Yargılama Sürecindeki Suça Sürüklenen Çocuklarda Benlik Saygısı, Kaygı Düzeyi, Kadercilik Eğilimi ve Psikolojik Dayanıklılık: Isparta ADM Örneği


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14643611Anahtar Kelimeler:
Çocuk suçluluğu, Benlik Saygısı, Kaygı, Kadercilik, Psikolojik dayanıklılıkÖzet
Suçluluk toplumsal düzeni tehdit eden önemli sosyal problemler arasında yer almaktadır. Suçluluğun bir boyutunu çocuk suçluluğu oluşturmaktadır. Çok sayıda çocuğun türlü sebeplerle suça sürüklenme riski altında bulunduğu kabul edilmektedir. Çocukların suça sürüklenmesini ele alan araştırmaların sayısı günden güne artmaktadır. Ancak çocukların benlik saygıları, kaygı düzeyleri, kadercilik eğilimleri ve psikolojik dayanıklılıkları gibi içsel yönelimleri hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu çalışma suç isnadıyla haklarında 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre adli yargılama süreci gerçekleştirilerek 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na göre Isparta Adliyesi Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’nden (ADM) tedbir değerlendirmesi istenen 143 çocukla gerçekleştirilmiştir. Araştırma hakkında Adalet Bakanlığı Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’ndan resmî izinler alınmış, çalışmaya katılmayı kabul eden tüm katılımcıların açık onamları alınmıştır. Bu araştırmanın amacı suça sürüklenen çocukların benlik saygılarıyla, kaygı düzeyleri, kadercilik eğilimleri ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkiyi anlamaktır. Araştırma alan araştırması niteliğinde olup, ilişkisel tarama modeliyle yürütülmüştür. Katılımcılara kişisel bilgi formu, Benlik Saygısı Ölçeği, Sürekli Kaygı Ölçeği, Kadercilik Eğilimi Ölçeği ve Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği uygulanmıştır. Veriler SPSS 29.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler neticesinde, suça sürüklenen çocukların benlik saygılarıyla, sürekli kaygı düzeyleri, kadercilik eğilimleri ve psikolojik dayanıklılıkları arasında anlamlı ilişkiler bulunduğu ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak araştırma, suça sürüklenen çocukların benlik saygısı, kaygı düzeyi, kadercilik eğilimi ve psikolojik dayanıklılıkları gibi bireysel, duygusal ve psikolojik faktörlerin önemini vurgulamaktadır.
Referanslar
Adler, F. M., Gerhard, O. W. & Laufer, W. S. (2007). Criminology. McGraw-Hill.
Akduman G., Çolak M. ve Cantürk G. (2007), Çocuklarda kendilik algısı ve saldırganlık eğilimi ilişkisi: erzurum örneği. Adli Psikiyatri Dergisi, 4(3), 3-12.
Akkoyun, F. (2019). Kendini gerçekleştirme ve kaygı. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 21(1), 81-90. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001011
Akyüz, E. (2000). Ulusal ve uluslararası hukukta çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Milli Eğitim Basımevi.
Albayrak, A. ve Akdümbek Atan, B. (2019). Hükümlülerde kader ve kadercilik. Kader, 17(1), 124-152. https://doi.org/10.18317/kaderdergi.544062
Altınsoy, F. (2020). Travmatik deneyimi olan bireyler için bir travma sonrası büyüme modeli (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
Artuk, M. E. ve Alşahin, M. E. (2018). Kriminoloji. Adalet.
Barker, R. L. (2014). The social work dictionary. NASW Press.
Bartone, P. T. (1999). Hardiness protects against war-related stress in Army Reserve forces. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 51(2), 72–82. doi:10.1037/1061-4087.51.2.72
Bartol, C. R. & Bartol, A. M. (2011). Criminal behavior: a psychological approach. Prentice Hall.
Bassett-Gunter, R., McEwan, D., & Kamarhie, A. (2017). Physical activity and body image among men and boys: A meta-analysis. Body Image, 22, 114–128. doi:10.1016/j.bodyim.2017.06.007
Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?. Psychological science in the public interest: a journal of the American Psychological Society, 4(1), 1–44. https://doi.org/10.1111/1529-1006.01431
Bilgin, N. (2000). Sosyal psikolojiye giriş. Ege Üniversitesi Yayınları.
Bolay, S. H. (1999). Felsefi doktrinler ve terimler sözlüğü. Akçay.
Brewin, C. R., Andrews, B., & Furnham, A. (1996). Self-critical attitudes and parental criticism in young women. British Journal of Medical Psychology, 69(1), 69–78. doi:10.1111/j.2044-8341.1996.tb01851.x
Brezina, T., Tekin, E., & Topallı, V. (2009). “Might not be a tomorrow”: A multimethods approach to anticipated early death and youth crime. Criminology, 47(4), 1091–1129. doi:10.1111/j.1745-9125.2009.00170.x
Brink, M. R. (2014). Exploring fatalism in adolescents (Unpublished master dissertation). Stellenbosch University. http://hdl.handle.net/10019.1/86374
Brom, D. ve R.J. Kleber (2009). Resilience as the capacity for processing traumatic experiences (pp. 133-149). In D. Brom, R. Path-Horencyzk ve J.D. Ford (Eds.), Treating Traumatized Chidren: Risk, Rsilience and Recovery. Routledge,
Caldwell, R. M., Wiebe, R. P., & Cleveland, H. H. (2006). The ınfluence of future certainty and contextual factors on delinquent behavior and school adjustment among african american adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 35(4), 587–598. doi:10.1007/s10964-006-9031-z
Carlock, J. C. (1999). Enhancıng self-esteem: A model for change. In J. C. Carlock (Ed.), Enhancing self- esteem (pp.3-38). Taylor & Francis.
Cassidy, C., O’Connor, R. C., Howe, C., & Warden, D. (2004). Perceived discrimination and psychological distress: The role of personal and ethnic self-esteem. Journal of Counseling Psychology, 51(3), 329–339. doi:10.1037/0022-0167.51.3.329
Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. Paradigma.
Cheng, H., & Furnham, A. (2004). Perceived parental rearing style, self-esteem and self-criticism as predictors of happiness. Journal of Happiness Studies, 5(1), 1–21. doi:10.1023/b:johs.0000021704.352
Cheng, C. (2014). The predictive effects of self-esteem, moral self, and moral reasoning on delinquent behaviors of Hong Kong young people. International Journal of Criminology and Sociology, 3, 133-145. https://doi.org/10.6000/1929-4409.2014.03.12
Claes, L., Houben, A., Vandereycken, W., Bijttebier, P., & Muehlenkamp, J. (2010). Brief report: The association between non-suicidal self-injury, self-concept and acquaintance with self-injurious peers in a sample of adolescents. Journal of Adolescence, 33(5), 775–778. doi:10.1016/j.adolescence.2009.10.01
Clements-Nolle, K., & Waddington, R. (2019). Adverse childhood experiences and psychological distress in juvenile offenders: The protective ınfluence of resilience and youth assets. Journal of Adolescent Health, 64(1), 49–55. doi:10.1016/j.jadohealth.2018.09.025
Cutuli, J. J. & Masten, A. S. (2009). Resilience. Shane J. Lopez (Ed.), The Encyclopedia of Positive Psychology (pp. 837-843). Blackwell Publishing.
Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. Remzi.
Çelebi, M. A. (2023). Psikolojik dayanıklılık ile öznel iyi oluş ilişkisi ve benlik saygısının aracı rolü. İş ve İnsan Dergisi 10(2), 97-107. https://doi.org/10.18394/iid.1333759
Demirbaş, T. (2016). Kriminoloji. Seçkin.
Devenish, B., Hooley, M., & Mellor, D. (2017). The pathways between socioeconomic status and adolescent outcomes: A systematic review. American Journal of Community Psychology, 59(1-2), 219–238. doi:10.1002/ajcp.12115
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542–575. https://labs.psychology. illinois.edu/~ediener/Documents/Diener_1984.pdf
Diler, R. S., Avcı, A. & Seydaoğlu, G. (2003). Emotional and behavioural problems in migrant children. Swiss Medical Weekly, 133, 16-21.
Donnellan, M. B., Trzesniewski, K. H., Robins, R. W., Moffitt, T. E., Caspi, A. (2005). Low self-esteem is related to aggression, antisocial behavior, and delinquency. Psychological Science, 16, 328 –335. DOI: 10.1111/j.0956-7976.2005.01535.x
Dönmezer, S. (1981). Kriminoloji. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Frojd, S., Ranta, K., Kaltiala-Heino, R., & Marttunen, M. (2011). Associations of social phobia and general anxiety with alcohol and drug use in a community sample of adolescents. Alcohol and Alcoholism, 46(2), 192–199. doi:10.1093/alcalc/agq096
Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2004). Çocuk ve ergen gelişimi. Çev. Bekir Onur. İmge.
Gecas, V. (1972). Parental behavior and contextual variations in adolescent self-esteem. Sociometry, 35(2), 332. doi:10.2307/2786627
Haktanır G. ve Baran G. (1996). Gençlerin benlik saygısı düzeyleri ile anne baba tutumlarını algılamalarının incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 5(3).
Haynie, D. L., Farhat, T., Brooks-Russell, A., Wang, J., Barbieri, B., & Iannotti, R. J. (2013). Dating violence perpetration and victimization among U.S. adolescents: prevalence, patterns, and associations with health complaints and substance use. The Journal of adolescent health : official publication of the Society for Adolescent Medicine, 53(2), 194–201. https://doi.org/10.1016/ j.jadohealth.2013.02.008
Hollin, C. R. (1989). Psychology and crime: an introduction to criminological psychology. Routledge.
Howitt, D. (2021). Adli psikoloji ve suç psikolojisine giriş. Çev. D. Yücel Elitez ve F. G. Sözen. Nobel.
Hüsler, G., & Plancherel, B. (2007). Social integration of adolescents at risk: Results from a cohort study. Vulnerable Children and Youth Studies, 2(3), 215–226. doi:10.1080/17450120701459922
İçli, T. G. (2007). Kriminoloji. Seçkin.
Jankowiak, B., Jaskulska, S., Sanz-Barbero, B., Waszyńska, K., Claire, K. D., Bowes, N., Silva, E., Neves, S., Albaladejo-Blázquez, N., Pyżalski, J., Chmura-Rutkowska, I., & Vives-Cases, C. (2021). Will I like myself if you hurt me? Experiences of violence and adolescents’self-esteem. Sustainability, 13(21),11620.https://doi.org/10.3390/su132111620
Jimenez, T., Restar, A., Helm, P. J., Cross, R. I., Barath, D., & Arndt, J. (2020). Fatalism in the context of COVID-19: Perceiving coronavirus as a death sentence predicts reluctance to perform recommended preventative behaviors. SSM-Population Health, 100615. doi:10.1016/j.ssmph.2020.100615
Kamya, H. A. (2000). Hardiness and spiritual well-being among social work students. Journal of Social Work Education, 36(2), 231–240. doi:10.1080/10437797.2000.10779004
Kaplan, H. B. (1984). Patterns of juvenile delinquency. Sage.
Kaya, A. ve Bozkur, B. Kadercilik eğilimi ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 935-946. https://doi.org/10.17860/efd.55137
Kaya, M. ve Varol, K. (2004). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin durumluk-sürekli kaygı düzeyleri ve kaygı nedenleri (Samsun örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, 31-63. https://doi.org/10.17120/omuifd.53984.
Kelly, T. M., Cornelius, J. R., & Clark, D. B. (2004). Psychiatric disorders and attempted suicide among adolescents with substance use disorders. Drug and alcohol dependence, 73(1), 87–97. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2003.10.004
Kılıç, K. M., ve Güngör Aytar, F. A. (2019). Tutuklu-hükümlü olan ve olmayan gençlerin ahlaki gelişim düzeyleri ve benlik saygılarının karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(47), 59-73. https://doi.org/10.35237/sufesosbil.549218
Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1–11. doi:10.1037/0022-3514.37.1.1
Koç Yıldırım, P., Yıldırım, E., Otrar, M., ve Şirin, A. (2016). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(42), 277-297. https://doi.org/10.15285/ebd.58203
Kubak, Franz A. & Salekin, Randall T. (2009). Psychopathy and anxiety in children and adolescents: new ınsights on developmental pathways to offending. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 31(4), 271–284. https://doi:10.1007/s10862-009-9144-2
Kuzgun, Y. (2002). Rehberlik ve psikolojik danışma. ÖSYM Yayınları.
Lawrence, D. (2006). Enhancing self-esteem in the classroom. Sage.
Li, W., Guo, Y., Lai, W., Wang, W., Li, X., Zhu, L., Shi, J., Guo, L. & Lu, C. (2023). Reciprocal relationships between self-esteem, coping styles and anxiety symptoms among adolescents: between-person and within-person effects. Child Adolesc Psychiatry Ment Health 17, 21. https://doi.org/10.1186/s13034-023-00564-4
Macit, M. (2014). Boyun eğme-başa çıkma sarkacında kadercilik sosyal psikolojik bir yaklaşım. Ötüken.
Maddi, S. R. (2006). Hardiness: The courage to grow from stresses. The Journal of Positive Psychology, 1(3), 160–168. doi:10.1080/17439760600619609
Maldonado, L., Huang Y., Chen R., Kasen S., Cohen P. & Chen H. (2013). Impact of early adolescent anxiety disorders on self-esteem development from adolescence to young adulthood. J Adolesc Health, 53(2), 287-292. doi: 10.1016/j.jadohealth.2013.02.025
Martín-Albo, J., Núñez, J. L., Navarro, J. G., & Grijalvo, F. (2007). The Rosenberg Self-Esteem Scale: Translation and validation in university students. The Spanish Journal of Psychology, 10(02), 458–467. doi:10.1017/s1138741600006727
Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Çev. O. Akınhay ve D. Kömürcü. Bilim ve Sanat.
McClure, J., Allen, M.W., & Walkey, F.H. (2001). Countering fatalism: Causal information in news reports affects judgments about earthquake damage. Basic and Applied Social Psychology, 23, 109-121. doi: 10.1207/S15324834BASP2302_3
McLaughlin, K. A., Costello, E. J., Leblanc, W., Sampson, N. A., & Kessler, R. C. (2012). Socioeconomic status and adolescent mental disorders. American Journal of Public Health, 102(9), 1742–1750. doi:10.2105/ajph.2011.300477
Morgan, C. T. (2011). Psikolojiye giriş. Çev. S. Karakaş ve R. Eski. Eğitim.
Orhan, K. (2017). Validity and reliability study of fatality tendency scale. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 2(2), 83-102. https://doi.org/10.26899/inciss.19
Owens, T. J. (1994). Two dimensions of self-esteem: Reciprocal effects of positive self-worth and self-deprecation on adolescent problems. American Sociological Review, 59(3), 391-407. doi:10.2307/2095940
Öğretir Özçelik, A. D., ve Şengün Afşin, R. (2020). Suça sürüklenen çocuklar ile suça sürüklenmeyen çocukların algıladıkları anne ve baba tutumları, bağlanma stilleri ve benlik algılarının incelenmesi. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi (4-5), 89-117.
Öter, A. (2018). Çocuk suçluluğunun toplumsal nedenlerine sosyolojik bir bakış (Antalya örneği). 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(21), 739-769.
Özdil K., Bulucu Büyüksoy, G.D. & Çatıker A. (2021). Fatalism, fear, and compliance with preventive measures in COVID-19 pandemic: A structural equation modeling analysis. Public Health Nurs, 38(5), 770-780. doi: 10.1111/phn.12898.
Plummer, D. M. (2007). Benlik saygısı çocuklarda nasıl geliştirilir? Çev. E. Aksay. Sistem.
Polat, E. (2017). Kaygı düzeyi ve akademik özyeterlik inancının akademik başarı ile ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1), 1-22. https://doi.org/10.11611/yead.312024.
Purkey, W.W. (1970). Self-concept and school achievement. Prentice-Hall
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton University Press.
Rosenberg, M. (1979). Conceiving the self. Basic Books.
Rosenberg, M., Schooler, C., & Schoenbach, C. (1989). Self-Esteem and Adolescent Problems: Modeling Reciprocal Effects. American Sociological Review, 54(6), 1004-1018. doi:10.2307/2095720
Sayar, K. (2010). Olmak cesareti. Timaş.
Shoemaker, D. J. (2018). Juvenile delinquency. Rowman & Littlefield.
Smith, E. E., Hoeksema, S. N., Fredrickson, B. L., Loftus, J. Bem, D.J., ve Maren, S. (2021). Psikolojiye giriş. Çev. Ö. Öncül ve D. Ferhatoğlu. Arkadaş.
Sokullu Akıncı, R. F. (2018). Kriminoloji. Beta.
Sowislo, J. F., & Orth, U. (2013). Does low self-esteem predict depression and anxiety? A meta-analysis of longitudinal studies. Psychological Bulletin, 139(1), 213–240. doi:10.1037/a0028931
Spielberger, C. D. (1972). Anxıety as an emotional state. Anxiety, 23–49. doi:10.1016/b978-0-12-657401-2.50009-5
Sweeting, H., & Hunt, K. (2014). Adolescent socio-economic and school-based social status, health and well-being. Social Science & Medicine, 121, 39–47. doi:10.1016/j.socscimed.2014.09.037
Şahin, A. (2005). Ergenlerde dindarlık- benlik saygısı ilişkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(19), 187-198.
Şenışık S. ve Kayış, H. (2021). Spora katılımın ergenlik dönemindeki depresyon ve kaygı düzeylerine etkisi. EJM, 60(3), 210-2188.
Şenocak, M., & Ceylan, M. (2024). Travmanın izleri: Çocukluk deneyimlerinin suç ve dayanıklılık üzerindeki rolü. Adli Bilimler ve Suç Araştırmaları, 6(2), 73-94.
Tabachnick-Linda, S. F. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
Tavakol, M. & Dennick, R. (2011). Making sense of cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53.
Teychenne, M., Costigan, S. A., & Parker, K. (2015). The association between sedentary behaviour and risk of anxiety: A systematic review. BMC Public Health, 15(1). doi:10.1186/s12889-015-1843-x
Toker, T., Tiryaki, A., Özçürümez, G. Ve İskender, B. (2011). Madde kullananlarda çocukluk örselenme yaşantılarının, madde kullanma eğilimi, benlik saygısı ve başa çıkma tutumları ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22, 83-92.
Traş, Z. ve Aydın, E. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı ile Kendini Toparlama Gücü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi 1(2), 71-78.
Turan Kurtaran, A., Ünsal, Ü., ve Koca, A. (2021). Okul türü, akademik başarı ve sosyo demografık faktörlerin sınav kaygısı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (33), 213-230. https://doi.org/10.18092/ulikidince.989731
Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuk istatistikleri, 2022. Haber Bülteni, 49662. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Guvenlik-Birimine-Gelen-veya-Getirilen-Cocuk-Istatistikleri-2022-49662
UNICEF. (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/ UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf
Ülker Tümlü, G., ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi (3), 205-213.
Webber, C. (2010). Psychology & crime. Sage.
Wilson, H. V. R. (1955). Causal discontinuity in fatalism and indeterminism. Journal of Philosophy 52, 70-71. doi.10.2307/2021730
Wu, P., Goodwin, R. D., Fuller, C., Liu, X., Comer, J. S., Cohen, P., & Hoven, C. W. (2009). The relationship between anxiety disorders and substance use among adolescents in the community: specificity and gender differences. Journal of Youth and Adolescence, 39(2), 177–188. doi:10.1007/s10964-008-9385-5
Van Ameringen, M., Mancini, C., & Farvolden, P. (2003). The impact of anxiety disorders on educational achievement. Journal of Anxiety Disorders, 17(5), 561–571. doi:10.1016/s0887-6185(02)00228-1
Yao Z, Pang L, Xie J, Shi S and Ouyang M (2023) The relationship between social anxiety and self-injury of junior high school students: Mediation by intolerance of uncertainty and moderation by self-esteem. Front. Public Health 11:1046729. doi: 10.3389/fpubh.2023.1046729
Yavuzer, H. (1987). Çocuk ve suç. Remzi.
Zahn–Waxler, C., Klımes–Dougan, B., & Slattery, M. J. (2000). Internalizing problems of childhood and adolescence: Prospects, pitfalls, and progress in understanding the development of anxiety and depression. Development and Psychopathology, 12(3), 443–466. doi:10.1017/s0954579400003102
Sayılı Çocuk Koruma Kanunu. (15.07.2005). Resmî Gazete, (25876). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5395.pdf.
Sayılı Türk Ceza Kanunu (12.10.2004). Resmî Gazete, (25611). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5237.pdf.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.