TÜRKİYE SELÇUKLULARI ZAMANINDA ANADOLU’DA İSLAMİYET’İN VE TÜRKLÜĞÜN YAYILMASINDA AHİLİĞİN ROLÜ VE ÖNEMİ

Özet

Türkler, Anadolu’ya çeşitli zamanlarda ve çeşitli yollardan gelmişlerdir. Biz burada Türkiye Selçukluları zamanında Anadolu’da İslamiyet’in ve Türklüğün yayılmasında Ahiliğin rolü ve önemini belirteceğiz.
Türklerin Anadolu'da görünmeye başlamaları ilk kez Abbasiler döneminde, daha sonra 1071 Malazgirt Zaferi sonucunda ve 1225 yılından sonra Moğol istilası nedeniyle olmuştur.
Türk milleti, yayılma zamanlarında yabancı ve etnik gruplardan gelecek tehlikelere göğüs gerebilmek için kendini bazı kurumları kurmaya mecbur hissetmiştir. Bu kurumlardan biride Ahiliktir. Binlerce yıldan beri süregelen eski Türk kültürü, İslâm ahlâk kaideleri, tasavvuf düşünceleri bir potada eriterek Ahilik yepyeni bir kardeşlik, misafirperverlik, yiğitlik ve cömertlik anlayışını esas almıştır Anadolu’da.
Türk milletini ekonomik açıdan bağımsız hale getirmek, sanatkârlara sanat ahlâkını yerleştirmek, ihtiyaç sahibi olanlara her alanda yardım etmek, Türklük şuurunu sanatta, dilde, edebiyatta, müzikte, gelenek ve göreneklerde milli heyecan yaratıp ayakta tutmak, son olarak adalet ve hakseverlik duyguları ile misafirperverlik ve yabancılara yardım etmek amacıyla Anadolu’da Ahilik ortaya çıkmıştır.
Türkiye Selçukluları zamanında Anadolu'da, Türklerin yerleşip ve bunun sonucunda İslâmiyet'in yayılışında askeri fetihlerle birlikte, bir takım boy ve soyların, Alperenlerin, Gazilerin, Abdalların, Bacıların ve Türkistan'daki Moğol istilasından sonra özellikle Ahilerin büyük rolleri olduğu bilinmektedir.
Selçuklular zamanında Ahilik, Türk göçmenlerini bir iş sahibi yaparak yerleşik hayata geçişi sağlamıştır. Bunun sonucunda Anadolu'da Türk şehirleşmeciliği çok hızlı artmıştır. Türk esnaf ve sanatkârları, aralarında sağladıkları karşılıklı dayanışma ve itimat sayesinde, bulunduğu bölgelerde ayrıcalıklı bir kuvvet haline gelerek yavaş yavaş bulundukları yerlerde şehir ekonomisine sahip olmuşlardır. XIII. yüzyılın ortalarına kadar büyük çoğunlukla Türk olmayan yerli halkın tekelinde bulunan sanat ve ticaret işyerlerine Türkler de sahip olmaya, katılmaya ve dolayısıyla canlılık vermeye başlamışlardır.
Ahilik, Anadolu'da XIII. yüzyılda tarihi olayların geliştirdiği zorunluluklar sonucu ortaya çıkmıştır. Anadolu’da sosyal, ekonomik ve kültürel dengenin sağlanması amacıyla gelişip örgütlenmiştir. Ahilik, Türkiye Selçukları zamanında Anadolu'nun Türkleşmesinde ve dolayısıyla İslamlaşmasında önemli hizmetleri olan bir Türk kurumudur