Türk Ahşap Sanatında Minber Örnekleri: Aslanhane ve Alaaddin Camii
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17525032Anahtar Kelimeler:
Alaaddin Camii, Aslanhane Camii, Minber, Ahşap SanatıÖzet
Bu araştırmanın konusu, Ankara’da yer alan Aslanhane Camii ile Alaaddin Camii minberlerinde görülen Türk ahşap sanatının teknik ve süsleme özelliklerinin incelenmesine dayanmaktadır. Çalışmanın temel amacı, Anadolu Selçuklu dönemi minberlerinin işçilik detaylarını, kullanılan ahşap işleme yöntemlerini ve süsleme anlayışını ortaya koymaktır. Bu inceleme, yalnızca geleneksel ahşap sanatı açısından değil, aynı zamanda kültürel mirasın korunması bağlamında da önem taşımaktadır. Elde edilen bulgular, dönemin estetik anlayışını yansıtan bu minberlerin, ahşap işçiliği bakımından özgün bir sanat birikimine işaret ettiğini göstermektedir.
Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, her iki minberde taklit kündekâri, kafes, yuvarlak satıhlı derin oyma, düz satıhlı derin oyma ve çift katlı rölyef gibi tekniklerin birlikte kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca geometrik birimler, bitkisel bezemeler, rûmiler ve hat süslemeleri kompozisyonun temel unsurları arasında yer almıştır. İncelenen minberlerde ahşap malzemenin doğal rengi korunmuş, düzenli tekrarlarla oluşturulan bezemeler ise döneminin stilize edilmiş üslubunu yansıtmıştır. Aslanhane ve Alaaddin Camii minberleri farklı ustalar tarafından farklı zamanlarda yapılmış olsa da ortak teknik ve motif özellikleri Anadolu Selçuklularının bütüncül bir süsleme anlayışı geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Bu özgün eserlerin korunması, düzenli onarımlarla desteklenmesi ve belgeleme çalışmalarının artırılması, Türk sanatının sürekliliği ve gelecek kuşaklara aktarımı açısından büyük önem taşımaktadır.
Referanslar
Acun, H., & İnci, U. (2016). Ankara Ahi Şerafettin Zaviyesi. Vakıflar Dergisi, 45, 29–57.
Ahmetbeyoğlu, A. (2014). Attila’nın Sarayı’nda bir Romalı Grek seyyahı Priskos’a göre Avrupa Hunları. Yeditepe Yayınları.
Aktemur, A. M. (2002). Türk ahşap işçiliği. Türkler, 6, 98–106.
Barışta, H. (2009). Osmanlı İmparatorluğu dönemi İstanbul cami ve türbelerinden ağaç işleri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
Bayrakal, S. (2008). Erken dönem Osmanlı minberleri. Bilimevi Basın Yayın Ltd. Şti.
Bozkurt, N. (2020). Minber. TDV İslâm Ansiklopedisi.
Büyükşahin, S. S., Yaldız, E., & Aydın, D. (2018). 21. yüzyıl cami mimarisinde estetik arayışın mekânsal ve biçimsel analizi. Uluslararası Cami Sempozyumu (Sosyo-Kültürel Açıdan), 39–43.
Çam, N., & Ersay Yüksel, A. (2012). Ankara Muhyiddin Mesud (Alaeddin) Camii’nin ilk şekli ve Türk mimarisindeki yeri.
Çoruhlu, Y. (2007). Erken devir Türk sanatı. Kabalcı Yayınları.
Demiriz, Y. (1988). Sinan'ın mimarisinde bezeme. Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri, 465–467.
Devellioğlu, F. (2001). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat: “Kündekâri”. Aydın Yayınları.
Diyarbekirli, N. (1993). İslamiyet’ten önce Türk sanatı. Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kaya, S. (2014). Düzce ili Kaynaşlı ilçesi ahşap el sanatları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
Kuban, D. (1982). Türk ve İslâm sanatı üzerine denemeler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Kurtbil, Z. H. (2020). Minber. TDV İslâm Ansiklopedisi.
Kurtbil, Z. H. (2005). Minber. İslâm Ansiklopedisi (Sayı 30). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Kurtişoğlu, G. A. (2015). Anadolu Selçuklu dönemi ahşap minberleri. Selçuklu Belediyesi Yayınları.
Larousse, M. (1960). Minber. Meydan Larousse, 8. Cilt. Meydan Yayınevi.
Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu mimari süslemesi ve el sanatları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Önkal, A., & Bozkurt, N. (1993). Cami. TDV İslâm Ansiklopedisi.
Özbek, Y. (2002). Osmanlı Beyliği mimarisinde taş süsleme (1300–1453) (Vol. 423). T.C. Kültür Bakanlığı.
Semerci, F., Serin, H., & Parlak, S. (2020). 13. yüzyıl Anadolu Selçuklu mescitlerinin cephesel ve mekânsal kalite analizi: Konya örneği. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 7(53), 1034–1052. https://doi.org/10.26450/jshsr.1849
Sheikhbagloo, O., & Mohamadzadeh, M. (2019). The development flow of wooden minbars in Iran. Persian Cultural Heritage, 1(1), 57–65.
Sözen, M., & Tanyeli, U. (2011). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. Remzi Kitabevi.
Yavi, E. (1996). Mimarlık ve sanatta Anadolu mermerleri. Yazıcı Yayınevi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
