Çalışma Hayatında Şiddetin Yeni Görünümü: Dijital Şiddet
Abstract views: 375
/ 
PDF downloads: 161
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10028911Anahtar Kelimeler:
Dijitalleşme, çalışma yaşamında şiddet, dijital şiddet, İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği KanunuÖzet
Yaşamın her alanında etkisini gösteren dijitalleşme ve teknolojik gelişmelerle birlikte çalışma hayatının aktörlerinin birbirlerine karşı olan yaklaşımları da değişmektedir. Çalışma hayatının her ne kadar barışçıl bir ortamda gerçekleşmesi hedeflenmesine rağmen, bazı durumlarda söz konusu barışçıl ortam bozularak sorunlara neden olabilmektedir. Yatay ya da dikey hiyerarşi içinde yaşanan şiddetin boyutu ve şekli, dijital ortamlar üzerinden de gerçekleşerek kişilerin çalışma hayatını olumsuz etkilemektedir. Dijital şiddet kavramına ilişkin uygulamada genel kabul görmüş hukuki bir tanım bulunmamaktadır. Bu doğrultuda, genel anlamdaki şiddet tanımını çalışma hayatında huzuru ve verimliliği bozan, kişiler arasında tartışmaya sebep olan ve bilişim teknolojileri yoluyla gerçekleştirilen eylemler şeklinde dijital şiddete uyarlamak mümkündür. Çalışma hayatında ısrarlı takip, cinsel içerikli mesajlar, aşağılama, etek altı görüntü kaydı, intikam pornografisi, kurban suçlama gibi dijital şiddet türleri yer almaktadır. Şiddet ve tacizin önlenmesine ilişkin ulusal düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yer alan dolaylı ya da kısmen de doğrudan hükümlerle ilişkilendirilebilir. Ancak söz konusu mevcut düzenlemelerin oldukça sınırlı olduğunu ve konuya ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesinin ve genişletilmesinin ihtiyacını da kabul etmek yerinde olacaktır. Konuya ilişkin ulusal düzeydeki sınırlı düzenlemelerin yanı sıra uluslararası düzeydeki düzenlemelerin de dikkate alınmasının kapsamlı bir ulusal mevzuatın oluşturulmasına katkı sağlayacağı açıktır.
Referanslar
Akgeyik, T., Güngör, M., Uşen, Ş. ve Omay, U. (2009). İşyerinde psikolojik taciz olgusu: Niteliği, yaygınlığı ve mücadele stratejisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 56, 91-150.
Aksakallı, G. (2019). Teknolojiyle birlikte gelen dijital şiddet kavramı. https://www.guvenliweb.org.tr/ haber-detay/dijital-siddet-kavrami-hakkinda-neleri-biliyoruz
Altundağ, Y. (2016). Lise öğrencilerinde sanal zorbalık ve problemli internet kullanımı ilişkisi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(1), 27-43.
Arslan Ertürk, A. (2014). İş hukuku boyutuyla Türkiye’de psikolojik taciz (mobbing) ve dünyadan örnekler. Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi – Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, 20(1), 285-339.
Aslan, A. ve Önay Doğan, B. (2017). Çevrimiçi şiddet: Bir siber zorbalık alanı olarak “Potinss” örneği. Marmara İletişim Dergisi, 27, 95-119. DOI: 10.17829/midr.20172729524
Atanır, H. (2021). Çalışma yaşamında bir ayrımcılık türü olarak mobbing ve siber boyutu. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1621-1639. doi:10.46928/iticusbe.800513
Aydın, U. (2002). İş hukukunda işçinin kişilik hakları. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.
Aydın, U. ve Kutlu, M. (2020). The right to disconnect: Lessons from Europe and Turkish Labour Law. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 261-280.
Bayazıt, M., Ararat, M. ve Alkan, S. (2019). İş Dünyası Aile İçi Şiddeti Karşı Projesi etki araştırması sonuçları. Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu. 10.5900/SU_SOM_WP.2019. 39580
Baycık, G., Doğan, S., Dulay Yangın, D. ve Yay, O. (2021). COVID-19 Pandemisinde uzaktan çalışma: Tespit ve öneriler. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(70), 1683-1728.
Bayram, N. ve Saylı, M. (2013). Üniversite öğrencileri arasında siber zorbalık davranışı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 107-116.
Belet, N. H. (2022). ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi: Kadın istihdamına etkileri. Akademik Hassasiyetler, 9(19), 365-391.
Beran, T. and Li, Q. (2005). Cyber-Harassment: A study of a new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
Berber Ağtaş, Ö. (2020). Çalışma yaşamında şiddet ve tacizin sona erdirilmesi ve 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi. A. Çelik, D. Beyazbulut ve Z. Kandaz (Eds.). ILO 100. Yıl Kitabı: Çalışma Hakkı ve Çalışmanın Geleceği içinde (s.132-144). DİSK-Ar: DİSK Yayınları No:82.
Branch, S., Ramsey, S. ve Barker, M. (2012). Workplace bullying, mobbing and general harassment: A review. International Journal of Management Review (IJMR), 15(3), 280-299.
Cerev, G. ve Gürsul, A. (2021). İşyerinde teknolojik taciz: Dijital mobbing üzerine bir araştırma. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 6(12), 117-132.
Cirban Ekrem, E. ve Er Güneri, S. (2021). Kadına yönelik şiddetin dijital dünyaya yansıması. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 4(8), 362-370.
Choi, S. H. and Lee, H. (2017). Workplace violence against nurses in Korea and its impact on professional quality of life and turnover intention. Journal of Nursing Management, 25(7), 508-518. https://doi.org/10.1111/jonm.12488
Council of Europe Cybercrime Convention Committee. (2018). Mapping study on cyberviolonce. https://rm.coe.int/t-cy-mapping-study-on-cyberviolence-final/1680a1307c
Crips, J. and Stermac, L. (2018). Cyber-Sexual Violence and negative emotional states among women in a Canadian University. International Journal of Cyber Criminology, 12(1), 171-186. 10.5281/zenodo. 1467891.
Çalışkan Yıldırım, A. ve Uğur, Ö. (2022). İşveren bakımından fesih sebebi olarak işçinin sosyal medya kullanımları. İstanbul Hukuk Mecmuası, 80(4), 1169-1222.
Çıtak, G. ve Yücel, Y. (2022). Kadına el kalkmaz: peki ya dijital şiddet. MEYAD Akademi, 3(2), 162-169.
Davidson, J., Livingstone, S., Gekoski, A., Choak, C., Ike, T. and Philips, K. (2019). Adult online harassment and abuse: A rapid evidence assessment. Project Report. https://repository.uel.ac.uk/download/abd7799e319e20e48f7bd4fca88bef1aae1bc106099bbfb8a36e3cf6db49bed4/1896646/Adult_Online_Harms_Report_2019.pdf
Demirkaya, S. ve Güler, C. (2021). Çalışma yaşamında işçinin kişilik haklarının korunması bağlamında ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesinin değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 4(71), 2753-2796.
Demirtaş, Ö. ve Karaca, M. (2018). Siber mobbing: Kavramsal çerçeve, öncülleri ve sonuçları. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries, 2(2), 20-34.
Dulay Yangın, D. (2020). Endüstri 4.0, Dijitalleşme ve iş hukukunun geleceği-dijital platformların ortaya çıkardığı hukuki ilişkiler çerçevesinde değerlendirilmesi. İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(3), 1209-1237.
EIGE. (2017). Cyber violence against women and girls. https://eige.europa.eu/publications-resources/publications/cyber-violence-against-women-and-girls
European Union. (2018). Cyber violence and hate speech online against women. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/1ccedce6-c5ed-11e8-9424-01aa75ed71a1
Eyrenci, Ö., Taşkent, S. ve Ulucan, D. (2019). Bireysel iş hukuku. (9. Baskı). Beta Yayınları.
Fascendini, F. and Fialová, K. (2011). Voices from digital spaces: Technology related violence against women. APC WNSP. https://www.apc.org/sites/default/files/APCWNSP_MDG3advocacypaper _full_2011_EN0.pdf
Gökçe Turan, S. (2020). İşyerinde siber zorbalık üzerine bir inceleme. Journal of Organizational Behavior Review, 3(1), 113-120.
Gülen, H. ve Peker, A. (2018). Ergenlerin problem çözme becerileri ve siber zorbalıkla başa çıkma davranışları arasındaki ilişkilerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(26), 385-404.
Güllü, C. ve Çiftçi, U. (2022). Çalışma yaşamında şiddet ve tacizin önlenmesine ilişkin başvuru rehberi. Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları.
Güven, E. ve Aydın, U. (2020). Bireysel iş hukuku. (6. Baskı). Nisan Kitabevi.
ILO. (2021). Çalışma yaşamında şiddet ve taciz: 190 sayılı Sözleşme ve 206 sayılı Tavsiye Kararı’na ilişkin rehber. Uluslararası Çalışma Ofisi Yayınları.
Kaygısız, G. (2019). Şiddetin e-hali: Siber zorbalık. TİHEK Akademik Dergisi, Şiddetin Önlenmesi Özel Sayısı (4-5), 191-174.
Korkmaz, A. (2016). Siber zorbalık: Fizikselden sanala yeni şiddet. Kurgu, 24(2), 74-85.
Koşar, A. ve Çakıcı A. B. (2022). Siber zorbalık ve mağduriyet kavramlarının, günlük sosyal medya kullanımı ve akademik başarı ile ilişkisinin incelenmesi. SCAR, 1(1), 14-25.
Kowalski, R. M. and Limber, S. P. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.
Li, Q. (2006). Cyberbulling in schools: A research of gender differences. School Psychology International, 27(2), 157-170. https://doi.org/10.1177/0143034306064547
Mitchell, K. J., Ybarra, M. and Finkelhor, D. (2007). The relative importance of online victimization in understanding depression, delinquency, and substance use. Child Maltreatment, 12(4), 314-324. DOI: 10.1177/1077559507305996
Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M. ve Baysal U. (2021). İş hukuku ders kitabı cilt 1: Bireysel iş hukuku. (5. Baskı). Lykeion Yayınları.
Oğuz Özgür, H. ve Özkul, M. (2022). Risk toplumunda kuşakların yeni şiddet deneyimi: Dijital şiddet. Turkish Studies, 17(3), 551-568.
Okur, A. R. (1994). İşyerinde cinsel taciz. ARGUMENTUM, (42), 1-6.
Oral Ataç, L. ve Türesin Tetik, H. (2023). İşyerinde şiddet. İ. H. Hancı ve E. G. Özcan (Eds.), Mobbingle Mücadelede Bilim (s.179-201). Savaş Yayınları.
Öktem Songu, S. (2018). Bir Haklı Fesih Sebebi Olarak “Sataşma”. Sicil İş Hukuku Dergisi, (39), 113-145.
Öntürk, Y. (2019). Akademisyenlere Yönelik Mobbing Davranışları İle İş Yaşam Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Özcan, E. G. (2023). Okullarda Akran Zorbalığı. İ. H. Hancı ve E. G. Özcan (Eds.), Mobbingle Mücadelede Bilim içinde (s.203-223). Savaş Yayınları.
Özer, H. D. (2020). Pandemi sürecinde artan tehlike: İşyerinde siber zorbalık. A. Uyumaz, M. Akçaal, E. Tüzemen Atik (Eds.), Selçuk Hukuk Kongresi 2020 Özel Hukuk Tebliğleri Tam Metin Kitabı içinde (s.133-152). Nobel Yayınları.
Özerkmen, N. ve Gölbaşı, H. (2012). Toplumsal bir olgu olarak şiddet. Akademik Bakış Dergisi, 28(Ocak-Şubat), 1-19.
Özkan, A. (2016). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin yıldırma (mobbing) yaşama düzeylerinin affetmek ve örgütsel sessizlik açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.
Özmen, Ş. Y. (2018). Dijital şiddet, siber zorbalık ve yeni medya okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 958-966. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2989
Öztırak, M. ve Orak, B. (2022). Uzaktan çalışma süreçlerinde dijital zorbalığın örgütsel dışlanmaya etkisi üzerine bir çalışma. BMIJ, 10(2), 605-630.
Patchin, J. W. and Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard a preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
Pew Research Center. (2017). Online harassment 2017. https://www.cybersmile.org/wp-content/uploads/PI_2017.07.11_Online-Harassment_FINAL.pdf
Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
Reed, L. A., Tolman R. M. and Ward, M. (2016). Snooping and sexting: Digital media as a context for dating aggression and abuse among college students. Violence against Women, 22(13), 1556-1576.
Sarışın, M. (2022). Toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin yeni yüzü: Dijital şiddet. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(2), 257-285. DOI: 10.21798/kadem.2022.118
Savaş, F. B. (2009). İş hukukunda “siber gözetim”. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(22), 97-132.
Seçgin, L. ve Tarı Selçuk, K. (2023). Sanal ağların distopyası: Kadına yönelik dijital şiddet. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2023(1), 203-217. DOI:10.55543/insan.1110952
Sevimli, K. A. (2010). Karar incelemesi: İşçinin kişilik değerlerine saldırı nedeniyle manevi tazminat. Çalışma ve Toplum Dergisi, 24(1), 295-308.
Sevimli, K. A. (2013). Türk Borçlar Kanunu m. 417 ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ışığında genel olarak işçinin kişiliğinin korunması. Çalışma ve Toplum Dergisi, 36(1), 107-148.
Seyran, F. (2021). COVID-19 ve siber zorbalık: Uzaktan çalışma üzerine bir değerlendirme. 2. Uluslararası Sosyal Bilimler ve İnovasyon Kongresi, (Konferans metni), 24-25 Mayıs 2021, Ankara.
Songur, D. (2020). Hukuki açıdan cinsiyete dayalı dijital şiddet. https://kockam.ku.edu.tr/hukuki-acidan-cinsiyete-dayali-dijital-siddet-damla-songur/#_f tn4
Sticca, F. and Perren, S. (2013). Is cyberbullying worse than traditional bullying? Examining the differential roles of medium, publicity, and anonymity for the perceived severity of bullying. Journal of Youth and Adolescence, 42(5), 739-750.
Süzek, S. (2020). İş hukuku (genel esaslar-bireysel iş hukuku). (20.Baskı). Beta Yayıncılık.
Şener, G. ve Abınık, N. (2021). Türkiye’de dijital şiddet araştırması. https://turkiye.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/digital_violence_report.pdf
Şener, G., Dirini, İ., Temur, N., Ahi, Ş. ve Uyanık, Ş. (2019). Cinsiyetçi dijital şiddetle mücadele rehberi. https://ekitap.alternatifbilisim.org/pdf/cinsiyetci-dijital-siddetle-mucadele-rehberi.pdf
Taşkın, A. (2012). Mobbingin benzer kavramlardan farkı. Sicil İş Hukuku Dergisi, (28), 57-71.
Tolu Yılmaz, H. (2022). İş ve sosyal güvenlik hukuku bakımından dijital platform çalışanlarının hukuki statüsü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Galatasaray Üniversitesi.
Tüzün, P. (2023). İş Yaşamında E-Kelepçe ve dijital mobbing. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 1141-1152.
Ugan Çatalkaya, D. (2016). Kişisel yaşamı kapsamında işçinin, işverence “ulaşılabilir olmama hakkı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası – Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Sayısı, 74, 737-755.
UN (1993). Declaration on the Elimination of Violence Against Women Proclaimed by General Assembly Resolution 48/104 of 20 December 1993. https://www.ohchr.org/sites/default/files/eliminationvaw. pdf
Uncular, S. (2021). İş ilişkisinde dijital dönüşümün “kamera arkası”: İşçinin görüntü ve ses kaydeden cihazlar vasıtasıyla gözetlenmesi. Ü. S. Üstün, E. Tüzemen Atik (Eds.), Milli Egemenlik ve Hukuk TBMM’nin 100. Yılı Anısına Armağan içinde (s.1061-1085). Oniki Levha Yayıncılık.
Uncular, S. (2020). Teknolojinin etkisiyle dönüşen iş ilişkisinde giriş kontrol sistemleri, belirleme sistemleri ve sosyal medya vasıtasıyla izleme. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(66), 1673-1700.
Ünal, C. (2013). Karşılaştırmalı hukuk ışığında işyerinde psikolojik tacizin işverenin işçinin kişiliğini koruma ve eşit davranma borcu kapsamında değerlendirilmesi. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 10(37), 15-73.
Vandesbosch, H. and Van Cleemput, K. (2008). Defining cyberbullying: A qualitative research into the perceptions of youngsters. CyberPsychology&Behavivor, 11(4), 499-503. 10.1089/cpb.2007.0042
Yaman, M. (2020). İşverenin işçinin iletişimini denetlemesi ve bu faaliyetlerin hukuka uygunluğunun değerlendirilmesi. Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (ÇÜHFD), 5(1), 3527-3553.
Yardımcı, G. ve Yalçıntaş, A. (2020). Üketim kapitalizmi, dijital istihdam ve iş hukukunda yeni ihtiyaçlar. İktisat ve Toplum, (116), 4-10.
Yardımcıoğlu, D. (2018). Türk İş Hukukunda işyerinde şiddet ve uygulanacak hukuki yaptırımlar. USHB, 2(2), 144-160.
Yayvak Namlı, İ. (2019). Dijital çağda yeni bir çalışma ilişkisi modeli: “Crowdworking”. Sicil İş Hukuku Dergisi, (42), 128-173.
Yıldırımalp, S. ve Tur, G. (2021). Covid-19 salgın sürecinde mobbing sorunu: Evden çalışan beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 171-186.
WHO. (2002). World Report on Violence and Health. World Health Organization. https://apps.who.int/ iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf
WHO. (2014). Global Status Report on Violence Prevention 2014. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data. https://www.who.int/publications/i/item/9789241564793
https://www.coe.int/web/conventions/full-list?module=treaty-detail&treatynum=185
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
