Ortaöğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Öz Yeterlilik Algıları (Denizli İli Pamukkale İlçe Örneği )


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14957762Anahtar Kelimeler:
Denizli, öğretmen, öz yeterlik inancıÖzet
Yapılan bu çalışmada, Denizli ili Pamukkale ilçesinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğreticilerin öz yeterlik algıları ve bu algıların bazı değişkenlerle arasında meydana gelen ilişki incelenmiştir. Bu çalışma “tarama modeli” ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu çalışmanın evrenini 2024–2025 eğitim-öğretim yılı Denizli ili Pamukkale ilçesinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğreticiler oluşturmaktadır. “Rastgele örnekleme” metoduyla uygulanan anket sorularının hepsine cevap veren 192 öğretmenden veriler elde edilmiştir. Bu çalışmada kullanılan veri toplama aracı; “Kişisel Bilgiler”, “Öğretmen Özyeterlik İnanç Ölçeği” olmak üzere iki bölümden meydana gelmektedir. Ölçeğin Cronbach Alpha değeri 0,961 olarak bulunmuştur.
Denizli ili Pamukkale ilçesinde ortaöğretim kurumlarında çalışan öğreticilerin öz yeterlik algıları incelendiğinde ve yapılan inceleme ve analiz neticesinde öğreticilerin öz yeterlik inançlarına ilişkin “Yapılan öğrenme esnasında öğrencilerin yanlış anlamalarını düzeltir veya karşılaştıkları güçlükleri açıklamaya çalışırım” önermesine “Kesinlikle İnanıyorum” düzeyinde en yüksek seviyede katılım gösterirken, “Öğrenme güçlüğü ile karşılaşan öğrenciler dâhil olmak üzere hemen hemen bütün öğrencilerin akademik performanslarını geliştiririm” önermesine ise “İnanıyorum” düzeyinde en düşük düzeyde katılım gösterdikleri tespit edilmiştir. Genel ortalama düzeyinin “Kesinlikle Katılıyorum” seviyesinde olduğu ve öğreticilerin öz yeterlik inançlarına ilişkin algılarının kesinlikle katılıyorum düzeyinde ve yüksek olduğu neticesine varılmıştır. Öğreticilerin öz yeterlik inancı seviyesinin çeşitli değişkenlere göre değişip/değişmediğine bakıldığında, erkek bayan olma durumu, üniversitenin hangi bölümünden mezun olduğu, bireyin kendisine ait kariyer planı ve öğretmenlik mesleğini tercih etme durumu değişkenleri arasında istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Ancak, bireyin üniversiteye yerleşirken yaptığı tercih sırası, mezun olunan ortaöğretim türü, aile içinde öğretmen olma, öğretmenlik mesleğine bireyin yüklediği anlam, mesleki anlamda bilgi düzeyi ve şahsına güven düzeyi değişkenlerine göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Referanslar
Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu (1973). Sayı: 14574 Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5(12), 2342
Eğitim Vizyonu Belgesi (2019) Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara
Akkoyunlu, B., ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET. 2(3).
Alcı, B. (2007). Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencilerinin, matematik başarıları ile algıladıkları problem çözme becerileri, öz yeterlik algıları bilişüstü özdüzenleme stratejileri ve ÖSS sayısal puanları arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi SBE
Aşkar, P., ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili özyeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1–8.
Balcı, A. (2005). Açıklamalı eğitim yönetim terimleri sözlüğü. Tek Ağaç Basım Yay.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change.
Psychological Review, 84(2), 191–215.
Bedel, E.F. (2008). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları ve Bazı Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4 (1), 31-48.
Bıkmaz, F. H. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi. 161(28.04).
Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., ve Malone, P. S. (2006). Teachers' self- efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473–490.
Cheung, W. M., ve Cheng, Y. C. (1997, April). A multi-level analysis of teachers’ self- belief and behaviors and students’ educational outcomes. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Chicago.
Colodarci, T. (1992). Teachers‟ sense of efficacy and commitment to teaching. Journal of Experimental Education, 60, 323-337.
Czerniak, C. M., ve Lumpe, A. T. (1996). Relationship between teacher beliefs and science education reform. Journal of Science Teacher Education, 7, 247–266.
Çakır, Ö. Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2 (1), 36-47.
Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62–77.
Çapri, B., ve Kan, A. (2006). Öğretmen kişilerarası öz yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2 (1), 48-61.
Çelik, K. Ve Tabancalı, E. (2013). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ile öğretmen özyeterlilikleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1167-1184.
Çubukçu, F. (2008). Yabancı dil öğrenme endişesi ile öz yeterlik arasındaki korelasyon üzerine bir çalışma. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 4, (1), 148-158.
Doğan, T., ve Çoban, A. E. (2009) Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ile Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 34(153), 62-66.
Dellinger, A. B., Bobbett, J. J., Olivier, D. F., & Ellet C. D. (2008). Measuring teachers‟ selfefficacy beliefs: Development and use of the TEBS-Self. Teaching and Teacher Education, 24(3), 751–766
Demirtaş, H., ve Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Anı Yayıncılık.
Enochs, L. G., Scharmann, L. C., ve Riggs, I. M. (1995). The relationship of pupil control to preservice elementary science teacher self-efficacy and outcome expectancy. Science Education, 79, 63–75.
Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yayınları.
Gibson, S., ve Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569–582.
Goddard, R. D., Hoy, W. K., ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479- 507.
Guskey, T. R. (1988). Teacher efficacy, self-concept, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 4, 63–69.
Gürcan, A. (2005). Bilgisayar öz yeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179-193.
Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
Henson, R. K. (2001). Relationships between preservice teachers’ self-efficacy, task analysis, and classroom management beliefs. Paper presented at the annual meeting of the Southwest Educational Research Association, New Orleans, LA.
Kafkas, M. E., Açak, M., Çoban, B., Karademir, T. (2010), Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları İle Mesleki Kaygıları Arasındaki İlişki, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:11, Sayı:2, 93-111
Karadağ, E. ve Baloğlu, N. (2008). Öğretmen Yetkinliğinin Tarihsel Gelişimi ve Ohio Öğretmen Yetkinlik Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama, Dil Geçerliği ve Faktör Yapısının İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Güz 2008, Sayı 56, ss: 571-606
Karasar, N. (2005), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara
Kaya, A. ve Büyükkasap, E. (2005). Fizik Öğretmenliği Programı Öğrencilerinin Profilleri, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum ve Endişeleri: Erzurum Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 367-380.
Küçükyılmaz, A. ve Duban, N. (2006). Sınıf öğretimi adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3 (2), 1–23.
Morgil, İ., Seçken, N., ve Yücel, A. S. (2004). Kimya Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik İnançlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Balıkesir Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6, 62-72.
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri (2017), Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara
Özçelik, H., ve Kurt, A. (2007). İlköğretim Öğretmenlerinin bilgisayar özyeterlikleri: Balıkesir ili örneği. İlköğretim Online, 6(3), 441-451.
Saracaloğlu, A. S., Kumral, O., Kanmaz, A. (2009). Ortaöğretim Sosyal Alanlar Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Yeterlikleri, Kaygıları Ve Akademik Güdülenme Düzeyleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi,
Şahin, A. E. (2006). Meslek ve öğretmenlik. (Ed. V. Sönmez). Eğitim Bilimine Giriş. Anı Yayıncılık.
Şahin. İ. (2013). Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeyleri, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:X, Sayı:I, 142-167
Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
Taşkın, Ç. Ş., & Hacıömeroğlu, G. (2010). Öğretmen Öz Yeterlik İnanç Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öz Yeterlik İnançları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(27), 63-75.
TDK, https://sozluk.gov.tr/ adresinden 01.02.2020 tarihinde erişilmiştir.
Tschannen-Moran, M., ve Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
Üstün, E., Erkan, S., Akman, 8., (2004). Türkiye'de Okulöncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 129-136
Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., Özer, N. (2009), Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 17, 1-16
Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin genel özyeterlik düzeylerinin yordanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir-Ege Üniversitesi SBE
Woolfolk, A. E., Rosoff, B., & Hoy, W. K. (1990). Teacher‟s sense of efficacy and their beliefs about managing students. Teaching and Teacher Education, 6, 137– 148.
Yılmaz, M., Gürçay, D., ve Ekici, G. (2007). Akademik öz yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253-259.
Yılmaz, M., Köseoglu, P., Gerçek, C., ve Soran, H. (2004a). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 260- 267.
Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C., ve Soran, H. (2004). Öğretmen öz-yeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 5, (58)
Zimmerman, E. ve Zimmerman, L. 2000. Art Education and Early Childhood Education: The Young Child As Creator and Meaning Maker within a Comminity Context. Young Children, November; 87-92.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.