TÜRKİYE MERKEZLİ TEKSTİL İŞLETMELERİNİN YURTDIŞINDA TESİS KURMA VE ÜRETİM YAPMA SÜREÇLERİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Özet

Türkiye ekonomisinin lokomotiflerinden biri olan tekstil sektörü, bölgesel ve küresel düzeyde rekabet avantajı sağlamak amacı ile sürekli yeni stratejiler geliştirme çabasındadır. Bu kapsamda yer bulan uygulamalardan biri de yurtdışında üretim tesisi kurma stratejisidir. Yurtdışında kurulan üretim tesisleri sayesinde elde edilen rekabet avantajı ile uluslararası piyasada söz sahibi olmak amaçlanmaktadır. Böylece pazarda daralma, kapasite fazlalığı, işgücü niteliği, işgücü maliyeti, enerji maliyeti, hammadde maliyeti, çeşitli yatırım teşvikleri, yeni teknolojiler ve diğer işletme unsurlarını lehine çevirme imkânı bulabileceklerdir. Yurt dışında üretim tesisi açmanın avantajları olsa da birçok sorunun yaşanacağı da açıktır. Farklı ülkelerde farklı yönetim, pazarlama, finansman, üretim, muhasebe vb. uygulamaları olması kaçınılmaz olduğundan bu farklılaşma sonucunda sorunlarla karşılaşılacaktır. Bunları çözebilmenin bir yolu da sorunları işletmenin kurulma aşamasında belirlemek ve ortaya çıkmadan önlem almaktır. Bu çalışmanın temel hedefi yurtdışında üretim tesisi kurmuş tekstil işletmelerinin tecrübelerinden yararlanarak sorunları belirlemek ve bu stratejiyi kullanmak isteyen işletmelere yol göstermektir. Bu kapsamda Türkiye’den 144 tekstil işletmesinin yurtdışında üretim tesisi kurma stratejisini uyguladığı ve avantajlarında yararlanmayı hedeflediği belirlenmiştir. Bu işletmelerine anket uygulanmış ve verdiği cevaplar basit frekans analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Anket 144 işletmeye de gönderilmiş ve 108 işletmenin cevabı değerlendirmeye alınmıştır. Veriler değerlendirildiğinde karşılaşılan sorunların birbirlerine çok yakın ve ortalama değerlere sahip olduğu görülse de yönetim ve organizasyon ile ilgili sorunların ön plana çıkmaktadır. Sorunların giderilmesi, üretim tesisi kurma düşüncesi gerçekleştiği andan itibaren ciddi bir yönetim bilgisi ve yeteneği gerektirmektedir. İşletmelerin yurtdışına üretim tesisi açarken temel prensipleri daha az maliyet, daha geniş pazar ve benzeri maddi kaynaklı hedefler olsa da yönetim ve organizasyon metotlarının düzgün yapılmaması işletmenin devamlılığında sorunlara yol açabilecektir. Bu nedenle başlangıç aşamasından itibaren yönetim ve organizasyonun da planlanarak önlemler alınması ve alınan kararların uygulanması gerekmektedir