TÜRKİYE’DE KADINLARIN EĞİTİMİ ÜZERİNDE ETKİLİ TOPLUMSAL FAKTÖRLER

Özet

Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılından günümüze, planlı dönem ve neo-liberal dönem olarak adlandırılan süreçte, sosyo-ekonomik odaklı yapılan kalkınma çalışmaları toplumsal yapıda ve özellikle aile ve kadınlar üzerinde önemli değişmelere neden olmuştur. Ekonomik yapıya bağlı olarak enflasyon artışı; sanayileşme ve kentleşmeye bağlı olarak iç göçler ve özellikle ataerkil toplumsal yapı aile, kadın ve kadın eğitimi üzerinde etkili olmuştur. Bu çalışmada, 1923 yılından günümüze, diğer bir ifadeyle planlı kalkınma ve neo-liberal dönemler itibariyle, Türkiye’de kadınların eğitim durumunu etkileyen toplumsal faktörler, ekonometrik bir model yardımıyla ve yapısal fonksiyonel bakış açısıyla, toplumsal değişme açısından incelenmiştir. Buna göre kadınların eğitim düzeyi üzerinde model kapsamında en etkili değişken planlı kalkınma dönemi olmuş ve bu dönemin kadınların eğitim düzeyi üzerinde %6’lık bir artışa neden olduğu saptanmıştır. 1980 yılından itibaren planlı kalkınma döneminin alternatifi olarak hayata geçirilen liberal dönem ise Türkiye’de kadınların eğitimi üzerinde anlamlı bir etki yaratmamıştır. Yapısal fonksiyonel modele göre toplumsal değişme açısından özellikle Cumhuriyet döneminde Latin harflerinin kabulü; planlı dönemde ise eğitim imkânlarının artması kadın eğitimi üzerinde doğrudan pozitif etki yaratmış; liberal dönemde ise özellikle yüksek enflasyon ve yüksek bağımlılık oranı kadın eğitimi üzerinde anlamlı bir etki yaratmamıştır.