TÜRKİYE’DE YATIRIMLARIN FİNANSMANI VE MAKROEKONOMİ’YE ETKİLERİ

Özet

Gelişmekte olan birçok ülkede olduğu gibi ekonomik büyümede etken olan en önemli unsur sermayedir. Çünkü sermaye kıt bulunur. Bu kıtlık toplam sermaye miktarı için geçerli olduğu gibi sermayenin taşıdığı nitelik yönünden de söz konusudur. Gelişmekte olan ülkelerde sermaye unsurunda yetersizlik genel olarak uzmanlaşma niteliği eksik sermaye şeklinde olmakta, sermayenin bu yetersizliği de ancak uzmanlaşmış yabancı sermaye ile giderilmektedir. Gelişmiş ülkeler ihracatını finanse etmek için çeşitli politikalar takip etmekte ve bu doğrultuda çeşitli kurumlar oluşturmaktadır. Kalkınma Bankaları ve proje finansman destek kuruluşları gibi kuruluşlar bu rolü üstlenirler. Her ülke kendi siyasi ve iktisadi durumuna göre mevcut yasal çerçevesi içinde kendine özgü ihracat finansman mekanizmasını kurmaktadır. Bunun yanı sıra özel sektör tarafından oluşturulan büyük projelerin finansman yükü özel sektörün üzerinde kalmaktadır. Bu yükü hafifletmek için birçok ülkede proje finansmanında, ihracat kredi kurumlarının, finansman sağlama kaynağı olarak katkısı büyüktür. Devletin de finansman sağlamak adına borçlanma isteğini de konuya dâhil edersek özel sektörün borçlanma potansiyelinin düştüğünü görürüz. Zira özel sektör tarafından kullanılabilecek finansal kaynakların devlet tarafından borçlanma şeklinde alınması fon piyasalarında bir açık oluşmasına neden olacak bu da fon talep fazlasını meydana getirerek faiz oranlarının yükselmesine yol açacak dolayısıyla özel sektör yatırımları üzerinde bir daralmaya neden olacaktır. İktisatta bu daralmaya dışlanma etkisi denir. Türkiye dâhil olmak üzere birçok gelişmekte olan ülkede yurt içi tasarruflar genellikle yurt içi fon talebinin gerisinde kalmaktadır. Çünkü devlet özel şirketlerin halka arz yoluyla finansman teminini sınırlayıcı mahiyetteki kamu borçlanması ile özel sektörün işini zorlaştırmaktadır. Buna karşılık devletin borçlanması sonucunda ihraç edilen borçlanma senetleri sermaye piyasasında işlem görme gücüne kavuştuğundan piyasada önemli miktarda likidite imkânları doğmakta ve işlem hacmi yükselmektedir.