Millet Bahçelerinin Engelli Ulaşılabirliği Üzerine Bir Değerlendirme: Diyarbakır Bağlar Millet Bahçesi


Abstract views: 204 / PDF downloads: 96

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10028899

Anahtar Kelimeler:

Millet Bahçesi, Engelsiz tasarım, Bağlar millet bahçesi, engelli ulaşılabilirliği

Özet

Kamusal alanlar; toplumun tüm bireylerinin eşit şekilde yararlanması gereken kentsel unsurlardır. Sağlıklı bir toplum ve çevre için kamusal açık yeşil alanların engel yaratmadan tüm kullanıcıların rahat ve konforlu şekilde faydalanabilmesi için düzenlenmesi önemlidir. Bu bağlamda günümüzde yapımı devam eden büyük ölçekli millet bahçelerinin tüm bireylerin engelsiz bir şekilde kullanabileceği şekilde planlanması ve uygulanması gerekmektedir. Günümüzde “81 il için 81 milyon m²” mottosuyla düzenlenen Millet Bahçelerinin siyasal, toplumsal ve ekolojik olarak temsil ettikleri niceliksel ve niteliksel olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı ise Diyarbakır kentinde yeni gelişim alanında inşa edilen Bağlar Millet Bahçesi engelli bireyleri ulaşılabilirliği için önerilen standartlara uygunluğunun sorgulanmasıdır. Yerinde gözlem ve fotoğraflar ile belgeleme yapılmıştır. Sonuç olarak görülmektedir ki millet bahçesi görme engellilerin kullanımı açısından yeterli uygunlukta olmayıp, uygulama aşamasında yapılan müdahaleler olumsuz sonuçlara neden olmuştur. Alan içerisinde yol, merdiven ve rampaların ulaşılabilirliğinde ve çeşme, çöp kovası, dinlenme amaçlı masa-bank gibi donatı elemanlarının kullanımı açısından sorunlu olduğu tespit edilmiştir. Millet bahçeleri gibi tüm kentlilerin kullanımına sunulan kent ölçeğinde parkların niceliksel hedeflerinin yanında kaliteli ve sağlıklı bir çevre için engelli kullanımına uygun hale getirilmesi, gerekli yasal düzenlemelerin ve denetimlerin yapılması sorumluluğun ortak paydaşları tarafından koordine edilmesi gerekmektedir.

Referanslar

Aksoy, O. A. & Özgür, E. F. (2020). Ekonomik, siyasi, toplumsal çekişme alanı ve kamusal bir olgu olarak (kamusal) mekân: “halk plajı” ndan “millet bahçesi” ne Ataköy kıyı alanı. Tasarım+ Kuram Journal, 16(30), 37-60. https://doi.org/10.14744/tasarimkuram.2020.6158

Aktop, Z. (2022). Engelli erişilebilirliğinin yasalarda yer alma süreci ve İtalya yasalarında müzeler için erişilebilirlik düzenlemeleri. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 22(2), 121-142. https://doi.org/10.54961/uobild.1179184.

Altıntaş, G., & Serdaroğlu Sağ, N. (2023). Eski stadyum alanından yeni millet bahçesine: Eskişehir kent merkezinde bir dönüşüm örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 12(26), 12-36. https://doi.org/10.16950/iujad.1093140.

Arat, Y & Bulanık, M. (2020). Kentsel dış mekânlardan parklara ergonomik standartlar çerçevesinden bir bakış; Konya Örneği. Ergonomi, 3(2), 55-73. https://doi.org/10.33439/ergonomi.651078.

Aslan, B. G. & Ankaya, F. Ü. (2020). Kentsel peyzaj kapsamında Türkiye (İzmir/Bornova) Büyük Park’ın engelli standartları açısından değerlendirilmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(3), 110-118.

Bağlar Belediyesi. (2023). Bağlar Millet Bahçesi. https://baglar.bel.tr/tr/post/26490/bolgenin-en-buyuk-millet-bahcesi-goz-kamastir

Bağlar Belediyesi. (2023). Bağlar Millet Bahçesi Projesi.

Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012). Resmi Gazete (28351 Sayılı). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/07/20120712-11.htm

Bulut, B., & Halaç, H. H. (2023). Üniversitelerde evrensel tasarım yaklaşımı çalışmaları üzerine sistematik bir literatür analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(1), 74-91. https://doi.org/10.58201/utsobilder.1209034.

Çelik, F. (2018). Geç Osmanlı Dönemi kentsel mekânda batılılaşma etkileri: Konya Millet Bahçesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (44), 331-350. https://doi.org/10.21563/sutad.511681.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2020). Millet Bahçesi Rehberi. https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/milletbahcesirehber.pdf

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kent Bilgi Sistemi KEOS (2023). http://cbs.diyarbakir.bel.tr/keos/

Dedekargınoğlu, C. (2019). Erken Cumhuriyet Ankara’sında bir kamusal mekân: millet bahçesi. Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(2): 355-374. https://doi.org/10.5505/jas.2019.47450.

Google Earth. (2023). Bağlar Millet Bahçesi. https://earth.google.com/web/@37.91784661,40. 1674327,720.13312894a,2498.60436022d,35y,0.00023697h,0t,0r/data=OgMKATA

Hacıhasanoğlu, I. (2003). Evrensel tasarım. Tasarım + Kuram, 2(3), 93-101. https://doi.org/10.23835/ tasarimkuram.240838.

Hilmioğlu, S., & Seçer Kariptaş, F. (2022). Erişilebilir üniversite kavramı üzerine bir inceleme: üniversite mekânlarının erişilebilirlik ve evrensel tasarım yönünden değerlendirilmesi. Online Journal of Art and Design, 10(2), 40-51. https://doi.org/10.58201/utsobilder.1209034.

Kaplan, H. (2007). Kentsel mekânların erişilebilirliği ve okunaklılığını sağlamada kentsel tasarımın bir bileşeni olarak engelsiz tasarım, tasarım ve özgürlük: engelli insanlar ve herkes için tasarım. Bülten 46, Tmmob Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Dosya 4, 51-62.

Kaplan, H., & Öztürk, M. (2004). Engelliler, kamu mekânı ve engelsiz tasarım: Kamusal iç mekânlarda irdelenmesi için bir çerçeve. Planlama Dergisi, 2(4), 67-74.

Kaplan, H., Yüksel, Ü., Gültekin, A., Güngör, C., Karasu, N., & Çavuş, M. (Eds.) (2011). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı. T.C. Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Genel Yayın (49), Anıl Matbaacılık.

Kaşdaş Uzun, I., & Şenol, F. (2020). Recent nation gardens and historical development of public green spaces in Turkey. Art-Sanat, 14, 211-240. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0009.

Kırmızı, M. (2021). Millet bahçelerinin çeşitli boyutları: Jane Jacobs bu projeye ne derdi?. Planlama, 31(2):164–169. https://doi.org/10.14744/planlama.2021.87049.

Kuter, N., & Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekânlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler Parkı örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2), 93-110.

Malkoç True, E., & Sönmez Türel, H. (2013). Yapılı çevrelerin fiziksel engelliler yönüyle kullanılabilirliği: İzmir kenti örneği. Artium, 1(1), 1-16.

Memlük, Y. (2013). Anadolu’da Türk Bahçesi ve bahçe kültürü, Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi, 51. https://www.plantdergisi.com/yazi-profdryalcin-memluk-Anadolu%E2%80%99da-turk-bahcesi-ve-bahce-kulturu-51.html.

Olgun, R., & Yılmaz, T. (2014). Parkların erişilebilirlikleri üzerine bir araştırma: Niğde Kızılelma Parkı örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(1) 48-63. https://doi.org/10.17474/acuofd.96765.

Özkaraca, N. & İnceoglu, M. (2021). Üniversite yerleşkelerinde erişilebilirlik değerlendirmesi: Düzce Üniversitesi Kampüsü örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(5), 1891-1908. https://doi.org/10.29130/dubited.866597.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği (2017). Resmi Gazete (30113 Sayılı). https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2017/07/20170703-8.htm

Pouya, S. & Kocaaslan, H. (2020). Üniversite kampüslerinin engelsiz tasarımına ilişkin bazı öneriler; İnönü Üniversitesi kampüsü örneği. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 3(1), 62-85. https://doi.org/10.5281/zenodo.4003783.

Sağlık, A., Kelkit, A., Temiz, M., Sağlık, E., & Bayrak, M. İ. (2019). Millet bahçesi kavrami: Kahramanmaraş ili örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3. Uluslararası Batı Asya Turizm Araştırmaları Kongresi Özel Sayısı, 11-30.

Sirel, B., Boyacıgil, O., Duymuş, H., Konaklı, N., Altunkasa, F., & Uslu, C. (2012). Çukurova Üniversitesi yerleşkesi açık alanlarının fiziksel engelliler bakımından ulaşılabilirliğinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 27(1), 53-72.

Şehir Sorgula. (2023). Diyarbakır Konumu. https://sehirsorgula.com/diyarbakir-ilceleri/

Şenik, B. & Uzun, O. (2021). Açık yeşil alan sistemi planlanma ve tasarım süreçlerinde millet bahçelerinin rolü. Planlama, 31(3), 378-392. https://doi.org/10.14744/planlama.2021.36043.

Şenyurt, O. (2018). Arşiv belgeleri ışığında Osmanlı’nın son dönemlerinde “gezinti” nin mekânları" ve millet bahçeleri. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 3(2), 143-167. https://doi.org/10.26835/my.452649.

Tan, M. Ş. & Tunçbilek Karakaya, A. G. (2023). Kültür merkezlerinin erişilebilirliği; Ankara’da bir araştırma. Akademik Sanat, 1(18) , 1-20. https://doi.org/10.34189/asd.2023.18.001.

Turgut Gültekin, N. (2015). Batılılaşmanın uzantısında kent bahçeleri; Giresun Memleket-Millet Bahçesi, I. Ulusal Peyzaj Mimarlığı Kongresi 15 (17), 7-14.

Türcan İmran, Ö., & Kiper, T. (2020). İstanbul Çırpıcı Kent Parkı’nın engelli kullanımı açısından değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(3), 2062-2075. https://doi.org/10.21597/jist.711965.

Türk Standartları Enstitüsü [TSE]. (2023). https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/StandardAra.aspx

Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2022). Adrese dayalı nüfus kayıt verileri ADSNK https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr

UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. (2023). Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı. https://www.unesco.org.tr/Home/AnnouncementDetail/303

Ünver, H. & Yamaçlı, R. (2014). Ulaşılabilirlik kültürü. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2 (1) , 215-226.

Yıldırım, M. & Gül, F. (2020). Kentsel ortak kullanım alanlarına bir örnek: Samsun Millet Bahçesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 125-141.

Zeyrek Çepehan, İ. & Güller, E. (2020). Evrensel tasarım kapsamında herkes için erişilebilir tasarım. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(Erişilebilirlik Özel Sayısı), 383-410. https://doi.org/10.21560/spcd.%20vi.818236.

İndir

Yayınlanmış

2023-10-20

Nasıl Atıf Yapılır

Biçen, A. (2023). Millet Bahçelerinin Engelli Ulaşılabirliği Üzerine Bir Değerlendirme: Diyarbakır Bağlar Millet Bahçesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(100), 2614–2628. https://doi.org/10.5281/zenodo.10028899