HANE HALKI TASARRUFLARININ BİREYSEL YATIRIMLARA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE ETKİLİ OLAN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLER

Özet

Bu çalışmada, hane halkı tasarruflarının bireysel yatırımlara dönüştürülmesinde etkili olan sosyo-ekonomik faktörler incelenmiştir. Hane halkı tasarrufları, milli gelirin hesaplanmasıyla, hane halkının harcayabilecek gelirinden hane halkının tüketim harcamaları çıkartılarak bulunur. Bununla birlikte hane halkı tasarrufları, elde edilen gelirin hepsini tüketmek yerine bir bölümü ile çeşitli yatırımlara yöneldiğinde tasarruf etmenin yolunu seçmiştir. Böylece kamunun payından toplam tasarrufların çıkartılması veya toplamdaki özel kesimlerin tasarrufunun ayrıştırılması ile, hane halkı tasarrufuna ulaşılabilir. Bunun yanı sıra bireysel yatırımların finansmanlarını tasarruflar sağlandığından dolayı, ekonomik kalkınmanın tasarruf düzeyleri önemli olmuştur. Tasarruf sahiplerinin, tasarrufunu yatırım araçlarıyla sermaye piyasasının sistemine aktarırken; yüksek getiriler, güven duygusu ve likiditasyon isteklerine göre hareket ederler. Yalnız, tasarruf sahiplerinin sergilediği bu hareketleri kısıtlayan, diğer bir tanımla tasarruf sahipleri kararlarını aldıkları zaman bu aşamada etkilendikleri birtakım etkenler bulunmuştur.
Tasarruf sahibinin yatırım kararına etki eden sosyo-ekonomik faktörleri; kişisel özellikler, finansal etkenler, çevresel faktörler, yasal faktörler ve kamusal tedbirler olarak sıralamak mümkündür. Bu farklılıklar yatırımcıların; bilgi, kültür, eğitim düzeyleri ve psikolojik yapılarının farklı olmasından kaynaklanabilmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada; ilk olarak, bireysel yatırımcıların kişisel özellikleri olan; bireylerin yapacakları yatırımların risk alma düzeyleri, risk alma oranları ve yatırım süresi incelenecektir. Daha sonra, yatırım kararını yönlendiren finansal etkenlerden; tasarruf sahibinin sermayeyi koruması, sermayesinde bir değer artışı sağlaması ve sermayesinden tatminkâr bir gelir elde etme sebepleri incelenecektir. Son olarak da tasarruf sahibinin yatırım kararını yönlendiren çevresel etkenler ise, tasarruf sahibinin içinde bulunduğu kültürel durum, sosyal statüsü, referans grubu ve grup-aile ilişkisi gibi etkenler ele alınacaktır. Çalışma önerilerinin geliştirilmesi sonucunda, yatırımcıların karalarına etki eden faktörlerin incelenmesi hem yatırımcıları daha bilinçli karar vermelerine ışık tutabilecek hem de yatırım araçlarını piyasaya sunan kuruluşların daha fazla miktarda işlem hacmine ulaşmalarına neden olabilecektir