Dijital Kültürün Etkisinde Farazi Gerçeklik Üreten Sanat
Abstract views: 55
/ 
PDF downloads: 28
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14957720Anahtar Kelimeler:
Nesnel Gerçeklik, Alternatif Gerçeklik, Sanal gerçeklik, Dijital Kültür, SanatÖzet
Nesnel gerçeklik, nesne ile ilgili maddesel, duyuşsal ve zihinsel algıları ifade etmektedir. Alternatif gerçeklik, duygu ve düşünce dünyasının nesnel dünyaya seçenek sunmasıdır. Sanat, nesnel gerçekliği doğrudan aktarırken bile istemsizce bir temsile dönüştürerek, alternatif gerçeklik üretmektedir. Dijital Kültür’ün etkisinde kalan günümüz toplumunda gerçeklik algısı ise farklı bir boyuta geçerek, alternatif önermeleri bilinçli bir tasarıma dönüştürmekte ve sanal bir evren oluşturmaktadır. Sanal gerçeklik ise alternatif gerçeklikten öteye geçerek nesnel dünyada var olmayan ve zihinde tasarlanmış farazi bir gerçekliği kapsamaktadır. Bu farazi önermeler; gerçekliğe alternatif üretmek yerine, suni evrenin gerçek olduğuna ikna eden araçlar olarak, sanatın yeni formlarını oluşturmakta ve gerçek ile sanal arasındaki çizgiyi bulandırmaktadır. Yazılı ve görsel dokümanlar incelenerek gerçeklik algısından yola çıkan bu çalışma, günümüz toplumunu ele geçiren dijital kültür politikası çerçevesinde, sanatın gerçeklikle bağını sorgulamak açısından önem teşkil etmektedir.
Referanslar
Ağaoğlu Ercan, E. (2019). Sanal Gerçeklik, Hakikat Kavramının Dönüşümü ve Popüler Kültürdeki Yansımaları. Türkiye İletişim Araştırmaları, (34), 115-143. https://doi.org/10.17829/turcom.527355.
Ai-da (2024). Yapay Zeka Tanrısı, [Yapay Zeka Destekli Sanat]. Birleşmiş Milletler. https://www.ai-darobot.com/ .
Akbay, B. (2015). Robot Şair Deniz Yılmaz. [Yapay Zeka Destekli Sanat]. Ekran Görüntüsü. https://bagerakbay.com/deniz-yilmaz/.
Anadol, R. (2021). Makine Hatıraları: Uzay, [Dijital Yerleştirme]. Ekran Görüntüsü. https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=5JSBv3iJ-bU
Artun, A. (Ed.) (2018). Çağdaş sanat ve kültüralizm (3. Baskı). İletişim.
Atakan, N. (2015). Sanatta alternatif arayışlar (Z. Rona, Çev.). Karakalem Kitabevi yayınları.
Avcı Tuğal, S. (2018). Oluşum süreci içinde dijital sanat. Hayalperest.
Aydin, B. (2022). Transhümanizm: İnsanın ve Dünyanın Dönüşümü. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim, 7 (2), 127-129. https://doi.org/10.46628/itbhssj.1187152.
Ballı, Ö. (2021). Dijitalleşen Sanat Bağlamında Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Sanatsal Üretim Sürecinde Kullanımı. İdil, (77), 63–78. DOI: 10.7816/idil-10-77-06.
Baudrillard, J. (2020). Simülakrlar ve simülasyon (Çev. Oğuz Adanır) (13. Basım). Doğu Batı Yayınları.
Baylançiçek, B. (2019, Ekim 23). Kafa Yakan Kuantum Teorisi: Alternatif Gerçeklik ile Birden Fazla Versiyonumuz Olabilir. Webtekno. https://www.webtekno.com/alternatif-gerceklik-ile-birden-fazla-versiyonunuz-olabilir-h78351.html
Bayraktar, G. (2019). Sanatta Sosyal Bir Organizma: Eşya. İdil, (59). 890-904. DOI: 10.7816/idil-08-59-08.
Bourriaud, N. (2018). İlişkisel estetik (Çev. Saadet Özen) (2. Basım). Bağlam.
Büyük Felsefe Sözlüğü. (2020). Nesnel Gerçeklik. (2. Baskı, II. Cilt, s.1384). Say Yayınları.
Collishaw, M. (2018). Eşikler, [Sanal Gerçeklik Sergisi]. Yapı Kresi Kültür Sanat. https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=4sNfc3QRjH8&t=93s
Danto, A.C. (2017). Sanat nedir? (Çev. Zeynep Baransel) (3. Basım). Sel.
De Masi, F. (2021). The Power Of Alternatıve Realıtıes, Rom J Psychoanal, 14 (1), 109-118. DOI:10.2478/rjp-2021-0008.
De Oliveira vd. (2005). Yeni milenyumda enstalasyon sanatı (Çev. Osman Akınhay). Akbank Kültür ve Sanat.
Erinç, M. S. (2013). Sanat sosyolojisine giriş (2. Basım). Ütopya.
Gere, C. (2018). Dijital kültür (Çev. Aydoğdu Akın). Salon Yayınları.
Gombrich, E.H. (2015). İmge ve göz (Çev. Kemal Atakay). Yapı Kredi Yayınları.
Bedir Erişti, (2022). Dijital Görsel Kültür ve Sanal Sergilerin Yönetimi. M. Graf & A. Günay (Eds.) Kültür Sanat Yönetim içinde (s.257-292). Ketebe.
Fischer, E. (2020). Sanatın gerekliliği (C. Çapan. Çev.). Sözcükler yayınları.
Heinich, N. (2004). Sanat sosyolojisi (Çev. Turgut Arnas). Bağlam.
Hong, Y. (2018). O Zaten Gitti, [Sanal Gerçeklik Sergisi]. Çin. https://www.thatsmags.com/beijing/post/20951/beijing-s-first-foray-into-virtual-reality-art)
Anlatilaninotesi. (2024, 8 Kasım). İnsansı robot Ai-DA tarafından çizilen ilk sanat eseri: 'Alan Turing'in portresi' rekor fiyata satıldı. https://anlatilaninotesi.com.tr/20241108/insansi-robot-ai-da-tarafindan-cizilen-ilk-sanat-eseri-alan-turingin-portresi-rekor-fiyata-satildi-1090183008.html
Klimt, G. & Hundertwasser, F. (2022). [Dijital Sergi]. Lumieres Fabrikası Dijital Sanat Merkezi, Amsterdam. https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=lZjxbSZutGg
Koç, R. (2022). Dijitalleşen Kültür ya da Kültürün Dijitalleşmesi: Dijital Kültür Kavramı. Motif Akademi Halkbilimi, (15) 38, 500-513. https://doi.org/10.12981/mahder.1112610.
Korur, A. F. (2020). Sanat Teorisi Eleştiri (1. Baskı). Mitos-Boyut.
Künüçen, H. ve Samur, S. (2021). Dijital Çağın Gerçeklikleri: Sanal, Artırılmış, Karma ve Genişletilmiş Gerçeklikler Üzerine Bir Değerlendirme. Yeni Medya Hakemli Uluslararası, (11) Güz, 38-62.
Mateer, N. (2017, Ekim 17). Pekin'in Sanal Gerçeklik Sanatına İlk Girişimi. Thas’s Mags. https://www.thatsmags.com/beijing/post/20951/beijing-s-first-foray-into-virtual-reality-art.
Merleau-Ponty, M. (2020). Algılanan Dünya (Çev. Ömer Aygün) (6. Basım). Metis.
Özel Sağlamtimur, Z. (2017). Yeni Medya Sanatı ve Fotoğraf. Sanat ve Tasarım, (7) 2, 82 – 100. https://doi.org/10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.393543.
Osman Hamdi Bey’in Dünyasına Yolculuk. (t.y.). [Sanal Gerçeklik Sergisi]. Pera Müzesi, İstanbul. https://www.peramuzesi.org.tr/sergi/osman-hamdi-bey%E2%80%99in-dunyasina-yolculuk-sanal-gerceklik-deneyimi/260
Özyonar Çırak, B. (2019). Bireysel İzleğin Bir Nesnesi Olarak Sanatta Yatak İmgesi. İdil, (57), 535-542. DOI: 10.7816/idil-08-57-01.
Paik, N, J. (1974). Televizyon Buda [Yerleştime]. Stedelijk Museum. https://www.artnews.com/feature/nam-june-paik-television-video-art-famous-works-1202694737/
Pera Müzesi (t.y.). Osman Hamdi Bey’in Dünyasına Yolculuk Sanal Gerçeklik Deneyimi, https://www.peramuzesi.org.tr/sergi/osman-hamdi-bey%E2%80%99in-dunyasina-yolculuk-sanal-gerceklik-deneyimi/260.
Read, H. (2018). Sanat ve toplum (Çev. Elif Kök). Hayalperest Yayıncılık.
Şahiner, R. (2013). Sanatta postmodern kırılmalar (2. Basım). Ütopya Yayınları.
Şahiner, R. (2015). Çağdaş sanatta temsiliyet krizi (1. Basım). Ütopya Yayınları.
Şekerci, C. (2017). Sanal Gerçeklik Kavramının Tarihçesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar, (10) 54, 1126-1133. DOI:10.17719/jisr.20175434681.
Wikipedia (t.y.). Transhümanizm. https://tr.wikipedia.org/wiki/Transh%C3%BCmanizm.
Türk Dil Kurumu. (2023). Kültür.Türkçe Sözlük içinde (12. Baskı, II. Cilt, s.2199).
Türk Dil Kurumu. (2023). Sanal.Türkçe Sözlük içinde (12. Baskı, II. Cilt, s.2842).
Uncu, G. (2021, Nisan 14). Refik Anadol ve Son sergisi ´Makine Hatıraları-Uzay´ Üzerine Bir Değerlendirme. Şalom Gazetesi. https://www.salom.com.tr/haber/118209/refik-anadol-ve-son-sergisi-makine-hatiralari-uzay-uzerine-bir-degerlendirme
Uzelac, A. (2010). Digital culture as a converging paradigm for technology and culture: Challenges for the culture sector. Digithum, núm. (12), 28-35.
Uzun, E. (2024). Çağdaş Sanat müzelerinde güncel sergilemeler: Beauty sergisi örneği. Tykhe Sanat ve Tasarım, (9) 17, 243-262. https://doi.org/10.55004/tykhe.1367192 .
Velvet Escape (t.y.). Amsterdam'da Büyülü Bir Sanat Deneyimi. https://velvetescape.com/fabrique-des-lumieres-amsterdam/.
Viola, B. (1994). İstasyonlar [Yerleştirme]. Ekran Görüntüsü. MOMA. https://www.moma.org/ collection/works/81737
Yapı Kredi Kültür Sanat (t.y.). Eşikler Sanal Gerçeklik Sergisi, https://sanat.ykykultur.com.tr/sergiler/ esikler-thresholds#.
Yılmaz, M. (2013). Modernden postmoderne sanat. Ütopya Yayınevi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
