1831-1841 MISIR SORUNU’NUN DOĞU AKDENİZ JEOPOLİTİĞİNE VE TÜRK BOĞAZLARINA ETKİSİ

Özet

Doğu Akdeniz’de kuvvetli bir devlet kurmak amacında olan ve bunun için de askeri, ekonomik ve idari reformlarda bulunan
Mısır Valisi 1831 yılında isyan çıkararak Suriye’yi işgal etmiştir. Osmanlı Devleti’nin ordularını yenmesi ile kendisine İstanbul
yolu açılmış, İstanbul’u ve Osmanlı Hanedanlığı’nı tehdit eder hale gelmiştir. Bu aşamada Mısır Meselesi; Osmanlı’nın iç
sorunu olmaktan çıkarak uluslararası bir görünüm kazanmıştır. Güçten düşmüş Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak bütünlüğü
Avrupa güç dengesi ve mevcut durumun korunması açısından önemlidir. İsyanın ilk aşamasında diğer devletlerden yardım ve
destek alamayan Osmanlı Devleti’ne Rusya yardım teklif etmiş ve bunun da yararını 1833’de Hünkâr İskelesi Andlaşması’nı
yaparak görmüştür. Bu andlaşma İngiltere ve Fransa’nın Doğu Akdeniz’deki çıkarlarını olumsuz olarak etkilemiştir. Bu
andlaşmayla Rusya’nın aynı zamanda Türk Boğazları’nda üstün bir mevki elde etmesi Avrupalı devletleri telaşlandırmış ve
Mısır Meselesi’ne müdahil olmalarına yol açmıştır. Mısır isyanının sonunda Osmanlı Devleti’nin çöküş içinde olduğu, zayıf
ve perişan bir halde bulunduğu anlaşıldığından Türk Boğazları Meselesi çok taraflı andlaşmalarla düzenlenen önemli bir konu
olarak ortaya çıkmıştır.