TÜRKİYE VE İRAN İLİŞKİLERİNDE PETROLÜN ROLÜ

Özet

Türkiye’nin, İran ile yapmış olduğu enerji iş birliği; hem dünya hem de Ortadoğu’da enerji stratejilerinin belirlenmesine yeni bir vizyon katmıştır. Dünyada enerji kaynaklarının üretiminin ve tüketiminin gelecek yıllarda da devam edeceği öngörülmektedir. Bu yüzyılda da petrol ve doğalgaz talebi dünyada giderek artan bir şekilde devam edecektir. Bu düşünceler ışığında enerji sahibi olan ülkeler önemlerini korurken; bunun yanında, bu enerjiyi dünyaya dağıtan ve ulaştıran ülkelerin önemi de artacaktır. Avrupa’da son 50 yıldır, Türkiye’de ise 30 yıldır gelişen ve önemi giderek artan lojistik enerji alım satımı ve özellikle petrol, maliyetlerin düşürülmesinde büyük rol oynamaktadır. Türkiye’nin, Asya ve Avrupa arasında stratejik bir konumda bulunması yanında; Gümrük Birliğinin içerisinde olması, onun bu jeopolitik değerini daha da arttırmaktadır. Diğer yandan İran’ın, ABD ile olan siyasi sorunları; Avrupa Birliğini enerji konusunda endişelendirmektedir. Bu durum Türkiye ile İran’ın, siyasi ve ekonomik ilişkilerine de yansımaktadır. Bu sorunlara rağmen Türkiye, enerji alanında arz ile talep arasında arabulucu konumundadır. Türkiye için petrol ne kadar değerliyse; İran için de petrolü pazarlamak ve dağıtmak o kadar önemlidir. Türkiye, enerjinin bölgeden güvenli ve hızlı ulaşımı noktasında kavşak konumdadır. Bunun için de Türkiye ve İran ülke ekonomilerini geliştirmek ve güç alanlarını genişletmek için birbirine muhtaç iki ülke durumundadırlar. Sonuç olarak bu çalışma içerisinde bu birlikteliğin şekillenmesinde etkisi olan petrolün rolü üzerinde durulacaktır