Şehbenderzâde Ahmed Hilmi’nin Feminizm ve Kadın Algısı
Abstract views: 142
/ 
PDF downloads: 68
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8408714Anahtar Kelimeler:
Felsefe, İslam, Osmanlı, Feminizm, Şehbenderzâde Ahmed HilmiÖzet
Orta Çağ karanlığının ardından gelişen Rönesans ve Reform hareketleri, teknolojik ilerlemeler, bilgi ve düşünce alanlarındaki gelişmeler toplumsal alanda da değişim ve dönüşümleri tetiklemiştir. Avrupa’da gelişen modernleşmeyle birlikte bu değişimler neticesinde yüzyıllardır eril güç altında ezilen, tam anlamıyla özgür bir birey olmayan ve insanî hakları dahi oldukça sınırlı bulunan kadınlar da bu değişen dünyada insan olarak haklarını talep etmenin yanı sıra bulundukları yeri ve rolleri yeniden şekillendirme çabasına girmişlerdir. Bu çaba ile başlayan kadın hareketleri 18. yüzyılda görünür olmaya başlamış ve 19. yüzyılda da sistemli bir hareket şekline dönüşmüştür. Değişen dünyada bu kadın hareketlerinin etkisiyle birlikte 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde de kadın hareketlerine karşı bir ilgi başlamıştır. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat ile birlikte tohumları ekilen feminizm hareketi II. Meşrutiyet ile birlikte meyvelerini vermeye başlayarak hız kazanmıştır. 19. yüzyılda Avrupa karşısında Osmanlı’nın birçok alanda geri kalmışlığı sorununa ve devletin içinde bulunduğu sıkıntılı süreçteki problemlerine çözüm arayışı içinde siyasal çözümlerle birlikte toplumsal meselelere karşı da ilgi artmış ve tartışmalar oluşmuştur. Avrupa’da başlayan ve Osmanlı toplumunda da etkileri görülen feminizm hareketi toplumsal alanı ilgilendirdiği için dönemin düşünürleri arasında tartışılmıştır. Osmanlı'da zikredilen mesele hakkında fikir beyan eden kimselerden biri de İslâmcı düşünürler arasında yer alan Şehbenderzâde Ahmed Hilmi’dir
Referanslar
Akagündüz, Ü. (2013). Kadın ve Kadınlığa Dair II. Meşrutiyet Dönemi Dergilerinden Yansımalar (1908-1918). Folklor/Edebiyat, 19 (73), 63-80.
Altunya, H. (2011). İslam Felsefesinde Kadının Temsili Sorunu. Ortaçağ ’da Kadın, Altan Çetin (Ed.), Lotus Yayınevi, s.77-97.
Avcil, C. (2020). Kesişimsellik: Feminizmde Kapsam Genişlemesine Doğru. e.Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi (JOSR), 12 (4/29), 1290-1312, https://doi.org/10.26791/sarkiat.801766
Aynur, H. Ş. (2013). İslâmî Feminizm ve Feminist Kur’ân Okumaları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13 (3), 89-122.
Baha Tevfik (2015). İslamiyet ve Feminizm. Odette Laguerre, Feminizm Âlem-i Nisvân. Baha Tevfik (Çev.). K. Bakır-A. Utku (Sad.), Çizgi Kitabevi.
Baha Tevfik (t.y.). İslamiyet ve Feminizm. Odette Lacquerre, Feminizm Âlem-i Nisvân. Baha Tevfik (Çev.). Dersaâdet: Müşterekü’l-Menfaa Osmanlı Şirketi Matbaası.
Berkes, N. (2003). Türkiye’de Çağdaşlaşma. A. Erdem (Ed.), Yapı Kredi Yayınları.
Berktay, F. (1996). Türkiye’de Kadınlık Durumu. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 13, İletişim Yayınları, 757-764.
Berktay, F. (2010). Tarihin Cinsiyeti. (3. Basım), Metis Yayınları.
Bulut, S. (2013). Türkçülerin Penceresinden Osmanlı’da Kadın Meselesi. Tarihin Peşinde – Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (10), 313-336.
Coştu, F. C. (2020). II. Meşrutiyet aydınlarından Baha Tevfik ve Kadın. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (75), 435-443.
Çakır, S. (2011). Feminist Tarih Yazımı: Tarihin Kadınlar İçin, Kadınlar Tarafından Yeniden İnşası. Prof.Dr. Nermin Abadan Unat’a Armağan. Koç Üniversitesi Yayınları.
Çakır, S. (2021). Osmanlı Kadın Hareketi. Metis Yayınları.
Çokoğullar, E. & Bozaslan, B. M. (2014). Eğitim ve Eşitlik Talebiyle Şekillenen Osmanlı Kadın Hareketinin Milliyetçi Söyleme Eklemlenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54 (1), 171-190.
Demir, Z. (1997). Modern ve Postmodern Feminizm. İz Yayıncılık.
Demirci, O. (2020). Son Dönem Osmanlı Kelam Düşüncesinde Kadın Meselesi (İslâmcılar-Türkçüler-Batıcılar). Akademisyen Kitabevi.
Donovan, J. (2015). Feminist Teori. A. Bora- M. A. Gevrek- F. Sayılan (Çev.), (10. Baskı), İletişim Yayınları.
Dumas Fills, Al. (1872). L’Homme-Femme. Michel Levy Press.
Eichner, C. J. (2009). La Citiyonne in The Wold: Auclert and Feminist İmperialism. French Historical Studies, 32 (1), 63-84.
Erbaş, S. (2018). Varolmanın Dayanılmaz Zorluğu: Kadın Olmak. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 75-88.
Gökalp, Z. (2019). Türkçülüğün Esasları. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Halsey, W.D. (1988). Macmillan Contemporary Dictionary.
Hartmann, N. (1998). Ontolojinin Işığında Bilgi. Harun Tepe (Çev.), Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Hartmann, N. (2005). Ontolojide Yeni Yollar. Lütfi Yarbaş (Çev.), İlya İzmir Yayınları
Hegel, G. W. F. (1986). Tinin Görüngü Bilimi. A. Yardımlı (Çev.), İdea Yayınları.
Hegel, G. W. F. (1995). Tarihte Akıl. Ö. Sözer (Çev.), Kabalcı Yayınevi.
Hooks, B. (1984). Feminist Theory from Margin to Center. U.S. Boston: South End Press.
Hooks, B. (2012). Feminizm Herkes İçindir. A. Yıldırım-E. Aydın-B. Kurt-Ş. Özgün (Çev.). BGST Yayınları.
Karabulut, M. (2013). Tanzimat Dönemi Türk Romanında Kadın Üzerine Tematik Bir İnceleme. Erdem, 64, 49-69.
Kayhan, B. (1999). Feminizm. BDS Yayınları
Kolay, H. (2015). Kadın Hareketlerinin Süreçleri, Talepleri ve Kazanımları. Emo Kadın Bülteni, (3). 5-11.
Kutkan, Ö. (2016). Filibeli Ahmed Efendi’nin Kaleminden Feminizm. Düşünen Siyaset Dergisi-Birikimler II. (30), 47-55.
Kürkçü, A. (2013). Toplumsal Cinsiyet ve Din: Son Dönem Dindar Kadın Yazarların Bakışıyla Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Algısının Dönüşümü ve Din. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. O. Akınbay-D. Kömürcü (Çev.), Bilim ve Sanat Yayınları.
Michel, A. (1999). Feminizm. Şirin Tekeli (Çev.), İletişim Yayınları.
Notz, G. (2018). Feminizm. S. D. Çetinkaya (Çev.), Phoenix Yayınevi.
Ortaylı, İ. (2007). Batılılaşma Yolunda. Merkez Kitapları.
Özcan, A. (2001). İslâmcılık-II. Meşrutiyet. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr /islamcilik#1
Özkiraz, A. ve Arslanel, M. N. (2011). II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Olmak. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 3 (1), 1-10.
Öztürk, E. (2011). Feminist Teori ve Tarihsel Süreçte Türk Kadını. Rağbet Yayınları.
Peyami Safa (1981). Türk İnkılabına Bakışlar. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Platon (1997). Timaios. E. Güney-L. Ay (Çev.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Platon (2010). Devlet. S. Eyüboğlu-M. A. Cimcoz (Çev.), Türkiye İş Bankası Yayınları.
Ramazanoğlu, C. (1998). Feminizm ve Ezilmenin Çeşitleri. M. Bayatlı (Çev.), Fatmagül Berktay (Haz.). 1. Baskı, Pencere Yayınları.
Mehmed Said Halim (1332). Buhrân-ı İctimaimiz – Hürriyet-i Nisvân. Matbaatu Halîk-ı Osmaniyye.
Sencer, M. (1999). Dinin Türk Toplumuna Etkileri Tarihsel Bir Yaklaşım. Sarmal Yayınevi.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 13 Mayıs). Din, Hikmet ve Fen Karşısında “Feminizm” Yani Kadınların Bâis-i Feleketi Olan Nisâiyyûn Mesleği. Hikmet Gazetesi, (6), 1-3.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 20 Mayıs). Din, Hikmet ve Fen Karşısında “Feminizm” Yani Kadınların Bâis-i Feleketi Olan Nisâiyyûn Mesleği. Hikmet Gazetesi, (7), 2.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 27 Mayıs). Din, Hikmet ve Fen Karşısında “Feminizm” Yani Kadınların Bâis-i Feleketi Olan Nisâiyyûn Mesleği. Hikmet Gazetesi, (8), 6.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 03 Haziran). Din, Hikmet ve Fen Karşısında “Feminizm” Yani Kadınların Bâis-i Feleketi Olan Nisâiyyûn Mesleği. Hikmet Gazetesi, (9), 8-9.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 10 Haziran). Din, Hikmet ve Fen Karşısında “Feminizm” Yani Kadınların Bâis-i Feleketi Olan Nisâiyyûn Mesleği. Hikmet Gazetesi, (10), 8.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 01 Temmuz). İslâm ve Kadınlar-Mazi, Hâl ve İstikbal. Hikmet Gazetesi, (13), 4-5.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1326, 08 Temmuz). İslâm ve Kadınlar-Mazi, Hâl ve İstikbal. Hikmet Gazetesi, (14), 5-6.
Taş, G. (2016). Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5) , 0-0 .
Ülken, H. Z. (2021). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Van Os, Nicole A. N. M. (2001). Osmanlı Müslümanlarında Feminizm. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası, Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, 1, T. Bora-M. Gültekingil (Ed.), İletişim Yayınları.
Wollstonecraft, M. (2015). Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. D. Hakyemez (Çev.). 3. Basım, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Yaraman, A. (2001). Resmî Tarihten Kadın Tarihine. Bağlam Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
