VERLAINE’İN “LE CIEL EST PAR-DESSUS LE TOIT" ADLI ŞİİRİNDEKİ GÖĞÜN ALTINDA DURARAK ŞİİR ÇEVİRİSİNDE ÇEVİRİ STRATEJİLERİNİN İZİNİ SÜRMEK

Özet

Çeviri eylemi ile birey öz sermayesine yeni bilgi ve beraberinde düşünce ve eylem ekler. Şiir söz konusu olduğunda
eklenenlerin yanında güzel ve öz söyleyiş ile sunulmuş duygu ve anlam yoğunluğu da yer alır. Şiirin çevrilip çevrilemezliği
oldukça tartışmalı bir konudur. Şiir çevirisini ele alan pek çok çalışma vardır. Üretilmiş akademik metinler çoğunlukla
betimleyici çalışmalar olup bir kuram etrafında nesnel değerlendirmeleri kapsayan incelemeler olmuştur. Şiirin çevrilip
çevrilemeyeceği ve gerçekleştirilmiş bir çeviri eyleminde kullanılan ya da benimsenmiş çeviri yaklaşımlarını irdeleyen
çalışmalar bu alanda yol gösterici olması açısından önemlidir. Bu çalışmada ise Verlaine’in- “Le ciel est, par-dessus le toit
“Gök Öyle Mavi” olarak Cahit Sıtkı Tarancı tarafından Türkçeye ve Gertrude Hall Brownell tarafından The Sky Blue-Smiles
above the Roof” olarak İngilizceye çevrilmiş şiirlerdeki çeviri teknikleri incelenmiştir. Çalışmanın odaklandığı temel nokta iki
farklı erek dildeki çeviri tekniklerini değerlendirmek olmuştur. Fransız bir şairin tercih edilmiş olmasının nedeni çevirilerin
yapıldığı dönemlerdeki edebiyat dizgelerinde oldukça etkili olmuş olmasıdır. Çalışmada gözetilen temel amaç, şiir çevirisinde
iki farklı erek dildeki teknikleri betimleyici bir yöntemle tespit ve tahlil edebilmektir. Çalışmanın sonunda Türkçe ve İngilizce
erek metinlerde kullanılmış çeviri stratejilerinden tespit edilenler yerlileştirme, ekleme, çıkarma, sözcüğü sözcüğüne çeviri, yer
değiştirme, uyarlama, iletişimsel çeviri yöntemi, telafi, genelleştirme, açımlama ve özelleştirme şeklindedir. Şairin tek bir şiiri
üzerinden yürütülen çalışmada her iki erek dildeki çevirileri yine tek şiir üzerinde çalışılarak incelendiğinden stratejilerin
kullanım sıklığı gibi bir istatistik sunulmamıştır. Kullanılan stratejilere bakıldığında her iki erek dilde de eşdeğerliğin biçim ve
biçem açısından önemsendiği, korunduğu ve serbest çeviri yönteminin tercih edilmediği görülmüştür.