Varlığın İşitilmesi Bağlamında Logos Kavramı

Özet

Bu makalede, Heidegger’in, Logos kavramını, Herakleitos’un 50. Fragmanından itibaren nasıl açıkladığı ele alınmıştır. Fragman Heidegger’in çevirisiyle şu şekildedir: “Beni değil Logos'u işiterek, Her şeyin bir olduğunu kabul etmek bilgeliktir”. Heidegger, Logos kavramını açıklamak üzere ele aldığı bu fragmanı, bir konferans olarak sunmuştur ve bu surum daha sonra Denemeler ve Konferanslar başlıklı kitapta, 1954 senesinde yayınlanmıştır. Makalede, Heidegger’in Logos hakkındaki düşüncesini daha iyi anlamak için 1927 senesinde yayınlanan Varlık ve Zaman ve 1953 senesinde yayınlanan Metafiziğe Giriş adlı kitaplarına da değinilmiştir. Heidegger, Platon ve Aristoteles’ten sonraki dönemlerde, felsefi düşünmenin Mantık (Logic) ile önünün kesilmesine karşı, Logos’un kökensel ve etimolojik incelemesinin yapılması gerektiğini ileri sürmüştür. Bu incelemesinde Heidegger, Legein fiili ile bağlantısı sonucunda Logos’un “bir araya toplayan koyma” tanımına ve Phusis ile ilişkisi sonucunda da “doğasını gizleyen ve açığa çıkaran” tanımına ulaşmıştır. Heidegger Logos’un phusis (doğa), aletheia (açığa çıkma) ve polemos (mücadele) ile kökensel birliğini vurgulayarak, Logos’un özsel olarak “Herşey Birdir”in anlamını ifşa ettiğini ortaya koymaktadır. İnsanların Logos’un ifşa ettiği bu gerçeği duymalarının yolu, düşünsel ve mantıksal çıkarımlar yapmak değil, gerçek bir dinleme eylemiyle, herşeyi bir araya toplayan Logos’a aidiyet içinde teslim olmaktır. Bugünkü anladığımız anlamda “doğa” olarak çevrilen “phusis” gerçek anlamda anlaşılırsa Logos da gerçek anlamda anlaşılacaktır. Böylece, Varlık ve Düşüncenin birleştiği bu noktada, Logos’ta açığa çıkan “Herşey Birdir” ilkesi, hem söylenen hem de işitilen düzeyde bir araya gelerek, Bilgeliğin geçtiği düşünce patikasının önünü açacaktır. Bu durumda Bilge, Logosa aidiyeti içinde, söyleneni olduğu gibi dinleyen, çelişki gibi görünen görünüşleri kendi çabasında verdiği mücadele ile Aynıya getirerek uyuma tanıklık eden kişidir. Ancak “Herşey Birdir” bir yaşam ilkesi olmanın ötesinde, gerçek bir düşünme çabasıdır.