Türkiye’de İHA/SİHA Alanında Yaşanan Gelişmeler ve Muharebe Ortamına Yansımaları
Abstract views: 87
/ 
PDF downloads: 126
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15567460Anahtar Kelimeler:
İnsansız Hava Aracı, Silahlı İnsansız Hava Aracı, İstihbarat, Asimetrik TehditÖzet
2000’li yılların başından itibaren küresel ölçekte ivme kazanan insansız hava araçları (İHA) ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) teknolojileri, Türkiye açısından da stratejik bir öncelik haline gelmiştir. Başlangıçta dışa bağımlı bir politika izleyen Türkiye, özellikle İsrail ve ABD kaynaklı sistemlerin tedarikinde yaşanan siyasi ve teknik sorunların ardından, yerli ve millî üretim stratejisine yönelmiştir. Bu kapsamda BAYKAR, TUSAŞ, Lentatek, ASELSAN ve ROKETSAN gibi savunma sanayii kuruluşlarının yürüttüğü projeler sonucunda Bayraktar TB2, ANKA, Akıncı, Aksungur ve Karayel gibi platformlar geliştirilmiştir. Bu sistemler yalnızca keşif ve gözetleme değil, aynı zamanda yüksek hassasiyetli taarruz ve sinyal istihbaratı gibi görevleri de başarıyla yerine getirecek biçimde donatılmıştır. Özellikle Bayraktar TB2’nin iç güvenlik operasyonları, Irak’ın kuzeyinde icra edilen operasyonlar ile Suriye’deki harekâtlarda etkin biçimde kullanılması, Türk İHA/SİHA teknolojilerinin küresel düzeyde tanınmasını sağlamış ve ihracat potansiyelini artırmıştır. Türkiye, sadece platform ihracatıyla değil; teknoloji transferi, ortak üretim ve eğitim gibi alanlarda da çok taraflı iş birlikleri geliştirmiştir.
Türkiye'nin İHA/SİHA alanındaki teknolojik ilerlemesi, özellikle terörle mücadele bağlamında sahada somut sonuçlar doğurmuştur. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin PKK’ya yönelik gerçekleştirdiği operasyonlarda insansız sistemlerin sağladığı gerçek zamanlı istihbarat, hedef tespiti ve yüksek hassasiyetli taarruz kapasitesi, örgütün hareket alanını ciddi şekilde daraltmıştır. Dağlık ve erişimi zor coğrafyalarda, klasik istihbarat yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda İHA’lar; hedeflerin tespiti, izlenmesi ve anlık olarak etkisiz hale getirilmesinde kritik rol oynamıştır. Özellikle Bayraktar TB2 ve ANKA gibi platformlar ile entegre edilen mühimmatlar sayesinde örgütün üst düzey yöneticileri ve lojistik hatları yüksek isabet oranıyla hedef alınabilmiştir. Bu sistemler sayesinde sınır ötesi operasyonlarda operasyonel kabiliyet artmış, sivillere zarar verme riski minimize edilmiştir. İHA/SİHA’ların etkin kullanımı, sadece sahada başarıya katkı sağlamakla kalmamış, aynı zamanda örgütün moralini bozmuş ve dağ kadrosunun hareket serbestisini önemli ölçüde kısıtlamıştır. Türkiye'nin bu alandaki başarısı, asimetrik tehditlere karşı etkili mücadele yöntemleri geliştirmesi açısından da uluslararası düzeyde dikkat çekmiştir. İHA/SİHA teknolojilerinin PKK’ya karşı mücadelede sağladığı avantajlar hem operasyonel hem de stratejik düzeyde güvenlik mimarisinin dönüşümünü tetiklemiştir.
Referanslar
Atasoy, F. (2022). İnsansız Hava Araçlarının Savaş ve Muharebe Sahasına Etkisi; 2020 Yılı Karabağ Savaşı Örneği. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi.
Bağcı, H. & Kurç Ç. (2017). Turkey’s Strategic Choice: Buy Or Make Weapons? Defence Studies, 17(1), 38-62. https://doi.org/10.1080/14702436.2016.1262742
BAYKAR. (2021). Bayraktar Akıncı TİHA Türk Havacılık Tarihinin İrtifa Rekorunu Kırdı. https://www.baykartech.com/tr/press/bayraktar-akinci-tiha-turk-havacilik-tarihinin-irt/
BAYKAR. (2023). Bayraktar Kızılelma Havacılık Tarihinde İlkleri Başardı. https://baykartech.com/tr/haberler/bayraktar-kizilelma-havacilik-tarihinde-ilkleri-basardi/
BAYKAR. (2024). Türkiye’nin SİHA'lardaki bayrak taşıyıcısı Bayraktar TB2. https://baykartech.com/tr/press/turkiyenin-sihalardaki-bayrak-tasiyicisi-bayraktar-tb2/
Bayraktar, H. (2022). Tam Bağımsız ve Müreffeh Türkiye Yolunda BAYKAR Örneği. M. F. Kacır, M. Şeker & M. Doğrul (Ed.), Millî Teknoloji Hamlesi: Toplumsal Yansımaları ve Türkiye’nin Geleceği (s. 300–306). Türkiye Bilimler Akademisi.
Business Insider. (2023). Turkey's powerhouse drone industry is on the verge of another milestone: a stealthy unmanned fighter jet for its new aircraft carrier. https://www.businessinsider.com/ turkeys-drone-industry-is-building-a-stealthy-unmanned-fighter-jet-2023-3
Cagaptay, S. & Outzen, R. (2022). Drones And Resets, The New Era of Turkish Foreign Policy. Baku Dialogues, 5(4), 56.
Çakır, O. (2023). İnsansız Hava Araçlarının Terörle Mücadeleye Etkisi: Türkiye Örneği. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çoşkun, H. (2023). İnsansız Hava Araçlarının Gelişimi ve Türkiye’nin Terörle Mücadelesine Etkisi. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. İstanbul Topkapı Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Doğan, İ. (2019). İnsansız Hava Araçlarının Geleceği ve Muharebe Sahasında Kullanımı. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi] Milli Savunma Üniversitesi Alparslan Savunma Bilimleri Enstitüsü.
Ensonhaber. (2025). Endonezya, Türkiye'den yüzlerce SİHA ve TİHA sipariş etti. https://www.ensonhaber.com/gundem/endonezya-turkiyeden-yuzlerce-siha-ve-tiha-siparis-etti
Erickson, E.J. (2004). Turkey As Regional Hegemon-2014: Strategic Implications For The United States. Turkish Studies, 5(3), 25-45. https://doi.org/10.1080/1468384042000270317
Haber7. (2024). Baykar'ın dev adımı dünyanın gündeminde! İtalya donanması TB3'ü radarına aldı!. https://www.haber7.com/guncel/haber/3491650-baykarin-dev-adimi-dunyanin-gundeminde-italya-donanmasi-tb3u-radarina-aldi
Kap, A. (2023). Türkiye’de İHA ve SİHA’ların Ulusal Güvenlik Amaçlı Kullanımı. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Gebze Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Karakaş, D., Karakaş, M., Karagöz, Ö. & Tiftikci, H. (2012). Türk İnsansız Hava Aracı ANKA’nın Uçuş Simulasyon Ortamı. Savunma Bilimleri Dergisi, 11(2), 92.
Karakaş, M.Y. (2022). Türk Yapımı İnsansız Hava Araçlarının Türkiye’nin Dış Politika ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Karakuş, C. (2019). Silahlı İnsansız Hava Araçlarının (SİHA’lar) Konvansiyonel Savaştaki Yeri: Anlık İstihbarattan Anlık Müdahaleye Geçiş. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kasapoğlu, C. (2022). Turkish Drone Strategy In The Black Sea Region And Beyond. The Jamestown Foundation. https://jamestown.org/program/turkish-drone-strategy-in-the-black-sea-region-and-beyond/
Kıllıoğlu, M.E. (2023). İnsansız Hava Araçları ve Türkiye. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi, 4(2), 119. https://doi.org/10.52792/tws.1336610
Kinsella, D. (1998). Arms Transfer Dependence And Foreign Policy Conflict. Journal of Peace Research, 35(1), 7-23. https://doi.org/10.1177/0022343398035001002
Lentatek. (2025). İnsansız/Otonom Sistemler. https://lentatek.com/tr/cozumler/insansiz-sistemler
Millî Savunma Bakanlığı. (2019). Fırat Kalkanı Harekâtı. https://www.msb.gov.tr/FiratKalkani
Millî Savunma Bakanlığı (2020). Zeytin Dalı Harekâtı. https://www.msb.gov.tr/ZeytinDaliHarekati
Millî Savunma Bakanlığı. (2022). Barış Pınarı Harekâtı. https://www.msb.gov.tr/BarisPinariHarekati
Millî Savunma Bakanlığı. (2023). Bahar Kalkanı Harekâtı. https://www.msb.gov.tr/BaharKalkani
Millî Savunma Bakanlığı. (2025). Pençe Serisi Operasyonlar. https://www.msb.gov.tr/PenceSerisi Operasyonu
Millisavunma.com. (2018). Akıncı Taarruzi İHA. https://www.millisavunma.com/akinci-taarruzi-iha/
Onay, M. (2023). Gelişen Teknolojinin PKK Terör Örgütü Üzerindeki Etkileri (İHA-SİHA). [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Patronlar Dünyası. (2024). TB3, TCG Anadolu'dan kalkış için yeni rampa testini geçti. https://www.patronlardunyasi.com/tb3-tcg-anadoludan-kalkis-icin-yeni-rampa-testini-gecti
Rossiter, A. & Cannon, B. (2022). Turkey’s Rise As A Drone Power: Trial By Fire. Defence & Security Analysis, 38(2), 211. https://doi.org/10.1080/14751798.2022.2068562
Savunma Sanayii Müsteşarlığı. (2011). Türkiye İnsansız Hava Aracı Sistemleri Yol Haritası (2011-2030).
SETA. (2023). ANKA-3’ün İlk Uçuşu Ne Anlama Geliyor? https://www.setav.org/tusas-anka-3-siha/anka-3un-ilk-ucusu-ne-anlama-geliyor
Settaşı, E. (2023). Türk Hava Savunma Sanayisinde İnsansız Hava Araçları’nın Türkiye Üzerindeki İmajı. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Soyaltin Colella, D. & Demiryol, T. (2023). Unusual Middle Power Activism And Regime Survival: Turkey’s Drone Warfare And Its Regime-boasting Effects. Third World Quarterly, 44(4), 729. https://doi.org/10.1080/01436597.2022.2158080
Suscan, A. (2022). Türkiye’nin Terörle Mücadele Harekâtında İHA/SİHA Kullanımının Etkisinin Analizi. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Kapadokya Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü.
Sünnetçi, İ. (2009). İHA’lar ve Türkiye’nin İnsansız Havadan İstihbarat Çalışmaları. Savunma ve Havacılık Dergisi, 132(2), 75-80.
TUSAŞ. (2024). ANKA-III İHA. https://www.tusas.com/urunler/iha/operatif-stratejik-iha-sistemleri/anka-III
TUSAŞ. (2025). ANKA-S Projesi. https://www.tusas.com/medya-merkezi/haberler/anka-s-projesi
Turan, F.A. (2023). İnsansız Hava Araçlarının Türkiye’nin Güvenlik Konseptinin Belirlenmesindeki Etkileri. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Hitit Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Yıldız, O. (2015). Yeni Teknolojik Gelişmeler Işığında Askeri Alanda İnsansızlaşma ve Piyade Sınıfının Yeniden Teşkilatlanması. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
