Kentsel Mekânda Sınır Kavramının Sosyal Etkinlik Sokakları Üzerindeki Etkisine Yönelik Coğrafi Bilgi Sistemlerinde Oluşturulmuş Bir Model Önerisi
Abstract views: 371
/ 
PDF downloads: 99
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10732626Anahtar Kelimeler:
Sokaklarda canlılık, sosyal etkinlik mekanları, sınır kavramı, Coğrafi Bilgi SistemleriÖzet
Kentsel alanların önemli bileşenlerinden biri olan sokaklar, yaya ve taşıt akışını sağlamanın yanı sıra toplumsal ilişkiler içinde mekanlar üretir. İnsan ve çevre arasındaki iletişim süreçlerine olanak veren sokak alanları, kentsel mekânda canlılığa katkı sağlar. Sosyal ilişkileri güçlendiren, oturma, arkadaşlar ile buluşma, dinlenme, keyif alma amacı ile yapılan aktivitelerin yer aldığı sokaklar gözden uzak, loş, sakin, fonksiyonel çeşitlilik gibi karekteristik özellkleri ile dikkat çekerler. Mimari tasarım ve kentsel planlamada mekânı oluşturmak, tanımlamak için çizgi ile ifade edilen sınır kavramı, gündelik hayatın yer aldığı sokaklarda ilişkileri kurgulayan, özgül mekanlar yaratarak sosyal iletişimi destekleyen, kentlileri birleştiren bir olgu olarak karşımıza çıkar. Sokakların mekânsal kurgusundan kaynaklanan bağlantı sayıları, bu alanların yaya akışını çekmekteki becerisini ortaya koyarken dar sokaklarda yer alan yüksek yapılar, sokaklarda kapalılık etkisi oluşturur. Sosyal etkinliklerin yer aldığı sokaklardaki zemin kat fonksiyonlarının çeşitliliği ise bireyler için birleştirici rol oynar. Bu makale, sosyal etkinliklerin yer aldığı sokakları, sınır etkisi oluşturan bağlantılılık, kapalılık, birleştirme özelliklerine göre incelemiş ve bu özelliklerin kullanıcı davranışına etkisini araştırmıştır. Makalede, sınır etkisi oluşturan üç farklı yaklaşım Coğrafi Bilgi Sistemleri’nde birleştirilerek bir model oluşturulmuştur. Çalışmanın sonuçları, sınır etkisi yaratan bağlanabilirlik, kapalık ve birleştirme özellikleri ile kullanıcı davranışları arasında güçlü ilişkiler olduğunu ve bu özelliklerin sokakların kullanımını artırarak canlılığına katkıda bulunduğunu göstermektedir.
Referanslar
Akbarıshahabı, L. (2017). İmgelenebilir kentsel mekânların niteliklerinin fraktal yaklaşım ile saptanması ve bir tasarım gramerinin geliştirilmesi [Doktora tezi]. (Tez no.472667), Fen Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.
Alexander, C., Ishikawa, S., Silverstein, M., Jacobson, M., Fiksdahl-King, I. & Angel, S. (1977). A Pattern Language-Towns, Buildings, Construction. Oxford University Press.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tiesdell, S. (2003). Public places, urban spaces. The Architectural Press.
Carmona, M. & Tiesdell, S. (2007). Urban Design Reader. Architectural Press is an imprint of Elsevier.
Cooper, J. & Oskrochi, R. (2008). Fractal analysis of street vistas: a potential tool for assessing levels of visual variety in everyday street scenes, Environment and Planning B: Planning and Design, 35, 349-363.
Cullen, G. (1961). Townscape. The Architectural Press.
Ewing, R. & Handy, S. (2006). Measuring the unmeasurable: urban design qualities related to walkability. Journal of Urban Design, 14(1), 65-68.
Gehl, J. (2011). Life Between Buildings. Island Press.
Gehl, J. (2019). İnsan İçin Kentler. (Çev. Erten, E.), Koç Üniversitesi Yayınları.
Gehl, J. & Svarre. B. (2013). How to Study Public Life. Island Press.
Gill, J., Varoudis, T., Karimi, K. & Penn, A. (2015). The space syntax toolkit: Integrating depthmapX and exploratory spatial analysis workflows in QGIS, Proceedings of the 10th International Space Syntax Symposium, 148, 1-12.
Gürer, N., Güzel, İ., B. & Kavak, İ. (2017). Evaluation on Living Public Spaces and Their Qualities – Case Study from Ankara Konur, Karanfil and Yüksel Streets, IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 245(7), 1-13.
Hassan, M., D., Moustafa, M., Y. & El-fiki, M., S. (2019). Ground-floor façade design and staying activity patterns on the sidewalk: A case study in the Korba area of Heliopolis, Cairo, Egypt, Ain Shams Engineering Journal, 10, 453-461.
Hillier, B. & Hanson, J. (1984). The Social Logic Of Space. Cambridge University.
Hillier, B. (1996). Space is the machine. Press Syndicate of the University of Cambridge.
Jacobs, J. (2011). Yenilenmiş baskı, Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı. (Çev. Doğan,
B.), Metis Yayınları, (Orijinal Yayın Tarihi, 1961).
Kaplan, S. & Kaplan, R. (1989), The experience of nature: a psychological perspective. Cambridge University Press.
Krier, R. (1979). Urban Space. Academy Editions.
Krier, R. (1992). Elements of Architecture. Academy Editions.
Li, X., Qian, Y., Zeng, J., Wei, X. & Guang, X. (2022). Measurement of Street Network Structure in Strip Cities: A Case Study of Lanzhou, China, Sustainability, 14(5), 2839.
Lefebvre, H. (2019). Yenilenmiş baskı, Mekânın Üretimi, (Çev. Ergüden, I.,), Sel Yayıncılık, (Orijinal yayın tarihi, 1974).
Lynch, K. (1960) &. The Image of the City. The Mit Press.
Maas, P., R. (1984). Towards a theory of urban vitality. University of British Columbia.
Mahdzar, S., S., B., S. (2008). Sociability vs Accessibility Urban Street Life [Doktora tezi], Bartlett School of Planning Unıversıty College London.
Mahdzar, S., S., S. (2013). Streets for People: Sustaining Accessible and Sociable Streets in Pasir Gudang City Centre. Proceedings of the Ninth International Space Syntax Symposium, 108, 1-18.
Mehta, V. (2006). Lively streets: Exploring the relationship between built environment and social behavior [Doktora Tezi]. University of Maryland.
Mehta, V. (2009). Look closely and you will see, listen carefully and you will hear: Urban design and social interaction on streets. Journal of Urban Design, 14(1), 29–64.
Montgomery, J. (1998). Making a city: urbanity, vitality and urban design. Journal of Urban Design, 3(1), 93–116.
Özer, Ö. (2014). Kentsel mekânda yaya hareketleri: morfoloji ve çevresel algının etkisi [Doktora Tezi]. (Tez no. 353714), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Stamps, A., E. (2002). Fractals, skylines, nature and beauty. Landscape and Urban Planning, 60(3), 163-184.
Tibbalds, F. (2001). Making people-friendly towns: Improving the public environment in towns and cities. Spon Press is an imprint of the Taylor & Francis Group.
Topçu, M. & Kubat, A., S. (2007). Morphologıcal Comparıson Of Two Hıstorıcal Anatolıan Towns, Proceedings, 6th International Space Syntax Symposium, İstanbul, 2007.
Van Nes, A. & Yamu, C. (2021). Introduction to Space Syntax in Urban Studies. In Introduction to Space Syntax in Urban Studies.
Whyte, H., W. (1980). The social life of small urban spaces. The Conservation Foundation.
Yıldırım, E. (2018). Kentsel dokunun değerlendirilmesi için mekân dizimi ve fraktal analize dayalı bir yöntem: Gaziantep örneği [Doktora Tezi]. (Tez no. 513726), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
