MİKRO MİLLİYETÇİLİK; MODERNİST BİR İNŞA MI, GEÇMİŞİN HAYALETİ Mİ; MODERNİST VE ETNO SEMBOLCÜ MİLLİYETÇİ KURAMLAR BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Özet

Milliyetçiliğin tüm dünya toplumlarını etkileyen bir ideoloji olarak ortaya çıkışı Batı’da ulus devletlerin ortaya çıkış sürecine paralel bir seyir izlemiştir. Milliyetçilik, günümüz toplumlarının siyasal, kültürel ve sosyal yapılarının şekillenmesinde etkili olmuştur. Milliyetçiliğin gelişimi ve toplumlar üzerindeki etkisini açıklamak için farklı kuramlar, farklı bakış açıları geliştirilmiştir.

Milliyetçiliğin açıklanmasına ilişkin ortaya konan kuramsal yaklaşımlardan modern milliyetçi kuram, milliyetçiliği modern bir olgu olarak ele almıştır. Kuramda, modernleşmeyle birlikte ortaya çıkan siyasal, ekonomik ve sosyal değişimlerin milliyetçiliğin ortaya çıkışının temel dinamikleri olduğu kabul edilmiştir. Milliyetçiliğin açıklanmasına yönelik diğer bir kuram olan etno-sembolik yaklaşımda ise milliyetçiliğin başlangıç noktası olarak modernleşme sürecinin kabul edilmesi hususunun eksik bir anlayış olduğu üzerinde durularak bunun yerine milliyetçiliğin modern öncesi döneme ait etnik aidiyetlerle veya ortak köken bilinciyle ilişkilendirilmesi anlayışı vardır.

Milliyetçilik ortaya çıktığı andan itibaren milletlerin inşasında ve devamında önemli bir aidiyet biçimi olmuş, moderniteyle birlikte farklı formlar kazanarak (nasyonal sosyalizm, faşizm, radikal demokrasi, mikro milliyetçilikler vb.) varlığını korumuştur. Milliyetçiliğin modern zamanlardaki yeni formlardan biri de mikro milliyetçiliklerdir. Mikro-milliyetçilik, hâkim kültürün tarih, kültür gibi kendi ortak değerleri üzerine kurduğu “milli biz” anlayışını reddederek “biz” e dair aidiyet algısını kendi kabile, mezhep veya etnik grup bilinçleri temelinde oluşturulmasına dayalı anlayışları kapsar. Bu makalede mikro milliyetçiliğin ortaya çıkışında ve gelişiminde modern ve etno sembolcü milliyetçi kuramların ayrıntılı değerlendirmesi sunularak, mikro milliyetçiliğin hangi bağlamda ele alınmasına ilişkin kuramsal karşılaştırmalara dayanan değerlendirmelere yer verilmektedir.