Diyarbakırlı Aydın Bir Siyasetçi: Dr. Yusuf Azizoğlu
Abstract views: 67
/ 
PDF downloads: 22
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13625639Anahtar Kelimeler:
Dr. Yusuf Azizoğlu, Diyarbakır, Demokrat PartiÖzet
Diyarbakır’ın önemli şahsiyetlerinden biri olan Dr. Yusuf Azizoğlu 1917 yılında Diyarbakır’ın Silvan İlçesinde dünya ’ya gelmiştir. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdikten sonra halkına hizmet etmek için memleketi Diyarbakır’ın Silvan İlçesine gelmiş ve Silvan Belediye Hastanesi Başhekimi olarak görev yapmıştır. 1946 yılında yapılan belediye başkanlığı seçimini kazanarak Silvan Belediye Başkanı olmuştur. Burada yaptığı büyük hizmetlerle adından söz ettiren Yusuf Azizoğlu, Diyarbakır’da siyasal açıdan en saygın değerlerden biri olmuştur. 1950 yılında ülke genelinde gerçekleşen 9. Dönem milletvekili seçimlerine katılan Azizoğlu, yapılan seçim sonucunda Demokrat Parti Diyarbakır milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine girmiştir. 1954 tarihinde yapılan 10. Dönem milletvekili genel seçimlerinde Demokrat Parti’den tekrar milletvekili olan Azizoğlu, daha sonra Yeni Türkiye Partisine geçerek 1961, 1965 ve 1969 yıllarında yapılan milletvekili genel seçimlerinde YTP’den Diyarbakır Milletvekili olmuştur. Yeni Türkiye Partisi’nin kurucularından biri olan Azizoğlu, bir dönem de bu partinin genel başkanlık görevini yapmıştır. İsmet İnönü başkanlığında kurulan 27. hükümetin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı görevini yapmıştır. Tıp doktoru olmasından dolayı Türkiye’deki sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olan Azizoğlu, Sağlık Bakanlığı döneminde özellikle halk sağlığı ile ilgili girişimlerde bulunmuştur. Bucak ve köylere sağlık ocaklarının açılmasını sağlayarak buralarda hekim bulundurma şartlarını sağlamıştır. Birçok hastane ve Sağlık Koleji’nin kurulmasını sağlamış, sağlık sigortası konusunu da mecliste gündeme getirerek onunla ilgili çalışmalar başlatmıştır. Diyarbakırlı bir aydın ve hizmet adamı olarak tarih sayfalarında yer alan Dr. Yusuf Azizoğlu, milletvekili iken 1 Mayıs 1970 yılında Ankara’da vefat etmiştir. Bu çalışmanın hazırlanmasında TBMM Kütüphanesinde yer alan zabıt cerideleri, Ankara Milli Kütüphanede bulunan süreli yayınlar ve araştırma/inceleme eserlerden istifade edilmiştir.
Referanslar
Açıcı, E. (2009). (1950-1960) Dönemi Türk siyasi hayatında yaşanan değişim süreci ve demokrasi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Ağaoğlu, S. (1967). Arkadaşım Menderes. Baha Matbaası,
Ahmad, F. (2010). Demokrasi sürecinde Türkiye (1945-1980). Hil Yayınları.
Akdağ, M. (2007). (1946-1950) yılları arasında Aydın’da siyasal yaşam. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
Akşin, S. (2004). Ana çizgileriyle Türkiye’nin yakın tarihi (1789-1980). İmaj Yayıncılık.
Akşin, S. (2020). Çağdaş Türkiye (1908-1980). Cem Yayınevi.
Armaoğlu, F. (2020). 20.Yüzyıl siyasi tarihi (1914-1995). Kronik Kitap.
Aslan, R. (2008). Diyarbakır’da toprak mülkiyet rejimleri ve toplumsal değişme. Sarı Matbaası, Ankara. Atatürk Araştırma Merkezi. Türkiye Cumhuriyeti tarihi 2. Sarıyıldız Ofset.
Atayakul, A.F. (2007). Türkiye’de Demokrat Parti döneminde genel seçimler (1950-1954- 1957). İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
Aydemir, S.Ş. (1998). Menderes’in dramı (1899-1960). Remzi Kitabevi.
Baş, G. (2006). Diyarbakır’daki İslam dönemi mimarisinde süsleme. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Bayır, E.Ö. (2011). Türkiye’de çok partili hayata geçiş sürecinde solda partileşme. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 5(47):247-289.
BCA, 365.1537.1-9
BCA, 365.1537.1-17
BCA, 365.1537.1-19
BCA, 365.1537.1-20
BCA, 365.1537.1.28
BCA, 030.01.40.241.10.2
BCA, 490.01.439.1819.2.14
BCA, 490.01.439.1819.2.6.
BCA, 030.10/77.510.10/2
BCA, Fon Kodu: 490.01/284.1141.2.
BCA, Dosya No: 105 – 31 720, Fon Kodu: 030 18 01. Yer No: 170 32 13
Bingöl, Y., vd. (2005). Demokratlıktan muhafazakâr demokratlığa: Demokrat Parti ile Adalet Kalkınma Partisinin karşılaştırmalı bir analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(42):9-10.
Boratav, K. (2019). Türkiye iktisat tarihi (1908-2015). İmge Kitabevi.
Çağlayan, E. (2012). Tek parti döneminde Diyarbakır (1923-1950). Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Çağlayan, E. (2014). Cumhuriyet’in Diyarbakır’da kimlik inşası (1923-1950). İletişim Yayınları.
Çavuşoğlu, H. (2009). Merkez sağda 27 Mayıs ve 12 Eylül sonrası partileşme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22):69.
Çolak, F. (1998). İzmir’de 21 Temmuz 1946 seçimleri ve Demokrat Parti. Cumhuriyet Ansiklopedisi. C. 2. Yeni Türkiye Yayınları.
Çolak, F. (2002). Türkiye'de çok partili hayata geçiş ve Demokrat Parti (1945-1950). Türkler Ansiklopedisi. C.16. Yeni Türkiye Yayınları.
Çolak, M., (1997). Yeni Türkiye Partisi (1961-1973). Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
Demokrasiye Güven Gazetesi, 14 Mart 1957
Diyarbakır Gazetesi, 22 Eylül 1950
Diyarbakır Gazetesi, 11 Ekim 1954
Ekinci, N. (1997). Türkiye’de çok partili düzene geçişte dış etkenler. Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Eroğul, C. (2019). Demokrat Parti tarihi ve ideolojisi. Yordam Kitap.
Evirgen, İ. (2018). Diyarbekir’de iz bırakanlar. Semih Ofset.
Gökçen, S. (2020). İki darbe arası Türk demokrasisi (1961-1980). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 5(67): 241-264.
Güneydoğu Ekspres Gazetesi, 8 Şubat 2020
Hakkâri Gazetesi, 13 Ağustos 1962
Heywood, A. (2018). Siyaset. BB101 Yayınları.
İlyas, A. (2019). 1950 Genel seçimlerine giderken Demokrat Parti’nin Diyarbakır faaliyetleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(22):20-28.
Karpat, H.K. (2017). Türk demokrasi tarihi: Sosyal, kültürel, ekonomik temeller. Timaş Yayınları.
Karpat, H.K, (2012). Kısa Türkiye tarihi (1800-2012). Timaş Yayınları.
Koçak, C. (2018). Türkiye’de milli şef dönemi (1938-1945). İletişim Yayınları.
Koçak, C. (2020). Türkiye’de milli şef dönemi (1938-1945). İletişim Yayınları.
Kutluay, O. (2019). Diyarbakır Milletvekili Yusuf Azizoğlu ve meclis faaliyetleri: Tanzimat’tan günümüze Diyarbakır. Manas Yayınları.
Küey, A. (1970). Doğal, Tarımsal, Ekonomik ve Turistik Yönleriyle Diyarbakır. Diyarbakır Ticaret Odası Yayınları.
Milliyet Gazetesi, 15 Mayıs 1954
Milliyet Gazetesi, 22 Temmuz 1961
Milliyet Gazetesi, 16 Ekim 1961
Milliyet Gazetesi, 28 Temmuz 1962
Milliyet Gazetesi, 8 Eylül 1962
Milliyet Gazetesi, 22 Temmuz 1963
Milliyet Gazetesi, 20 Mart 1968
Öztürk, K. (2020). Türk parlamento tarihi, TBMM-IX. Dönem 1950-1954.
Sander, O. (2020). Türkiye’nin dış politikası. İmge Kitabevi.
Silvan Malabadi Gazetesi, 21 Ocak 2020
Silvan Malabadi Gazetesi, 18 Şubat 2022
TBMM, TD, D:9 C:18 On birinci birleşim (01.12.1952) s.4.
TBMM, TD, D:9 C:1 On dördüncü birleşim (28. 06. 1950) s.291-293.
TBMM, TD, D:9 C:5 Kırk altıncı birleşim (20.02.1951) s.299-300.
TBMM, TD, D:9 C:5 Elli üçüncü birleşim (27. 02. 1951) s.1134.
TBMM, TD, D:9 C:7 Yetmiş ikinci birleşim (04. 05. 1951) s. 71.
TBMM, TD, D:9 C: 17 Beşinci birleşim (17. 11. 1952) s. 180-181.
TBMM, TD, D:9 C:11 Yirmi ikinci birleşim (26. 12. 1952) s. 357.
TBMM, TD, D:9 C:14 Altmış dördüncü birleşim (25. 04. 1952) s. 482.
TBMM, TD, D:9 C:20 Seksen Altıncı birleşim (15.03.1954) s.569-570
TBMM, TD, D:10 C:20 Seksen Altıncı birleşim (03.11.1954) s.570-573
TBMM, TD, D:10 C:4 Otuz üçüncü birleşim (28.01.1955) s. 192.
TBMM, TD, D:10 C:5 Kırk üçüncü birleşim (19.02.1955) s. 251.
TBMM, TD, D:10 C:7 Yetmiş yedinci birleşim (18.05.1955) s.310.
TBMM, TD, D:10 C:10 Kırk altıncı birleşim (22.02.1956) s.976-990.
TBMM, TD, D:10 C:13 Yüz dördüncü birleşim (01.09.1956) s.1007.
TBMM, TD, D:10 C:14 İkinci birleşim (12.11.1956) s.23-24.
TBMM, TD, D:10 C:17 Otuz beşinci birleşim (06.02.1957) s.66
TBMM, TD, D:10 C:17 Otuz altıncı birleşim (08.02.1957) s.89-90.
TBMM, TD, D:10 C:17 Kırk beşinci birleşim (24.02.1957) s.685-687.
TBMM, TD, D:10 C:17 Kırk beşinci birleşim (24.02.1957) s.668-669.
TBMM, TD, D:10 C:17 Kırk yedinci birleşim (26.02.1957) s.963.
TBMM, TD, D:10 C:20 Yetmiş dokuzuncu birleşim (10.06.1957) s.121-123.
TBMM, MM, TD, D:1 C:1 Üçüncü birleşim (28.11.1961) s.25.
TBMM, MM, TD, D:1 C:6 Yüz altıncı birleşim (25.06.1962) s.123.
TBMM, MM, TD, D:1 C:6 Yüz on birinci birleşim (03.09.1962) s.303.
TBMM, MM, TD, D:1 C:6 Yüz on birinci birleşim (03.09.1962) s.345.
TBMM, MM, TD, D:1 C:7 Yüz on dokuzuncu birleşim (21.09.1962) s.33.
TBMM, MM, TD, D:1 C:9 Beşinci birleşim (14.11.1963) s.149-155.
TBMM, MM, TD, D:1 C:11 Otuz yedinci birleşim (30.01.1963) s.369-370.
TBMM, MM, TD, D:1 C:11 Otuz yedinci birleşim (30.01.1963) s.1.
TBMM, MM, TD, D:1 C:15 Altmış dördüncü birleşim (29.03.1963) s.73.
TBMM, MM, TD, D:1 C:17 Seksen altıncı birleşim (29.05.1963) s.278.
TBMM, MM, TD, D:1 C:17 Seksen altıncı birleşim (29.05.1963) s.177.
TBMM, MM, TD, D:1 C:17 Seksen altıncı birleşim (29.05.1963) s.281-283.
TBMM, MM, TD, D:1 C:19 Yüz sekizinci birleşim (04.07.1963) s.176-177.
TBMM, MM, TD, D:1 C:22 Yüz kırk dokuzuncu birleşim (08.10.1963) s.207-215.
TBMM, MM, TD, D:2 C:36 Seksen yedinci birleşim (05.05.1969) s.171-172.
TBMM, MM, TD, D:2 C:4 Elli ikinci birleşim (21.02.1968) s.146-150.
TBMM, MM, TD, D:2 C:4 Yüz yirmi birinci birleşim (19.06.1967) s.18-19.
TBMM, MM, TD, D:2 C:29 Onuncu birleşim (27.11.1968) s.278-281.
TBMM, MM, TD, D:2 C:31 Otuz dördüncü birleşim (22.01.1969) s.412.
TBMM, MM, TD, D:2 C:36 Seksen sekizinci birleşim (06.05.1969) s.202-205.
TBMM, MM, TD, D:2 C:36 Seksen sekizinci birleşim (14.05.1969) s.434-435.
TBMM, MM, TD, D:3 C:5 Seksen beşinci birleşim (22 Mayıs 1970) s.214
Tezel, Y.S. (2020). Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi (1923-1950). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Tigris Gazetesi, 11 Şubat 2022
Yalçın, D. (2012). Türkiye Cumhuriyeti tarihi II. Atatürk Araştırma Merkezi.
Yücel, M.S. (2001). Demokrat Parti. Ülke Kitapları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
