CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA TRABZON’DA MİLLİ BAYRAM KUTLAMALARI (1923-1950)

Özet

Bayramların, kutlama biçimleri ve süreç içindeki gelişimleri sosyal tarih açısından önemli bir konudur. Bayramlar, toplumu birleştiren, milli birlik ve beraberlik duygularını pekiştiren, ortak değerlerin yeni nesillere aktarılması bakımından da önemli rol oynayan günlerdir.
29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nim kuruluşunun ardından, İmparatorluk yıllarından kalan milli bayram kutlama geleneği devam etmiştir. Bu kapsamda 1924 yılında çıkarılan bir genelge ile Cumhuriyetin’in ilan edildiği 29 Ekim gününün milli bayram olarak kutlanması kabul edilmiştir. Hemen hemen aynı süreç 23 Nisan 1920 tarihli TBMM’nin açılışı için de geçerli olmuştur. Cumhuriyet döneminde kabul edilen üçüncü bayramımız, 30 Ağustos “Zafer Bayramı’dır.” Bu süreçte milli bayram olarak en son kabul edilen gün, 19 Mayıs 1919 tarihi yani Gazi Mustafa Kemal’in Samsun’a çıktığı gündür. Zira bu anlamlı tarih 20 Haziran 1938’de tarihinde çıkarılan bir yasa ile milli bayram olarak kabul edilmiştir.
Bu çalışmada ülke genelinde milli bayram kabul edilen günlerin Trabzon’da nasıl kutlandığı, hangi etkinlikler yapıldığı, halkın katılımının hangi seviyede olduğu, yetkililerin bu özel günlere hangi ölçüde sahip çıktıkları gibi konulara ışık tutulmuştur. Daha önce herhangi bir akademik çalışmada müstakil olarak yer almayan bu araştırma sonucunda şu müşahede edilmiştir ki, gencinden yaşlısına, memurundan çiftçisine, şehirlisinden köylüsüne Trabzonlular milli bayramlara sahip çıkmışlar ve bayramları en güzel şekilde kutlamışlardır.
Söz konusu çalışma Trabzon’un yakın tarihine ilişkin elimizde yer alan başta arşiv belgeleri, yerel gazeteler ve kaynak eserler belge tarama metoduyla gözden geçirilmiş ayrıca bu konu ile ilgili kaleme alınan kaynak eserler ve akademik çalışmalardan da istifade edilmiştir.