HAYAT BOYU ÖĞRENME MERKEZİ (HBOM) ÖĞRENCİLERİNİN YAŞAM BOYU ÖĞRENME YETERLİLİKLERİ İLE GENEL ÖZ YETERLİLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ (İSMEK ÖRNEĞİ)

Özet

Bu çalışmada; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayat Boyu Öğrenme Merkezi (İSMEK) öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme ve genel öz yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi; bu yeterlilik düzeylerinin cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim durumunun incelenmesi ile yaşam boyu öğrenme yeterlilikleri ile genel özyeterlilikleri arasındaki ilişki incelenmiştir.
Araştırmada tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya, 2018-2019 eğitim dönemi içerisinde İstanbul Fatih ilçesinde eğitim alan; 293’ü kadın, 157’si erkek olmak üzere toplam 450 İSMEK öğrencisi katılmıştır. Çalışmada, İSMEK öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme ve genel öz yeterliliklerini değerlendirmek üzere “Yaşam Boyu Yeterlilik Ölçeği” ve “Genel Öz Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Yaşam Boyu Yeterlilik Ölçeği, Akçay ve Babanlı (2018) tarafından hazırlanmış olup, 8 boyutta toplam 68 maddeden meydana gelmektedir. Genel Öz Yeterlilik Ölçeği ise, farklı çevrelerin yeni ve zor görevler ile başa çıkabilme yeterlik inancını test etmek üzere geliştirilmiş olup, tamamı olumlu 10 maddeden meydana gelmektedir Aypay (2010). Ölçekler ile toplanan veriler SPSS 24.0 istatistik programı aracılığı ile analiz edilmiştir.
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda; İSMEK öğrencilerinin genel yaşam boyu öğrenme yeterliği ile genel özyeterlilikleri “yüksek” düzeydedir. Yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ile genel özyeterlilik arasında pozitif ilişki bulunmaktadır. Alt boyutlar bakımından; öğrencilerin ana dilde iletişim, öğrenmeyi öğrenme, matematiksel düşünme, etkin vatandaşlık bilinci, özyönetim, kültürel ve sanatsal bilinç yeterlikleri “yüksek”, yabancı dilde iletişim ile dijital yeterlikleri ise “orta” düzeydedir. Yaşam boyu öğrenme yeterlikleri cinsiyet, yaş, medeni durum ile eğitim duruma göre istatiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir. Öğrencilerin genel özyeterlilik düzeyleri arasında cinsiyet, medeni durum ve eğitim duruma göre farklılık bulunmamaktadır. Buna karşın yaşa göre bireylerin genel özyeterlilik düzeyleri farklılaşmakta ve yaş arttıkça genel özyeterlilik de artmaktadır.
Araştırma sonucunda İSMEK öğrencilerinin, genel özyeterlilik düzeyleri “yüksek”tir. Buna karşılık kursiyerlerin, genel özyeterlilik düzeyleri cinsiyet, medeni durum ve eğitim durumuna göre farklılaşmamaktadır. Yaşa göre İSMEK öğrencilerinin genel özyeterlilik düzeyleri arasında farklılık bulunmakta olup, yaş ile özyeterlilik arasında pozitif ilişki bulunmakta ve bireylerin yaşları arttıkça özyeterlilik algıları da artmaktadır. İSMEK öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ile genel özyeterlilik düzeyleri arasında zayıf düzeyde ve pozitif yönlü ilişki bulunmaktadır.
Araştırma kapsamında İSMEK öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme yeterliklerinin genel olarak yüksek düzeyde olması olumlu bir sonuçtur. Bununla birlikte katılımcıların yabancı dilde iletişim yeterliklerinin diğer yeterliklerden daha düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu noktadan hareketle, ülkemiz açısından uzun yıllardan beri önemli bir sorun alanı olan yabancı dil öğretimine yönelik olarak, kullanılan yöntem ve tekniklerde daha başarılı sonuçlar almaya yönelik çalışmalar/değişiklikler yapılabilir.
Sadece İSMEK öğrencilerinin katılımı ile gerçekleştirilen bu araştırmanın sonuçlarının kapsayıcılığının arttırılması adına örgün eğitim kurumlarını da içerecek şekilde yeni araştırmalar gerçekleştirilebilir. Yaşam boyu öğrenme ve bireylerin genel özyeterliliğinin daha detaylı olarak ele alınabilmesi için detaylı görüşmeleri içeren nitel akademik çalışmalar yapılabilir.