimeler:
Enerji, Enerji etkin yapı tasarımı, İklimsel tasarım, Konut, Sıcak Nemli İklimÖzet
Günümüzde küresel ölçekte karşılaşılan iklim sorunları, binalarda enerji tüketiminin azaltılmasını ve sürdürülebilir tasarım stratejilerinin uygulanmasını giderek daha kritik bir hâle getirmektedir. Özellikle konutların üretim ve işletim aşamalarında yoğun miktarda fosil yakıt kaynaklı enerji harcanması, doğal ekosistem üzerinde kalıcı olumsuz etkilere yol açmaktadır. Bu nedenle, binaların henüz planlama sürecinde iklimsel verilere dayalı olarak kurgulanması, yerleştirme kararlarından cephe tasarımına, malzeme seçiminden doğal havalandırma ve ısı kontrolüne kadar bütüncül yaklaşımların benimsenmesi gerekmektedir. Böylelikle pasif iklimlendirme ve ısıtma sistemleri devreye alınarak, aktif sistemlere duyulan gereksinim de en aza indirilebilir. Sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda, iklimsel tasarım yaklaşımının benimsenmesi hem mevcut enerji problemlerine çözüm getirme hem de çevresel duyarlılığı yüksek yapıların geliştirilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır. Bu kapsamda gerçekleştirilen çalışmada, bir tasarım alanı belirlenmiş ve bölgede hâkim olan iklimin gerektirdiği tasarım stratejileri ışığında, küçük ölçekli bir konut projesi tasarlanmıştır. Böylece, literatür araştırması ve uygulama örneği bir arada ele alınarak, enerji verimli tasarım ilkelerinin akademik bir stüdyo deneyimi içinde nasıl somutlaştırılabileceği açıklanmıştır.
Referanslar
Allard, F., Santamouris, M., & Alvarez, S. (1998). Natural ventilation in buildings: A design book. Earthscan.
Arslan, H. P., & Oral, G. K. (2023). İklimsel tasarım bağlamında konut binalarında cephe tasarım parametrelerinin hassasiyet analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(3), 1769–1780. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1010262 .
Berköz, E., Küçükdoğu, M., & Yılmaz, Z. (1995). Enerji etkin konut ve yerleşme tasarımı. TÜBİTAK İNTAG201 Proje Raporu. İstanbul: İTÜ.
Bucak iklim verileri, (2024), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Bucak ilçe halk kütüp hanesi, ilçe hakkında bilgiler. http://burdurbucak.kutuphane.gov.tr/TR-110272/ilce-hakkinda-genel-bilgiler.html .
Chenvidyakarn, T. (2007). Passive design for thermal comfort in hot humid climates. Journal of Architectural/Planning Research and Studies (JARS, 5(1), 1–28. https://doi.org/10.56261/jars. v5i1.169198.
Enteria, N., Awbi, H., & Santamouris, M. (2020). Building in hot and humid regions. Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-13-7519-4.
Givoni, B. (1994). Building design principles for hot humid regions. Renewable Energy, 5(5-8), 908–916. https://doi.org/10.1016/0960-1481(94)90111-2.
Günel, Ö. (2004). Sürdürülebilir bina tasarımında iklim verilerinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. (152231), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Karimimoshaver, M., & Shahrak, M. S. (2022). The effect of height and orientation of buildings on thermal comfort. Sustainable Cities and Society, 79, Article 103720. https://doi.org/10.1016/j.scs. 2022.103720.
Kaynaş, H. B., & Dişli, G. (2022). Anadolu Selçuklu Medreseleri UNESCO Dünya Miras Listesi Adaylığı: İnce Minareli Medrese Örnekleminde Alan Yönetim Planı İçin Altlık Denemesi. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7(1), 209-234. https://doi.org/10.30785/mbud.1038951.
Koca, Ö. (2006). Sıcak kuru ve sıcak nemli iklim bölgelerinde enerji etkin yerleşme ve bina tasarım ilkelerinin belirlenmesine yönelik yaklaşım. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Külekçi, E. A. (2017). Geçmişten günümüz yeşil çatı sistemleri ve yeşil çatılarda kalite standartlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 1(1), 35–53.
Mayuk, S. G., Serter, N., & Yüksel, E. (2017). Bitkilendirilmiş Cephe Sistemi Detaylarının İrdelenmesi ve Geliştirilmesine Yönelik Bir Çalışma. Sürdürülebilir Yapı Tasarımı Ulusal Konferansı, 12-13 Kasım, İzmir.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2024). Fırat Havzasının klimatalojik analizi. https://www.mgm.gov.tr/ genel/firathavzasi.aspx?s=19
Perez, Y. V., & Capeluto, I. G. (2009). Climatic considerations in school building design in the hot–humid climate for reducing energy consumption. Applied Energy, 86(3), 340–348. https://doi.org/10.1016/ j.apenergy.2008.05.007
Saylam Canim, D. (2015). Binalarda enerji performansı hesaplama yöntemi (Bep-Tr)nin enerji performans değerlendirmesi ve kullanılabilirliğine yönelik bir uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Sika, (2024a). Yeşil Çatı Sistemleri. https://tur.sika.com/tr/yapi/cati-sistemleri/yesil-catilar.html#:~:text= Ayn% C4%B1%20zamanda%20bitkilendirilmi%C5%9F%20%C3%A7at%C4%B1lar%2C%20%C3 %A7evreci,olmak%20%C3%BCzere%20her%20bitki%20yeti%C5%9Ftirilebilir
Sika. (2024b). Solar Çatılar. https://tur.sika.com/tr/yapi/cati-sistemleri/solar-catilar.html
Tavares, P. F. A. F., & Martins, A. M. O. G. (2007). Energy efficient building design using sensitivity analysis. A case study. Energy and Buildings, 39(1), 23–31. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2006. 04.017
TESUP. (2024). Konutlar için rüzgar türbini. https://tesup.com/tr/blogs/post/ruzgar-turbinleri-icin-cati-kurulumlari
Türktaş, M. H. (2014). Sıcak nemli iklim bölgesi için iklimsel tasarım parametrelerinin ısıl performansa etkisini değerlendirme: Bir konut örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Ürün, E., & Soyu, E. (2016). Türkiye’nin enerji üretiminde yenilenebilir enerji kaynakları üzerine bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 45-60.
Yılmaz, T., Şavklı, F., & Yıldırım, E. (2013). İklime bağlı tasarım olanaklarının sıcak iklim koşullarında irdelenmesi: Antalya Cumhuriyet Meydanı örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1), 42–45.
Yılmaz, Z. (2007). Evaluation of energy efficient design strategies for different climatic zones: Comparison of thermal performance of buildings in temperate-humid and hot-dry climate. Energy and Buildings, 39(3), 306–316. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2006.08.004
Yılmaz, Z. (2006). Türkiye ve İrlanda’daki binaların enerji etkin tasarım ve yapımı için sürdürülebilirlik stratejileri. İstanbul Teknik Üniversitesi Araştırma Fonu Proje No: 30657 Sonuç Raporu Cilt I-II-III, İstanbul.
Zeren, L. (1977). Türkiye’de iklimle dengeli mimari uygulama. TÜBİTAK VI. Bilim Kongresi, İzmir.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.