Türkiye'de Pamuk Üretimine Yönelik Destekleme Politikalarının Etkinliğinin Belirlenmesi: 2007-2022 Dönemi
Abstract views: 245
/ 
PDF downloads: 15
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13864106Anahtar Kelimeler:
Pamuk üretimi, tarımsal destekleme, durağanlık testi, regresyonÖzet
Tarım sektörü özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomik kalkınma açısından önemli bir sektördür. Tarımsal faaliyetler süreci sonunda öncelikli olarak toplum beslenmesinde önemli yeri olan bitkisel ve hayvansal gıdalar üretilmektedir. Sadece bu sorumluluğu dolayısıyla tarım sektörü vazgeçilemez olma özelliği taşımaktadır. Tarımsal üretim süreci hem girdi kullanımı ile hem de tarıma dayalı sanayi sektörüne hammadde sağlaması ile istihdam açısından da önemlidir. Gelişmiş ülkelerin kalkınma süreçlerine bakıldığında, tarım sektörünün bu süreç içerisinde ne kadar önemli bir görev üstlendiği görülmektedir. Bununla birlikte tarımsal üretim süreci, ekimden pazarlamaya kadar pek çok risk ve belirsizlikle karşı karşıyadır. Ayrıca tarım sektörünün yatırım maliyetlerinin geri ödeme süresi de diğer sektörlere nazaran çok daha uzundur. Bu belirsizlik ve riskler tarımsal üretim sürecinin yapısal dinamikleri dolayısıyla ortaya çıkmaktadır. Bu zorluklar göz önünde bulundurulduğunda, tarım sektörünün desteklenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, pamuk üretimine yönelik uygulanan tarımsal destekleme ödemelerinin etkinliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın materyalini ikincil veriler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında, 2007-2022 yılları arasında pamuk üretim miktarı, hasat alanı, pamuk satış fiyatı, fark ödemesi desteği, mazot ve gübre desteği verileri çoklu regresyon modeliyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, pamuk hasat alanı, pamuk satış fiyatı ve fark ödemesi desteğinin pamuk üretimini olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Ancak, mazot ve gübre desteğinin pamuk üretimi üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Dolayısıyla alan bazlı girdi desteklerinin üretime anlamlı bir katkı sağlaması için yeniden yapılandırılması veya bu destekleme uygulamalarının sonlandırılarak söz konusu bütçenin daha efektif olan alternatif bir tarımsal destekleme uygulamasına yönlendirilmesinin, pamuk üretimini desteklemeye yönelik daha yapıcı sonuçlar doğurabileceği düşünülmektedir.
Referanslar
Ağazade, S. (2021). Türkiye’de Pamuk Üretimi İle Fiyatı Arasındaki İlişkinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(3), 386-399. https://doi.org/10.33462/jotaf.681808
Albayrak, S. (2014). Otokorelasyon Durumunda En küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Otoregresyon Teknikleri ve Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-20.
Arslan, E., & Solak, A. (2022). Tarım Politikası ve Türkiye’de 2002 Yılı Sonrası Uygulanan Tarımsal Destekler. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 5(19), 790-804. https://doi.org/10.31576/smryj.276
Bawdekar, A. A., & Prusty, B. R. (2022). Selection of Stationarity Tests for Time Series Forecasting Using Reliability Analysis. Mathematical Problems in Engineering, 2022, e5687518. https://doi.org/10.1155/2022/5687518
Bawdekar, A. A., Prusty, B. R., & Bingi, K. (2022). Sensitivity Analysis of Stationarity Tests’ Outcome to Time Series Facets and Test Parameters. Mathematical Problems in Engineering, 2022, e2402989. https://doi.org/10.1155/2022/2402989
Birtek, F., & Keyder, C. (1975). Agriculture and the State: An Inquiry into Agricultural Differentiation and Political Alliances: The case of Turkey. The Journal of Peasant Studies, 2(4), 446-467. https://doi.org/10.1080/03066157508437949
Bulut, E. (2023). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikalarının Bitkisel Üretim Üzerine Etkisi: Fark Ödemesi Desteği, Alan Bazlı Girdi Desteği ve Doğrudan Gelir Desteği. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(Özel Sayı), 271-282.
Büyükuysal, M. Ç., & Öz, İ. İ. (2016). Çoklu Doğrusal Bağıntı Varlığında En Küçük Karelere Alternatif Yaklaşım: Ridge Regresyon. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 110-114.
Demirdöğen, A., & Olhan, E. (2017). Türkiye Tarımının Kısa Tarihi: Destekleme Politikası Özeli. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(1), 1-12. https://doi.org/10.24181/tarekoder.304269
Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). Tarımsal Politikaları ve Yapısal Düzenlemeler Özel İhtisas Komisyon Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Sekizinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-Tarimsal-Politikalar-ve-Yapisal-Duzenlemeler-OIK-Raporu.pdf
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root on JSTOR. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. https://doi.org/10.2307/2286348
Eştürk, Ö., & Ören, M. N. (2014). Türkiye’de Tarım Politikaları ve Gıda Güvencesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(2), 193-200. https://doi.org/10.29133/yyutbd.235933
Granger, C. W. J., & Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120. https://doi.org/10.1016/0304-4076(74)90034-7
Hiç, F. (2020). Pandemi Öncesi ve Sonrasında Tarımsal Üretim ve Politikalar (Proje Sonuç Raporu TTM-KAP-2020-31; s. 81). İstanbul Üniversitesi, Teknoloji Transfer Uygulama ve Araştırma Merkezi. https://avesis.istanbul.edu.tr/dosya?id=8df5d0eb-c424-43ed-b9a3-f8adb564bfe3
Karagöl, E., Erbaykal, E., & Ertuğrul, H. M. (2007). Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 72-80.
Karakaya, S. (2013). Türkiye’de Tarımı Desteklemede Doğrudan Gelir Desteği Uygulamasının Etkinliği [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=3f3URTEeHwArzS52rqvk8A&no=dczyRd7jtjUs0w-59zRZqA
Karaman, C. (2011). Dünyadaki Eğilimler Işığında Türkiye Tarımsal Destekleme Politikalarının Değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kaya, M., & Kalaycı, İ. (2021). Türkiye’de Tarihsel Süreçte Tarım Politikası ve Planlama Deneyimi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 23-34. https://doi.org/ 10.52791/aksarayiibd.837519
Kılıç, S. (2013). Doğrusal Regresyon Analizi. Journal of Mood Disorders, 3(2), Article 2. https://doi.org/ 10.5455/jmood.20130624120840
Küçükkaya, S., & Özçelik, A. (2014). Buğday Üretiminde Toprak Analizi Yaptırmanın İşletme Üzerine Etkileri: Ankara Gölbaşı İlçesi Örneği. TEPGE Yayın No: 237. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/ tepge/Belgeler/Yay%C4%B1n%20Ar%C5%9Fivi/2012-2016%20Yay%C4%B1n%20Ar%C5%9 Fivi/Yay%C4%B1nNo237.pdf
Mert, M. (2016). SPSS STATA Yatay Kesit Veri Analizi Bilgisayar Uygulamaları. Detay Yayıncılık.
Oğul, B. (2022). Tarımsal Destekler ve Tarımsal Üretim İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 8(1), 44-56.
Özdemir, İ., Çobanoğlu, F., Yılmaz, H. İ., Özkan, E., Kadıoğlu, B., Yılmaz, H., Yılmaz, Ş. G., İpekçioğlu, Ş., & Terzi, Y. E. (2022). Türkiye ‘de Üreticilere Verilen Toprak Analizi ve Gübre Desteklemesinin Etki Değerlemesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 313-329. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1184281
Özüdoğru, T. (2021). Dünya ve Türkiye’de Pamuk Üretim Ekonomisi. Tekstil ve Mühendis, 28(122), 149-161. https://doi.org/10.7216/1300759920212812208
Palabıçak, M. A., & Binici, T. (2023). Investigating the Effects of Dynamics and Crises on Livestock Production in Developing Countries by Using Time Series and Future Forecasting with ARIMA; A Case Study of Sheep Production in Türkiye. Applied Economic Perspectives and Policy, 21(6), 5785-5806. http://dx.doi.org/10.15666/aeer/2106_57855806
Paparoditis, E., & Politis, D. N. (2018). The Asymptotic Size and Power of the Augmented Dickey–Fuller Test for a Unit Root. Econometric Reviews, 37(9), 955-973. http://dx.doi.org/10.1080/00927872.2016.1178887
Remi Gazete. (2006). Tarım Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5488.pdf
Resmi Gazete. (2019). 1691 Sayılı 2019 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191024-3.pdf
Resmi Gazete. (2020). 3190 Sayılı 2020 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/11/20201105M1-1.pdf
Resmi Gazete. (2021). 4760 Sayılı 2021 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemeler ve 2022 Yılında Uygulanacak Gübre ve Sertifikalı Tohum Kullanım Desteklerine İlişkin Karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/11/20211111-5.pdf
Resmi Gazete. (2022). 6243 Sayılı 2022 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemeler ve 2023 Yılında Uygulanacak Sertifikalı Tohum Kullanım Desteğine İlişkin Karar. https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2022/10/20221020-8.pdf
Sağdıç, E. N., & Çakmak, E. (2021). Tarımsal Destek Ödemeleri ile Tarımsal Üretim Düzeyi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1858-1880. https://doi.org/10.15869/itobiad.851919
Saleh, S. (2022). Robust Variable Selection Based on Schwarz Information Criterion for Linear Regression Models. Mathematical Statistician and Engineering Applications, 71(1), 54-68. https://doi.org/10.17762/msea.v71i1.5
Semerci, A. (2019). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Uygulamaları. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 181-186. https://doi.org/10.33202/comuagri.418108
Sevinç, G., Aydoğdu, M. H., Cançelik, M., & Sevinç, M. R. (2019). Farmers’ Attitudes toward Public Support Policy for Sustainable Agriculture in GAP-Şanlıurfa, Turkey. Sustainability, 11(23), 6617. https://doi.org/10.3390/su11236617
Sevinç, G., & Binici, T. (2023). A Study on the Levels of Fulfilling the Expectations of Cooperative Managers of the Social Support Project in Rural Area (SSPRA/KASDEP) Implemented in Şanlıurfa Province. International Research Article Social Sciences Studies Journal, 9(112), 7153-7163. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.70323
Shen, Y., & Wirjanto, T. S. (2019). Stationarity as a Path Property. Probability and Mathematical Statistics, 39(2), 403-422. https://doi.org/10.19195/0208-4147.39.2.9
Strateji ve Bütçe Daire Başkanlığı. (2023a). Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporları. https://www.sbb.gov.tr/butce-merkezi-yonetim-butce-gerceklesmeleri-ve-beklentiler-raporlari/
Strateji ve Bütçe Daire Başkanlığı. (2023b). Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu 2022. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/2022-Yili-Merkezi-Yonetim-Butce-Gerceklesmeleri-ve-Beklentiler-Raporu-30072022.pdf
Tan, S., Hasdemir, M., & Everest, B. (2015). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikaları. 266-270. https://avekon.org/proceedings/avekon06.pdf
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. (2007). 2006 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.tarimorman.gov.tr/ SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2006_Yili.pdf
Tarım ve Orman Bakanlığı. (2023). Faaliyet Raporları. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Plan-Program-Ve-Faaliyet-Raporlari/faaliyet-raporlar%c4%b1
Ticaret Bakanlığı. (2019). 2018 Yılı Pamuk Raporu. https://ticaret.gov.tr/data/5d41e59913 b87639ac9e02e8/d0e2b9c79234684ad29baf256a0e7dce.pdf
TÜİK. (2023a). İstatistik Veri Portalı, İşgücü İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72& locale=tr
TÜİK. (2023b). İstatistik Veri Portali, Yıllık Ulusal Hesap İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/ ?kn=136&locale=tr
Wu, Y., Wang, E., & Miao, C. (2019). Fertilizer Use in China: The Role of Agricultural Support Policies. Sustainability, 11(16), 4391. https://doi.org/10.3390/su11164391
Yavuz, F., & Çağlayan, T. (2005). Türkiye Tarımının Tarihi. İçinde Türkiye’de Tarım (ss. 1-8). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/yayinlar/turkiyede_tarim.pdf
Yıldız, F. (2017). Türkiye’de Merkezi Yönetim Bütçesinden Yapılan Tarımsal Destekleme Ödemelerinin Tarımsal Üretim Üzerindeki Etkisi: 2006–2016 Dönemi. Sayıştay Dergisi, 104, 45-63.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
