“TOM SAWYER’IN MACERALARI” ROMANININ TÜRKÇEYE ÇEVĠRĠSĠ ve YENĠDEN ÇEVĠRĠSĠNDE YANMETĠNSELLĠK EġĠĞĠ

Özet

Bir edebi eserin yanmetinsel unsurlardan bağımsız olarak kabul edilemeyeceği düĢüncesiyle, böyle bir çalıĢma yapma
ihtiyacı ortaya çıktı. Bu çalıĢmanın gelecekte benzer çalıĢmalar yapmak isteyen araĢtırmacılara alan yazında mevcut boĢluğu
doldurmada yeni bir pencere açacağı düĢünülmektedir. Bu çalıĢmada Müstakimoğlu (1900?) ve O. Doğan (2017), tarafından
Türkçeye çevrilen Tom Sawyer‟ın Maceraları isimli iki farklı Türkçe çeviri eser Gerard Genette‟nin konuyla ilgili kuramsal
görüĢleri çerçevesinde bu eserlerdeki yanmetinsel unsurları, bu unsurlar arasındaki farkları ve bu farklılıkların arkasında
yatan olası nedenleri ortaya koymak için betimsel analiz yöntemiyle incelenmiĢtir. ÇalıĢmanın sonuçları göstermiĢtir ki, her
iki kitap az ya da çok aynı yanmetinsel unsurları paylaĢsa da, bu unsurlar arasında kitaplarda bulundukları yerler, her iki
kitapta ya da kitapların birinde bulunmamaları gibi yönlerden bazen bazı farklılıklar görülmüĢtür. Sonuçlar, baskı
tekniklerindeki değiĢim, eserlerin türünü vurgulama amacı, bilgiye hızlı eriĢim, yayıncıların çeviri politikaları, çevirmenin
görünürlüğü vb. gibi faktörlerin yanmetinsel özellikler bakımından kitaplar arasındaki farklılıkların altında yatan sebeplerden
bazıları olduğunu göstermiĢtir. ÇalıĢmanın sonuçları ile ilgili olarak, belirli kültürel dönemlere veya anlayıĢlara bağlı olarak,
bir eserin farklı dönemlerdeki farklı baskılarına bile, yanmetinsel unsurların eserlerde verilme biçimlerinin değiĢebileceği
söylenebilir. Genette‟in; Macksey'in (1997) sözlerinde bahsettiği gibi bu unsurlar her zaman eser ve okuyucu arasında bir
eĢik görevi görecek olan metnin içi ve dıĢı arasında yer alan bir eĢiğin üzerindedir ve eser ve okuyucu arasında her daim bir
köprü vazifesi görmeye devam edecektir.