ÇİNTEMANİ MOTİFİNİN GEÇMİŞİ VE BUGÜNÜ

Özet

Bu araştırma Çintemani üzerine yapılmıştır. Kelime anlamı, şekli, renkleri, nerelerde hangi amaçla kullanıldığı üzerine yapılan araştırma Çin, Uygur, Selçuklu, Osmanlı, Türk giysi, eşya, kumaşlarına kadar götürmüştür. Geçmişten bugüne dek insanoğlu hep tılsım ve uğura inanmıştır. Kendini nazara, kötü ve kem gözlere karşı korumak için savunma ihtiyacıyla bir arayış içinde olmuştur. Nazar boncuğu, nazarlık, mavi renk, omuza, başucuna asılan merhem ağacının bir ufak parçası, nazar duasının bir yere iliştirilmesi gibi ritüellere başvurulmuştur. İşte Çintemani motifinin kaftan ve giysilerde, iç çamaşırlarında, bohçalarda kullanılmasının bir nedeni de buna benzer bir nedenledir. İnsanoğlu nedenini açıklayamadığı ama uğuruna, etkisine ve gücüne inandığı her şeyi bireysel eşyalarının üzerinde, içinde, yanında gerek ayrı gerekse motif olarak kullanmıştır. Kültürler arası geçişler, etkilenmeler sonucunda Çintemani motifi ufak değişiklikler gösterse de temel özelliğini kaybetmeden günümüze dek gelmiştir. İç içe geçen büyük ve küçük halkalardan oluşan bazen tek, bazen ikili ve üçlü kombinasyonlar ile tekrar eden motiflerin yanında, üzerinde Çin bulutu diye bilinen ve Ejderhadan ilham alınarak stilize edilen şekiller ile kompozisyon oluşturulur. Çintemani denilince ilk akla gelen nedir? Gerçekten kökeni nedir? Çin, Uygur, Selçuklu, Osmanlı, Türk kökenli bir motif midir? Anlamı nedir? Hepsi de bugüne dek araştırılmış olsa da Çinli uzmanlar Çintemani’nin kendilerine ait olduğunu Türkler de bu motifin Selçuklularda ve Osmanlı’da padişahların kaftanlarında, iç çamaşırlarında, bohçalarda hatta seccade üzerinde, seccadenin bordüründe Çin bulutunun olduğu iddia edilir. Çintemani’nin anlamı Çin’de akıl gözü, gönül gözü olarak bilinmektedir Osmanlı kaftanlarında ve padişahların iç çamaşırlarında ise kaplan gözü enerji ve güç veren anlamında, uğurlu olduğuna inanıldığı için kullanılmıştır. Araştırmanın yöntemi kaynak taramadır. Betimsel araştırmadır