Türkiye’de Müzik Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Türk Halk Müziği Nazariyatı Derslerindeki Uygulamalar ve Dikte Çalışmalarının İçeriği
Abstract views: 26
/ 
PDF downloads: 17
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15567448Anahtar Kelimeler:
Müzik eğitimi, Türk Halk Müziği Nazariyatı, Müziksel dikteÖzet
Türk halk müziği, Türkiye’nin en önemli kültürel miraslarından biri olarak öne çıkar. Geleneksel Türk halk müziği nazariyatı ile ilgili dersler üniversitelerin müfredatlarında yer bulmakta ve geleneğin aktarımı bakımından önemli bir rol oynamaktadır. Türk halk müziği nazariyatı derslerindeki uygulamalardan biri müziksel dikte çalışmasıdır. Bu çalışmada, Türkiye müzik eğitimi yükseköğretim kurumlarında yürütülen Türk Halk Müziği nazariyatı derslerinin içeriğindeki uygulamaların ve bu derslerde yapılan dikte çalışmalarının ne şekilde uygulandığının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında Türk Halk Müziği nazariyatı ile ilgili dersleri yürütmekte olan ve/veya yürütmüş olan tüm öğretim elemanları, örneklemini ise çalışmaya gönüllü olarak katılan ve hepsi farklı eğitim kurumlarında görev yapan 1’i kadın olmak üzere 27 öğretim elemanı oluşturmaktır. Çalışma nitel olup, durum çalışması modelinde tamamlanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeler çevrimiçi olarak yürütülmüştür. Kayıt altına alınan görüşmeler dikte edilerek betimsel olarak analiz edilmiştir. Görüşmeler 2020-2021 Bahar yarıyılında gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, Türk halk müziği nazariyatı derslerinde Türk halk müziği tarihi, Türk halk müziği bilgileri, çalgılar, tür bilgileri, dizi öğretimi, usul öğretimi, deşifre, solfej, repertuvar ve dikte gibi uygulamalara yer verildiği; Türk halk müziğinde kullanılan dizilerin “hüseyni”, “rast”, “hicaz” vb. geleneksel Türk müziği makamlarını üzerinden açıkladığı anlaşılmıştır. Görüşmecilerin 24’ünün derste müziksel dikte çalışmalarına yer verdikleri, çalgı olarak bağlamayı kullandıkları anlaşılmıştır. Dikte yazdırırken makam dizisinin karar perdesinin esas alındığı anlaşılmıştır.
Referanslar
Aydıner, M., & Şen, Y. (2011). Geleneksel Türk halk çalgılarının müzik öğretmenleri tarafından kullanılma durumu. Millî Folklor, 23(91), 140–149.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Cevher, H. (2003). Hâzâ Mecmuâ-i Sâz ü Söz (Çeviri-yazım-inceleme). Ege Üniversitesi Yayınevi.
Çalmaşur, T. (2013). Erzurum ili âşıklarının kullandığı makam isimleriyle geleneksel Türk halk müziği makam isimlerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Ekici, M. (2007). Halk bilgisi (folklor) derleme ve inceleme yöntemleri. Geleneksel Yayınları.
Ekici, S. (2009). Türk halk müziğinin melodik yapısının adlandırılması konusunda düşünceler (Ayak, makam ve dizi kavramları). Akademik İncelemeler Dergisi, 4(1), 49–62.
Elçi, A. C. (2008). Tarihsel gelişim bağlamında Türk halk müziği araştırmaları. Millî Folklor, 20(78), 37–54.
Elhankızı, A. (2015). Dikte çalışmaları. Eğitim Yayınevi.
Kantemiroğlu, D. (2001). Kitâbu 'İlmi’l-Mûzikî alâ Vechi’l-Hurûfât: Mûzikîyi Harflerle Tesbit ve İcrâ İlminin Kitabı (Y. Tura, Ed.). Yapı Kredi Yayınları.
Kaya, O. (2023). Türk halk müziği geleneğinde “usûl”ün temellükü. Konservatoryum, 10(2), 116–125. https://doi.org/10.26650/CONS2023-1361068
Kınık, M. (2011). Türk halk müziği kültüründe birleştirici unsur olarak Hüseyni dizisi ve Hüseyni türküler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 455–469.
Özçelik, S. (2010). Müzikal dikte ve solfej. Lamineks Matbaacılık.
Özgür, Ü., & Aydoğan, S. (2015). Müziksel işitme okuma eğitimi ve kuram-1. Kitap. Gazi Kitabevi.
Pelikoğlu, M. C. (1998). Geleneksel Türk halk müziği dizilerinin isimlendirilmesinde karşılaşılan zorluklar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Soysal, N. F., & Dönmez, A. O. (2021). Türk halk müziği solfeji dersi için sınav örneği. Yegâh Mûsikî Dergisi, 4(2), 173–189.
Sümbüllü, H. T. (2006). Türkiye'de ayak kavramının geleneksel Türk halk müziği kaynağında ne ölçüde kullanıldığının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şenel, S. (1999). Cumhuriyet Dönemi’nde Türk halk müziği araştırmaları. Folklor/Edebiyat, 1999(17), 99–128.
Topaloğlu, T., & Afacan, Ş. (2020). Türk halk müziği ve Türk sanat müziği teorisi ve uygulaması derslerine ilişkin öğretim elemanı görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 780–793.
Türkmen, U., & Adar, Ç. (2009). Türkiye’de Türk müziği nazariyatı ve solfej dersine yönelik öğretmen ve öğrenci tutumlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 2(1), 57–72.
Yıldırım, D. (1998). Türk Bitiği. Akçağ Yayınevi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
