Dijital Teknolojilerin Müzecilikteki Rolü: Artırılmış Gerçeklik ve Yapay Zekâ Entegrasyonu Üzerine Bir İnceleme


Abstract views: 36 / PDF downloads: 25

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.15567452

Anahtar Kelimeler:

Müze, Dijital Müze, Artırılmış Gerçeklik, Yapay Zekâ

Özet

Müzecilik alanında, tarihsel ve kültürel mirasın korunup sergilenmesi işlevinin yanı sıra, gelecek nesillere bu miras aktarımının devamlılığını sağlama adına yıllar içinde çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Günümüzde dijital teknolojilerin gelişimi ile beraber müzelerde yenilikçi uygulamalara yönelim artmıştır. Dijital müzecilik kavramı, bu süreçte müzelerin yönetiminde ve ziyaretçi deneyimlerinde dijital teknolojilerin rolünü ifade etmektedir. Özellikle yapay zekâ ve artırılmış gerçeklik uygulamaları, müze faaliyetlerine yeni bir boyut kazandırarak, her yaş diliminden ziyaretçinin katılımcı ve daha etkileşimli bir deneyim yaşamasını sağlamaktadır. Artırılmış gerçeklik, müzelerde sergilenen eserleri dijital biçimde zenginleştirirken, yapay zekâ ise ziyaretçilerin ilgisini çeken içerikleri kişiselleştirerek derinlemesine bir etkileşim imkânı sunmaktadır. Bu teknolojiler ile müzeler yalnızca bir sergileme alanı olmanın ötesine geçerek, etkileşimini artırmakta ve ziyaretçilerin bilgi edinme süreçlerini kolaylaştırmayı mümkün kılmaktadır. Buradan hareketle Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi adına gerçekleştirilmesi planlanan artırılmış gerçeklik müze çalışmasının örnek uygulaması hazırlanmış ve bu örnek ile beraber söz konusu teknolojilerin müzelerdeki potansiyel rolü incelenmiştir. Geliştirilen artırılmış gerçeklik çalışması sayesinde ziyaretçilerin, eserler ile etkileşimli bir deneyim yaşayabilmesi ve eserlerin kendisine ya da arka planına dair bilgi edinebilmesi beklenmektedir. Bu çalışmada odak noktayı oluşturan müzecilikte dijital teknoloji kullanımının, ziyaretçi katılımını artırma ve müze kavramını yeniden şekillendirme potansiyeline sahip olduğu değerlendirilmektedir.

Referanslar

Arıkan, R. (2021). Araştırma yöntem ve teknikleri (4. basım). Nobel Akademik Yayıncılık.

Aslan, A. A. (2022). Yapay zekânın müze eğitimi alanında kullanılması [The use of artificial intelligence in museum education]. Sanat ve Tasarım Dergisi, (30), 1–15.

Atalan Çayırezmez, N. (2008). Taşınabilir kültür varlıklarının kayıt altına alınması ve takibinde alternatif bir yöntem önerisi: RFID (Radyo frekanslı kimlik tanımlama) teknolojisi [Specialist thesis, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü].

Aytekin, H. (2016). Müzelerde artırılmış gerçeklik uygulamaları: Sakıp Sabancı Müzesi örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Azuma, T. R. (2001). Augmented reality: Approaches and technical challenges. In W. Barfield & T. Caudell (Eds.), Augmented reality and intelligent systems (pp. xx–xx). Lawrence Erlbaum Associates.

Betchoo, N. K. (2016). Digital transformation and its impact on human resource management: A case analysis of two unrelated businesses in the Mauritian public service. In 2016 IEEE International Conference on Emerging Technologies and Innovative Business Practices for the Transformation of Societies (EmergiTech) (pp. 147–152).

Bıktım, E. (2014, April 15). Dijital müze uygulaması gençleri tarihle buluşturuyor. Donanım Günlüğü. https://donanimgunlugu.com/dijital-muze-uygulamasi-gencleri-tarihle-bulusturuyor-27746

Coşkun, C. (2017). Bir sergileme yöntemi olarak artırılmış gerçeklik. Sanat ve Tasarım Dergisi, 61–75.

Çakan, A., & Batu, T. (2024). Sanat eseri izleme yöntemlerinde dijitalizm ve müzecilik. Yedi (Sanatta Dijitalizm Özel Sayısı), 375–387. https://doi.org/10.17484/yedi.1496522

Doğan, S. (2018, November 29). Müzecilikte dijital dönüşüm: Değişen müze teknolojileri ve ulusal bilgi politikası. Paper presented at the Kütüphane, Arşiv ve Müze Yöneticileri Kongresi ve Fuarı, Antalya, Türkiye.

Ekiz Kaya, M. (2024). Education in museums in terms of visual culture: Learning and technology integration. Baçini Sanat Dergisi, 2(4), 1–29.

Erdoğan, S. (2020). STEAM ve sanat eğitimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 303–316.

Ferrato, A., Limongelli, C., Mezzini, M., & Sansonetti, G. (2022). Müze ziyaretçisi davranışı hakkında veri toplamak için derin öğrenmeyi kullanma [Using deep learning to collect data on museum visitor behavior]. Uygulamalı Bilimler, 12(2), 533. https://doi.org/10.3390/app12020533

French, A., & Villaespesa, E. (2018). AI, visitor experience, and museum operations: A closer look at the possible. In Humanizing the Digital: Unproceedings from the MCN 2018 (pp. 101–113).

Gerçek, F. (1999). Türk müzeciliği (1. baskı). Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Gürbüz, A. (2021). Yakın gelecekte müzecilik alanında kullanılacak yeni teknolojiler ve teknoloji tabanlı yeni hizmetler [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Mercin, L. (2006). Resim dersini müze kaynaklı oluşturmacı öğrenme yaklaşımı etkinliklerine göre uygulamanın erişiye, kalıcılığa ve tutuma etkisi (Diyarbakır ili örneği) [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.

Mercin, L., Çatak, M., Şimşek, S., Alkan, V., Erdem, A.R., Özdemir Özden, D., Şahin, A., Taşlı, İ., Çengelci Köse, T., Karaduman, H., Selanik Ay, T., & Uzunkol, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretimi. In S. Şimşek (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (pp. 273–305). Anı Yayıncılık.

Parsehyan, B. G. (2021). Digital transformation in museum management: The usage of information and communication technologies. Turkish Studies- Social Sciences, 15(8), 3539–3550.

Poyraz, B. (2013). Müze teknolojileri ve sergileme farklılıkları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 1–14.

Sılberman, M. (2016). Aktif öğretim (N. Kalaycı, Trans.). Pegem Akademi Yayınları.

Tom Dieck, M. C., & Jung, T. H. (2017). Value of augmented reality at cultural heritage sites: A stakeholder approach. Journal of Destination Marketing & Management, 6, 110–117.

Yedikardeş, S. (2020, April). Fahrelnissa Zeid “Üç kişilik oyun” çevrim içi sergisi. Mixer Arts. https://www.mixerarts.com/artwriting-turkey-online-exhibitions-and-arts-journalism-on-online-artworks

Yücel, D. (2012). Yeni medya sanatı ve yeni müze. İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.

GÖRSEL KAYNAKÇA

Smithsonian Enstitüsü. (2021). Kritik Mesafe [Sergi]. Smithsonian Sergileri. https://www.si.edu/exhibitions/critical-distance%3Aevent-exhib-6559

Singapur Ulusal Müzesi. (2017). Ormanın hikayesi [Sergi]. Roots.gov.sg. https://www.roots.gov.sg/stories-landing/stories/the-story-of-the-forest/story

Sakıp Sabancı Müzesi. (2014). Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu [Sergi videosu]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=IDtdGwiL0t0

Ulusal Çocuk Müzesi. (2024). İklim Eylem Kahramanları Sergisi [Sergi tanıtımı]. Amerikan Müzeler Birliği. https://www.aam-us.org/2024/01/19/climate-action-heroes-how-national-childrens-museum-is-empowering-the-next-generation-of-climate-innovators/

Museu do Amanhã. (2018). IRIS+ [Yapay zekâ destekli dijital asistan]. https://www.aam-us.org/2018/06/12/iris-part-one-designing-coding-a-museum-ai/

Prado Müzesi. (2022). Dijital Uygulamalar [Mobil uygulama]. https://www.gvam.es/en/the-prado-museum-commissions-gvam-new-smart-audio-guide/

Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi. (2024). Artırılmış Gerçeklik Müzesi, Giriş Kısmı [Fotoğraf]. Yazar arşivinden.

Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi. (2024). Artırılmış Gerçeklik Müzesi, Tablo Görünümü [Fotoğraf]. Yazar arşivinden.

Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi. (2024). Artırılmış Gerçeklik Müzesi, Günümüz Görüntüsü [Fotoğraf]. Yazar arşivinden.

Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi. (2024). Artırılmış Gerçeklik Müzesi, Geniş Açıdan Günümüz Görüntüsü [Fotoğraf]. Yazar arşivinden.

Özel Ahmet Yakupoğlu Müzesi. (2024). Artırılmış Gerçeklik Müzesi, Günümüz Görüntüsünden Çıkış Açısı [Fotoğraf]. Yazar arşivinden.

İndir

Yayınlanmış

31.05.2025

Nasıl Atıf Yapılır

Şahin Kubat, Z., & Mercin, L. (2025). Dijital Teknolojilerin Müzecilikteki Rolü: Artırılmış Gerçeklik ve Yapay Zekâ Entegrasyonu Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 12(119), 972–986. https://doi.org/10.5281/zenodo.15567452