Arlie Hochschild’in Duygusal Emek Kavramı Bağlamında Feminist Sanat

Özet

Arlie Hochschild tarafından 1983 yılında yazılan “The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling” (Yönetilen Duygular: İnsan Duygularının Ticarileştirilmesi), duyguların yalnızca insanların yaşamlarının bir parçası değil aynı zamanda modern kapitalist ekonominin işleyiş biçiminin de önemli bir parçası olduğunu savunmaktadır. Hochschild'in "duygusal emek" kavramı, insanların çalışma hayatında ya da sosyal ortamlarda kendilerinden beklenen şeylere bağlı olarak duygularını kontrol etmeleri, gizlemeleri ya da göstermelerini içeren bir kavramdır. Çalışanlar, özellikle de hizmet alanında olanlar, işleri gereği her zaman nazik, mutlu ve anlayışlı olmak zorundadır. Bu noktada Hochschild, bireylerin duygularını profesyonel yaşamlarında pazarlanabilir bir unsur olarak düzenledikleri görüşünün altını çizmektedir. Bu durum, duyguların hem bireysel ilişkilerle hem de ekonomiyle bağlantılı olduğunu göstermektedir. Bu anlamda duygusal emek, yalnızca psikolojik bir süreç değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet rolleri ve kapitalist üretim biçimleriyle yakından bağlantılı bir olgu olarak da değerlendirilir. Feminist sanat, Hochschild'in teorisinden önce ve sonra duygusal emeği hem estetik hem de politik bir sorun olarak ele almıştır. Kadınlara atfedilen ancak görmezden gelinen işler, ki bunlar anlayış, hoşgörü ve fedakârlık gibi ‘görev’lerdir, feminist sanatçıların konuları arasında yer almıştır. Bu bağlamda feminist sanat duygusal emeği yalnızca ücretli işlerle değil aynı zamanda bu ‘görev’lerle de ilişkilendirmiştir. Bu makale, Hochschild'ın duygusal emek kavramını 1970'ler ve takip eden yıllarda feminist sanat hareketi içinde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Makalede yer alan Mary Kelly, Mierle Laderman Ukeles, Sophie Calle, Tracey Emin, Marina Abramoviç ve Candice Breitz gibi altı kadın sanatçı ve onların çalışmaları, duygusal emekle ilişkilendirilerek incelenmektedir.