FİLM ANLATISINDA “OLUŞ”TURUCU FİGÜR OLARAK INTRUDER-REDEEMER (KURTARICI-DAVETSİZ MİSAFİR): ALL THAT HEAVEN ALLOWS (1955-HERŞEY SENİN İÇİN), THE SERVANT (1963- UŞAK), TEOREMA (1968-TEOREM)BAĞLAMINDA

Özet

Tür ve melodram sineması dâhil olmak üzere klasik anlatı sinemasında anlatıyı inşa eden, çatışmayı başlatan ve dışarıdan gelerek aile bireylerinin düzenini bozan ya da daha yerleşik tanımıyla bozulan düzeni onaran intruder-redeemer (davetsiz misafir) karakter, modern sinemada da karşılaşılan öykü kurucu bir özelliğe sahiptir. Modernist örneklerde bu karakterin işlevi, anlatının yatay ilerlemesini sağlamasının yanı sıra dikey bir derinliği de ortaya çıkarmasıdır. Bu dikey derinlik ideolojik, felsefi ve psikanalitik bir anlam alanı yaratır. Makalede intruder-redeemer figürün öznede “oluş”u ve değişimi başlatması klasik ve modern sinemadan üç örnek bağlamında analiz edilmiştir. Dışarıdan ait olmadığı bir aile kurumunun içine davetsiz bir şekilde gelen figürün aile yapısına ait dinamikleri sarsması ve finalde sistemin öngördüğü tarzda toparlamaya çalışması aile melodramlarından Douglas Sirk’ün All That Heaven Allows filmi bağlamında ele alınmıştır. Klasik anlatı sineması ve aile melodramlarına ait olan intruder-redeemer’ın modern sinema anlatısındaki yapıya da uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Joseph Losey’in The Servant filmi, toplumsal, sınıfsal, psikolojik ve estetik bir dönüşümü, dışarıdan gelen karakter ve mülkiyeti elinde bulunduran karakterin değişimini, mekanın değişimini ve öznelerin karşılıklı yer değiştirmesi bağlamında ideolojik ve felsefi bir değerlendirmeyi kapsar. Pier Paolo Pasolini’nin Teorema’sında intruder-redeemer’ın yarattığı “oluş” ise, diğer iki film örneğine oranla daha minimalist sayılabilecek bir örnektir. Film ideolojik ve teolojik bir analiz alanı yaratması bağlamında değerlendirilmiştir.