GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLERDE DIŞ BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

Özet

Sürdürülebilir bir ekonomik büyüme hem gelişmiş ve hem de gelişmekte olan ülkelerde temel ekonomi politikası amacı olmaktadır. Bu hedefin gerçekleştirilebilmesi için dış borçlanmaya başvurulması ise akademik çevreler ve politika uygulayıcılarının temel ilgi alanlarından birisini oluşturmaktadır. Gelişmekte olan ekonomilerde tasarruflar, sermaye birikimi ve edecek döviz girişi yetersizliği ekonomik büyümenin önündeki başlıca engel olarak kabul edilmekte ve bu noktada borçlanma ön plana çıkmaktadır.

Dış borçlanma yoluyla ülkeye gelen yabancı kaynakların ekonomik büyüme üzerine olumlu etkisine yönelik teorik katkılar temelde Harrod-Domar Büyüme modeline dayanmakta ve borçlanmanın ülkelerin sermaye birikimi, döviz rezervi ve kamu bütçe açıklarının kapatılabilmesi imkanı sağlaması yönüyle ön plana çıkmaktadır. Ancak dış borçlanma sürecinin etkin bir biçimde yönetilememesi ve verimli alanlar yerine tüketim ve spekülatif alanlarda kullanılması borç yükünü artıracak ve yurt dışına sermaye transferine neden olmaktadır.

Bu çalışmanın amacı ekonomik açıdan birbirine yakın olduğu düşünülen sekiz gelişmekte olan ülke (Meksika, Arjantin, Türkiye, Brezilya, Endonezya, Hindistan, Filipinler ve Rusya) için 2010-2017 yıllarını arasına kapsayan dönemde dış borçlanma ve ekonomik büyüme ilişkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla Dinamik Panel Veri Analizi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada kişi başı gayrisafi yurtiçi hasıla, toplam dış borçlar, reel efektif döviz kuru, dış ticaret haddi, dış ticaret açıklığı, tasarruflar, sabit sermaye yatırımları ve bütçe açığı değişkenlerinden yararlanılmıştır.

Ampirik analiz sonucunda Bağımlı değişken olan kişi başına gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) değişkeninin gecikmeli değeri, reel efektif döviz kuru, dış ticaret haddi, ticaret açıklığı, tasarruflar, sabit sermaye yatırımları ve bütçe açığı değişkenlerinin istatiksel olarak yüksek derecede anlamlı olduğu ve tasarruf dışındaki değişkenlerin ekonomik büyümeye pozitif yönde etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca dış borçlanmanın ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediği görülmüştür