Türk Arabesk Müziğine Yönelik Sözel Ve Müziksel Çok Boyutlu İçerik Çözümlemesi (Orhan Gencebay Örneği)
Abstract views: 57 / PDF downloads: 33
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13960119Anahtar Kelimeler:
İletişim, Arabesk Müzik, İçerik Çözümlemesi, Orhan GencebayÖzet
Bu çalışma, Türk arabesk müziğinin en önemli temsilcilerinden biri olan Orhan Gencebay’ın eserlerine çok boyutlu bir içerik çözümlemesi yaparak bu müziğin toplum üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda Orhan Gencebay’ın 25 albüm başlık parçası incelemeye alınmıştır. Orhan Gencebay, 20. yüzyılın ikinci yarısında Türk müziğinde derin izler bırakarak hem müzikal hem de sosyal anlamda geniş bir kitleye hitap etmiştir. Gencebay’ın şarkıları, özellikle aşk, hüzün, ayrılık ve toplumsal sorunlar gibi temalar etrafında şekillenmiştir. Şarkılarında bu temaları işleyerek Türkiye’de göç eden köylü kesimin şehirleşme sürecinde yaşadığı duygusal zorluklara, kimlik arayışlarına ve kültürel adaptasyon sorunlarına dikkat çeken Gencebay, müziğini toplumun yaşadığı sorunlara ayna tutan bir platform olarak kullanmıştır. Bu yönüyle, Gencebay yalnızca bir müzisyen olarak kalmayıp, aynı zamanda halkın duygusal ihtiyaçlarını ve sosyal değişimlerini ifade eden bir figür haline gelmiştir. Bu çalışma, Türk arabesk müziği repertuarında yer alan şarkılarda işlenen tematik unsurların derinliğini inceleyerek, bu unsurların toplumdaki yansımasını ele almayı amaçlamaktadır.
Araştırmada, Orhan Gencebay’ın eserlerindeki söz ve müzik arasındaki bağlantıların analizine de odaklanılmaktadır. Gencebay, şarkılarında sıklıkla Kürdi, Nihavent ve Hicaz makamlarını kullanarak, eserlerine duygusal bir derinlik katmıştır. Bu makamlar, şarkıların içeriğini daha etkili bir şekilde yansıtarak dinleyicilere güçlü bir duygusal deneyim sunmaktadır. Gencebay’ın şarkılarında ayrıca çalgısal düzenlemeler ve ritmik yapıların kullanımı da incelenmiş, bu unsurların sözlerin anlamıyla uyum içinde olduğu ve dinleyiciyi derinlemesine etkilediği görülmüştür. Çalışma, Gencebay’ın şarkılarında toplumsal sorunları, duygusal travmaları ve bireysel kimlik arayışlarını etkileyici bir dille yansıttığını ortaya koymaktadır. Gencebay’ın sanatı, bireylerin kimlik arayışlarına yönelik bir rehber ve toplumsal değişimlerin izlenebildiği bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, Gencebay’ın eserleri hem müzikal bir yenilik hem de sosyo-kültürel bir fenomen olarak ele alınmakta, onun müziği aracılığıyla toplumsal dinamiklerin etkilerini anlamak için değerli bir kaynak sunmaktadır. Gencebay’ın şarkıları, Türkiye’nin dönüşüm sürecine tanıklık eden bir arşiv niteliğinde olup, arabesk müziğin toplum üzerindeki etkilerini anlamada kilit bir role sahiptir.
Referanslar
Baykal, G. (2012). Bir iletişim aracı olarak müzik. http://www.gokalpbaykal.com/makale/bir-iletisim-araci-olarak-muzik/
Berelson, B. (1952). Content analysis in communications research. Free Press.
Birekul, M. (2015). Popüler kültür ve müzikte anlamın kaybı. Akademik İncelemeler Dergisi, 10(1), 155-180.
Bulut, M. H. (2008). Neşet Ertaş’ın türkülerinin çok boyutlu içerik çözümlemesi. Folklor/Edebiyat Dergisi, 14(54), 45-58. Ürün Yayınları.
Bulut, M. H., & Gündüz, M. (2005). Aşık Veysel’in türkülerinin çok boyutlu içerik çözümlemesi. Folklor/Edebiyat Dergisi, 14(44), 30-42. Ürün Yayınları.
Coşkun, A. H. (2001). Ne olur sev beni. Birey Yayınları / İskele-Sancak Kitapları Dizisi.
Gökçe, O. (1990). İçerik çözümlemesinin sosyal bilimlerdeki yeri ve önemi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 135-146.
Güllülü, S. (1994). Sanat ve toplum. Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Güven, U. Z., Kaya, Y., & Perrin, A. J. (2020). Music, city, and social change: A study of musical preferences in a former suburb of Istanbul. Journal of Economy Culture and Society, 61, 107-123.
Güngör, N. (1990). Arabesk: Sosyokültürel açıdan arabesk müzik. Bilgi Yayınevi.
Güngör, N. (1993). Arabesk, sosyo-kültürel açıdan arabesk müzik. Bilgi Yayınları.
Kuzucanlı, G., & Çelikiz, E. (2019). Türk sinemasında arabesk müzik ve sahne dönemi: “Batan Güneş” filmi örneği. Ulakbilge, 37(7), 399-406.
Özbey, M. (2013). Popüler kültür ve Orhan Gencebay arabeski. İletişim Yayınları.
Şener, S., & Oğul, B. (2022). Re-evaluating the roots of Arabesk music: Grup Metronom. Musicologist.
Stokes, M. (1992). The Arabesk debate: Music and musicians in modern Turkey. Clarendon Press.
Stokes, M. (2010). The republic of love: Cultural intimacy in Turkish popular music. University of Chicago Press.
Uymaz, E. (2024). Arabesk melodileri: Türkiye müzik sahnesinde bir evrimin izleri. TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 231-252.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.