Önce Kendini Mutlu Et, Sonrası Sonra: Doğan Cüceloğlu’nun Eserlerinde Mutluluk Teması

Özet

İnsanoğlu varoluşundan itibaren mutluluğu anlamaya, tanımlamaya ve elde etmeye çalışmıştır. Mutluluk, insan yaşamının temel amacı olup her birey bunu arayış içerisindedir. Bu konu, felsefe, psikoloji ve sosyal bilimlerde derinlemesine incelenmiş bir kavram olmuştur. Mutlu bir yaşamın nasıl olması gerektiğine dair birçok düşünür farklı görüşler ortaya koymuştur. Bu düşünürlerden biri de yakın zamanda kaybettiğimiz Doğan Cüceloğlu’dur.

Bu çalışmanın amacı, Doğan Cüceloğlu’nun yazılarında, kitaplarında, konuşmalarında ve yayınlarında "iyi olma" ve "mutluluk" konularına dair öne çıkan temaları incelemektir. Araştırma, nitel bir yöntem olan durum çalışması çerçevesinde tasarlanmıştır. Veriler, Cüceloğlu’nun kitapları, yazıları, yayınları ve konuşmalarından elde edilmiştir ve bu çalışmada kullanılan veri kaynağını, Doğan Cüceloğlu’nun mutluluk ve iyi olma temalarına dair 173 sözü oluşturmuştur. Araştırma sonucunda, Doğan Cüceloğlu’nun mutluluk ve iyi olma konusundaki görüşlerinin "öze dönük" ve "dışa dönük" olmak üzere iki ana kategoriye ayrıldığı tespit edilmiştir. "Öze dönük" temalar arasında kendini tanıma, doğru eğitim ve yönlendirilme, gerçekçilik, özgüven, özsaygı, kişisel bütünlük, hayallerin peşinden gitme, özgür yaşam, çocukluk dönemini yaşama, sabır ve korku gibi unsurlar ön plana çıkmıştır. "Dışa dönük" temalar ise işbirliği, birliktelik, "biz" duygusu, etkili iletişim, sevgi, saygı, güven, demokratik ortam, insanları olduğu gibi kabul etme ve değerlere saygı gibi konuları içermektedir. Çalışma, öze dönük temaların daha fazla ön plana çıktığını göstermektedir. Cüceloğlu’na göre, bireyin kendini tanıması ve anlaması, mutluluğun ve iyi olmanın temel unsuru olup, kendini bilen ve kendisiyle barışık bir insan, çevresindeki insanları da mutlu etme kapasitesine sahiptir.