TÜRKİYE’DE HORTUM OLAYLARI

Özet

Son yıllarda küresel iklim değişikliği ile beraber aşırı hava ve iklim olayları, tüm insanlar için önemli bir risk oluşturmaktadır. Bu risklerin sonucunu öngörebilmek adına, aşırı hava olayları hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Hortumlar da çok kısa sürede oluşup ciddi can ve mal kayıplarına neden olan hava olaylarından birisidir. Hortum bize ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri’ndeki “Tornado Alley (Hortum Geçiti)”ni hatırlatsa da aslında dünyanın birçok bölgesinde oluşmaktadır. Türkiye’de de son yıllarda sayılarında belirgin bir artış vardır. Çalışmamızda European Severe Weather Database (ESWD)’den Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında gerçekleşmiş hortum verileri alınmış, veriler düzenlendikten sonra birtakım analizler yapılmıştır. Buna göre; 2000-2020 yılları arasında toplam 520 hortum olayı gerçekleşmiştir ve ülke geneline düzenli bir dağılış göstermemektedir. Akdeniz Bölgesi’nde bu süreçte toplam 245 hortum olayı gerçekleşmiş olup ve bölgeler arasında %47’lik oranla ilk sırada gelmektedir. Burada Antalya ve yakın çevresi hortumun en sık görüldüğü bölümdür. Ayrıca hortumların gerçekleştiği aylar ve mevsimler bölgelere göre farklılık göstermektedir. Akdeniz ve Ege bölgelerinde sonbahar sonu ve kış aylarında; Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yaz ve erken sonbahar ayları; İç bölgelerde ise genellikle ilkbahar sonu yaz başlarında hortum oluşmuştur. Analiz sonuçlarımıza göre özellikle son 10 yılda hortumların gerçekleşme sıklığının artması ve artış eğilimi göstermesi sebebiyle gerekli tedbirlerin alınması, insanların bilinçlendirilmesi can ve mal kayıplarının azaltılması açısından oldukça önemlidir