Türkiye’de Araç Lastiği Sanayii
Abstract views: 64
/ 
PDF downloads: 35
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17487251Anahtar Kelimeler:
Araç Lastiği Sanayii, Otomotiv Tedarik Sanayii, TürkiyeÖzet
Bu çalışma, Türkiye’de araç lastiği sanayiinin kuruluşu, gelişimi ve mevcut durumunu analiz etmeyi; ayrıca sektör işletmelerinin dağılımını, dağılımı etkileyen faktörleri ve sektörde yaşanan sorunları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Türkiye’de araç lastiği sanayii, kauçuk ürünleri imalat sanayiinin önemli alt sektörlerinden biridir. Doğal kauçuğun yanı sıra petrol türevlerinden elde edilen sentetik kauçuğun işlenmesiyle üretilen lastikler, otomotiv endüstrisinin temel girdileri arasında yer almaktadır. Sektörün gelişimi Türkiye’de otomotiv sanayinin büyümesiyle paralel olmuştur. İlk yatırımlar yabancı ortaklı firmalar üzerinden yapılmış, zamanla yerli üreticiler de sektöre girmiştir. 1980’lerden itibaren ihracata yönelim artmıştır. Günümüzde Brisa, Goodyear, Petlas ve Pirelli gibi büyük firmalar pazara hâkimdir. Sektör, otomotiv üretimi ve araç parkındaki büyümeden doğrudan etkilenmektedir. Türkiye’de motorlu araç parkı 29 milyonu aşmaktadır. Bu durum yenileme pazarında lastik talebini artırmaktadır. Türkiye’de yaklaşık 16 bin kişiye doğrudan istihdam sağlayan sektör, yüksek teknoloji, sermaye ve enerji yoğun bir yapıya sahiptir.
Sektörün öne çıkan büyük işletmeleri Kocaeli, Sakarya, Aksaray, Çankırı ve Kırşehir illerinde faaliyet göstermektedir. Üretimin büyük bölümü iç pazar için kullanılsa da, ihracat da giderek önem kazanmaktadır. Türkiye, Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına önemli miktarda lastik ihraç etmektedir. Türkiye araç lastiği sanayii otomotiv endüstrisiyle bütünleşmiş, hem iç talebi karşılayan hem de ihracat kapasitesi yüksek stratejik bir sektördür. Ancak enerji maliyetleri, dışa bağımlı hammadde yapısı ve uluslararası rekabet sektördeki temel sorunlar arasında yer almaktadır.
Referanslar
Álvarez, M.A. (2011). Tire industry changes, competition and globalization. Nova Science Publishers.
Çataklı, T., & Ergüder, T. H. (2019). Biyo-devulkanizasyon: Atık lastik yönetiminde çevre dostu bir yaklaşım. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1), 20-34.
Çavuşoğlu, H. (1993). Türkiye’de araç lastiği sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin örgütsel yapılarına ilişkin bir araştırma [Yayımlanmamış yüksel lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1989). VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). DPT Yayını No:2174. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Altinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-1990-1994.pdf
DPT. (1990). Araç Lastiği Özel İhtisas Komisyonu Raporu. VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu. DPT Yayını No:2235. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Arac-Lastigi-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu.pdf
DPT. (2001). Kauçuk Ürünleri Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. DPT Yayını No:2553. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kaucuk-Urunleri-Sanayii-OIK-Raporu.pdf
DPT. (2008). Araç Lastiği-Plastik Ürünler Çalışma Grubu Raporu. Dokuzuncu Kalkınma Planı Kimya Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT Yayını No:2778. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Dokuzuncu-Kalkinma-Plani-Kimya-Sanayii-Arac-Lastigi-Plastik-Urunler-Calisma-Grubu-Raporu.pdf
Doğanay, H. (2011). Türkiye ekonomik coğrafyası (5. Baskı). Pegem Akademi.
Erol, D. (2011). Araç lastikleri. Araç Teknolojileri Elektronik Dergisi, 3 (3), 37-50.
European Statistical Office (Eurostat). (2025). Passenger cars in the EU. https://ec.europa.eu/eurostat/ statistics-explained/index.php?title=Passenger_cars_in_the_EU
Horuz, D., & Çörekçioğlu, S. (2020). The case study of canvas model of rubber tire recycling in Turkey. Visegrad J Bioeconomy Sustain Development, 9 (2):39-42. DOI: 10.2478/vjbsd-2020-0008
İstanbul Sanayi Odası (İSO). (2018). Kauçuk ürünleri imalat sanayii. Küresel Rekabette İstanbul Sanayi Odası Merkez Komiteleri Sektör Stratejileri Projesi. İSO Yayınları.
Jing-xin, C., Xiao-ying, W. (2011). Study on international competitiveness of tire industry based on factor analysis. In: Dai, M. (eds) Innovative Computing and Information. ICCIC 2011. Communications in Computer and Information Science, vol 231. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/ 978-3-642-23993-9_50
Karaağaç, B., Kalkan, M. E., & Deniz, V. (2017). End of life tyre management: Turkey case. Journal of Material Cyclesand Waste Management, 19 (1), 577-584.
Lastik Sanayicileri ve İthalatçıları Derneği (LASİD). (2025). Tarihçe. https://www.lasid.com.tr/sektor/ tarihce/
Morawetz, H. (2000). History of rubber research. Rubber Chemistry and Technology, 73 (3), 405-426.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD). (2025a). Otomotiv sanayii genel ve istatistik bülteni, 2025. https://www.osd.org.tr/saved-files/PDF/2025/06/05/KATALOG%202025.pdf
OSD. (2025b). Dış ticaret raporları. https://www.osd.org.tr/saved-files/PDF/2025/07/25/2024%20%20 OSD %20D%C4%B1%C5%9F %20Ticaret%20Raporu.pdf
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (1973). 50 yılda Türk sanayii. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayını.
Sevindik, E. (2007). Marka değeri ölçümleme metotları ve lastik endüstrisinde bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
The Observatory of Economic Complexity (OEC). (2025a). Rubber tires in Türkiye. https://oec.world/ en/profile/bilateral-product/rubber-tires/reporter/tur
OEC. (2025b). New rubber pneumatic tyres for motor cars. https://oec.world/en/profile/ hs/new-rubber-pneumatic-tyres-for-motor-cars
The Japan Automobile Tyre Manufactures Association (Jatma). (2024). Tyre industry of Japan. The Japan Automobile Tyre Manufactures Association (Jatma). https://www.jatma.or.jp/docs/publications/ tyre_industry_2024.pdf
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2025a). Sınıflama sunucusu. https://biruni.tuik.gov.tr/ DIESS/SiniflamaSurumListeAction.do?turId=1&turAdi=%201.%20Faaliyet%20S%C4%B1n%C4%B1flamalar%C4%B1&guncel=Y
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2025b). Yıllık sanayi ürün istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/ Kategori/GetKategori?p=sanayi-114&dil=1
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB).(2025). Sanayi veri tabanı. https://sanayi.tobb.org.tr/ kitap_son2_nace.php?kodu=2211
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2025). Karayolu-sektörel projeler. https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/ karayolu/01-sektor-raporlari-karayolu.pdf
Yaşar, O. (2024). Sanayi coğrafyası açısından Türkiye imalat sanayiine sektörel bakış (2. Baskı). Nobel Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
