TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİNDE BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

Özet

Beşeri sermayenin önemi her geçen gün hızla artmaktadır. Beşeri sermaye, bireylerin yaşam boyu kazandıkları, resmi ve gayri resmi eğitim ve öğretim biçimlerine katılım yoluyla geliştirdikleri bireylerin, kurumların ve toplumun yararına üretken faaliyetlerde kullanılan bilgi, beceri, yetenek ve yeterliliklerin toplamıdır. Beşeri sermaye yatırımları beraberinde taşma-yayılma etkisi oluşturarak hem beşeri hem de fiziki sermaye yatırımlarını artırmakta böylelikle ekonomik büyümeyi olumlu etkilemektedir. Ayrıca beşeri sermaye teknolojik ve bilimsel bilginin üretilmesini sağlayarak teknolojik süreçte yeni ürünlerin ve yeni fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olmaktadır. Eğitim, beşeri sermayenin oluşumunda birinci derecede rol oynayan önemli bir faktördür. Ekonomik kalkınmanın devamlılığı için bireyin bilgi ile donatılması yani eğitilmesi gerekir. Beşeri sermayenin diğer bir önemli unsuru da sağlıktır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve BRICS ülkelerinde beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi 1995-2014 dönemleri arası analiz etmektir. Analiz kapsamında, paneli oluşturan değişkenler arasında ve modelde yatay kesit bağımlılığının olup olmadığı test edilmiştir. Daha sonra yatay kesit bağımlılığını dikkate alan ikinci nesil Hadri-Kurozumi birim kök testi uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Konya (2006) nedensellik testi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, değişkenlerde ve modelde yatay kesit bağımlılığının olduğunu göstermiştir. Konya (2006) nedensellik testinde, Çin ve Rusya’da eğitim harcamalarından ekonomik büyümeye doğru nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Rusya’da kişi başına sabit sermaye yatırımlardan ekonomik büyümeye doğru nedensellik ilişkisi bulunmaktadır.