Türk İdari Teşkilatlanmasının Ölçütü Olarak Mahalli Müşterek İhtiyaç Kavramı
Abstract views: 3
/ 
PDF downloads: 1
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.12603107Anahtar Kelimeler:
Mahalli müşterek ihtiyaç,, Yerel Kamu Hizmeti, Mahalli İdareler, Mahalli İdarelerin Görev ve Yetkileri, subsidiariteÖzet
1982 Anayasası’nın 127. maddesinde mahalli idarelerin “il, belediye ve köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere” kurulmuş kamu tüzel kişileri oldukları ifade edilmektedir. Bununla birlikte mahalli müşterek ihtiyaç kavramının ilgili kanuni düzenlemelerde, yargı kararlarında ve doktrinde tanımlanmadığı görülmektedir. Anayasanın 127. maddesi ve yasal düzenlemelere rağmen halen mahalli idarelerin görev alanları ve mahalli müşterek ihtiyaç kavramının kapsamı ve içeriği tartışmalıdır. Tüm bu tartışmalarda mahalli idarelerin varlık ve ortaya çıkış sebepleri ile merkezi idare ile mahalli idareler arasında görev sınırlarını belirleme konusunda yasama organının yetkili olduğu hususları üzerinde durulmakta ancak yine de ekonomik, teknik yetersizlikler gibi birtakım gerekçelerle aslında mahalli idareler tarafından yürütülmesi gereken kimi hizmetlerin ya mahalli idarelerce merkezi idareyle iş birliği ve uyum içerinde yürütülmesi ya da bazı kamu hizmetlerinin doğrudan merkezi idare tarafından yürütülmesi yoluna gidilmektedir. Özellikle imar planı, çevre düzenlemesi, tarihi dokunun korunması, gecekondu dönüşüm projeleri ve büyük alt yapı projeleri bağlamında mahalli idareler ile merkezi idarenin görev ve yetki alanı konusunda tereddütler yaşanmaktadır. Söz konusu tereddütlerin giderilmesi ve mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçların tespiti noktasında Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararları hukuken yol gösterici olmaktadır. Bu çalışmada Türk idari teşkilatının bir kriteri olarak karşımıza çıkan mahalli müşterek ihtiyaç kavramı izah edilerek, mukayeseli hukukta kavrama verilen anlam açıklanacak ve Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarında kavramın niteliği üzerinde durulacaktır.
Referanslar
Akgül Yıldız, Ş. (2016). Yerel Yönetimlerin Görev Alanı ve Organize Sanayi Bölgeleri Örneği. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 639-675.
Akyel, R. & Köse, Ö. H. (2010). Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği. Türk İdare Dergisi, 466, 9-45.
Arnim, H. H. (1988). Gemeindliche Selbsverwaltung und Demokratie. Archiv des öffentlichen Rechts, 113, 10-20.
Arslan, A. (2002). Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim. Maliye Dergisi, 141, 1-14.
Atay, E. E. (2019). İdare Hukuku. Turhan Kitabevi.
Boztepe, M. (2018). Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında “Mahalli Müşterek Hizmet” Kavramı ve Hukuki Boyutu. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1), 127-149.
Clemens, T. (1990). Kommunale Selbverwaltung und institutionelle Garantie. Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht, 835-840.
Derdiman, C. (2012). Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerinin ve Bu Belediyelerin Yapılarındaki Yeni Değişikliklerin Anayasaya Uyumu Sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 51-87.
Gençay Sevgili, D. F. (2015). Yerel Yönetimlerin Yetkilerinin Belirlenmesinde Mahalli Müşterek İhtiyaç Kavramının Yeri ve İşlevi. Memleket Siyaset Yönetim, 10(24), 43-61.
Gözler, K. (2018). Mahalli İdareler Hukuku. Ekin Yayınevi.
Gözler, K. (2013). 6360 sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?. Legal Hukuk Dergisi, 11(122), 37-82.
Gözübüyük, Ş. (2015). Türkiye’nin Yönetim Yapısı. Turhan Kitabevi.
Günday, M. (2017). İdare Hukuku. İmaj Yayıncılık.
Günday, M. (2015). Kamu Yönetimi Reformu’nun İdari Yapılanmaya İlişkin Anayasal İlkeler Açısından Değerlendirilmesi. Danıştay ve İdari Yargı Günü 137. Yıl Sempozyumu.
Güneş. M. & Özdemirkol, M. (2018). Yerel Yönetimlerde Ölçek Üzerine Teorik Bir İnceleme Küreselleşme Sürecinde Yerel Hizmet Yerel Siyaset. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 167-187.
İsbir, B. (2017). Kamu Tüzel Kişiliği. Turhan Kitabevi.
Kalabalık, H. (2005). Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Yerel Yönetim Hukuku Teori-Uygulama. Seçkin Yayıncılık.
Kalabalık, H. (2013). Yerel Yönetimlerin Fonksiyonel Özerkliği. 5. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, 21-23 Kasım 2011, 139-211.
Kaman, N. (2020). Mahalli İdarelerin Yetkilerinin ve Sınırlarının Kaynağı Olarak Mahalli Müşterek İhtiyaç. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 73-87.
Karaarslan, M. (2013). Nasıl Bir Yerel Yönetim? 6360 sayılı Kanun Üzerine Bir Değerlendirme. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17-18(26-27-28-29), 123-162.
Karahanoğulları, O. (2001). Kamu Hizmetinin Kurulmasında Yerel Yönetimlerin Etkisi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(4), 23-35.
Karahanoğulları, O. (2013). Yerel Özerklik: Mahalli Müşterek İhtiyaçların Yerinden Yönetimi, 5. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, 21-23 Kasım 2011, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 65-96.
Keleş, R. (2019). Yerinden Yönetim ve Siyaset. Cem Yayınevi.
Kent, B. (2008). Almanya’da Yerel Özerklik. Prof. Dr. Turgut Akıntürk’e Armağan, 419-433.
Kılavuz, R. (2000). Etkililik-Verimlilik Kavramlarının Analizi ve Kamusal Mal –Hizmet Sunumunda Etkililik, Türk İdare Dergisi, 428, 147-170.
Korkmaz, H. (2017). Yerel Yönetimlerde Etkinlik ve Demokrasi Sorunsalı. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 453-463.
Lange, K. (2019). Kommunalrecht. Mohr Siebeck.
Lissack, G. (2019). Bayerisches Kommunalrecht. C.H. Beck. Nadaroğlu, H. (2001). Mahalli İdareler. Beta.
Örnek, A. (1991). Kamu Yönetimi. Meram.
Özel, M. (2000). Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme İlkesi: Yerellik: (Subsidiariataet). Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 9(3), 25-43.
Öztekin, A. (2015). Devletin Asli ve Sürekli Görevleri ve Özellikleri. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 15, 10-19.
Öztunç, H. (2018). Yerinden Yönetim İlkesi Çerçevesinde Kentsel Dönüşümde Yetki Unsuru. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 36, 265-311.
Schmidt, T. (2014). Kommunalrecht. Mohr Siebeck.
Stober, R. (1996). Kommunalrecht in der Bundesrepublik Deutschland. Kohlhammner.
Ulusoy, A. (2019). Yeni Türk İdare Hukuku. Yetkin Yayınevi.
Ulusoy, A. (1998). Kamu Hizmeti Anlayışında Yeni Yönelimler: Avrupa Yapılanmasının Kamu Hizmeti Teorisine Etkileri, Amme İdaresi Dergisi, 31(2), 21-40.
Yaşar, N. H. (2008). İmar Hukuku. Yetkin Yayınevi.
Yayla, Y. (2009). İdare Hukuku. Beta.
Yayla, Y. (1982). Anayasalarımızda Yönetim İlkeleri Tevsi-i Mezuniyet ve Tefrik-i Vezaif. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
Yıldırım T., Yasin M., Kaman N., Özdemir E., Üstün G ve Tekinsoy Okay Ö. (2019). İdare Hukuku. On iki Levha Yayıncılık.
Yıldırım, T. (2005). Türkiye’nin İdari Teşkilatı. Alkım.
Mahkeme Kararları
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 1987/18, Karar Sayısı: 1988/23, Karar Tarihi: 22.06.1988.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2005/95, Karar Sayısı: 2007/5, Karar Tarihi: 24.1.2007.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2005/32, Karar Sayısı: 2007/3, Karar Tarihi: 18.01.2007.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2015/34, Karar Sayısı: 2015/48, Karar Tarihi: 23.5.2015.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2006/131, Karar Sayısı: 2007/4, Karar Tarihi: 24.1.2007.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2011/53, Karar Sayısı: 2012/27, Karar Tarihi: 22.2.2012.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2013/19, Karar Sayısı: 2013/100, Karar Tarihi: 12.9.2013.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2015/34, Karar Sayısı: 2015/48, Karar Tarihi: 23.5.2015.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2006/131, Karar Sayısı: 2007/4, Karar Tarihi: 24.1.2007.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2011/53, Karar Sayısı: 2012/27, Karar Tarihi: 22.2.2012.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 1990/23, Karar Sayısı: 1991/29, Karar Tarihi: 18.9.1991.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2011/100, Karar Sayısı: 2012/191, Karar Tarihi: 29.11.2012.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2008/87, Karar Sayısı: 2011/95, Karar Tarihi: 09.06.2011.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2004/61, Karar Sayısı: 2004/123, Karar Tarihi: 8.12.2004.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2005/98, Karar Sayısı: 2006/3, Karar Tarihi: 05.01.2006.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2011/149, Karar Sayısı: 2012/187, Karar Tarihi: 22.11.2012.
Anayasa Mahkemesi, Esas Sayısı: 2012/87, Karar Sayısı: 2014/41, Karar Tarihi: 27.2.2014.
Danıştay 1. Dairesi, Esas Sayısı: 2008/744, Karar Sayısı: 2008/834, Karar Tarihi: 3.7.2008.
Danıştay 10. Dairesi, Esas Sayısı: 2008/9199, Karar Sayısı: 2008/9358, Karar Tarihi: 24.12.2008.
Danıştay 6. Dairesi, Esas No: 2014/4939, Karar No: 2015/4968, Karar Tarihi: 08.09.2015.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, E. 2013/4465, K. 2015/2083, Karar Tarihi: 27.05.2015.
Danıştay 6. Dairesi, Esas No: 2011/4905, Karar No: 2015/2213, Karar Tarihi: 9.4.2015.
Danıştay 10. Dairesi, Esas Sayısı: 1991/235, Karar Sayısı: 1991/3727, Karar Tarihi: 10.12.1991.
Danıştay 8. Dairesi, Esas Sayısı: 2018/3705, Karar Sayısı: 2018/4796, Karar Tarihi: 25.9.2018.
Danıştay 8. Dairesi, Esas Sayısı: 2008/479, Karar Sayısı: 2008/6207, Karar Tarihi: 15.10.2008.
BVerfGE 79, 127 (151f.)
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
