Ortaokullarda Yardımcı Kaynak Sağlamada Öğretmenlerin Yaşadıkları Sorunlar
Abstract views: 58
/ 
PDF downloads: 18
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14957755Anahtar Kelimeler:
Yardımcı Kaynak, Ders Kitabı, Eğitim AracıÖzet
Öğretmenler tarafından öğretim faaliyetlerini istendik düzeyde başarıya ulaştırabilmesi, öğrenmeyi ve bilgiye ulaşmayı kolaylaştırması, öğrenilen bilginin ve deneyimlerin kalıcılığını sağlayabilmesi ve öğretim süreçlerini daha eğlenceli ve güdeleyici hale getirebilmesi amacıyla eğitim öğretim sürecinde ders kitaplarının yanında değişik materyal ve yardımcı kaynaklar da kullanılmaktadır. Öğretim süreçlerinde farklı araç gereç kullanımı büyük önem taşıdığından okullarda öğretmenler tarafından yardımcı kaynak kullanılması gerekli hatta zorunlu hale gelmiştir. Bu araştırmanın amacı, resmi ortaokullarda görev yapan değişik branşlardaki öğretmenlerin yardımcı kaynak sağlamada karşılaştıkları sorunları incelemek ve getirilebilecek çözüm önerileri bağlamında öğretmenlerin fikirlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu resmi ortaokullarda görev yapan değişik branşlardaki 33 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları maksimum çeşitlilik yöntemiyle belirlenmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu toplanmış ve verileri analiz etmek için betimsel analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Analiz sonucu elde edilen bulgulara göre ders kitaplarının nitelik sorunları olduğu, mevcut eğitim sistemimizde merkezi sınavların taşıdığı önem nedeniyle ders kitaplarının öğrencileri sınavlara hazırlanma aşamasında hem konu hem de soru çeşidi açısından yetersiz kaldığı ve öğrencinin öğrenme sürecine yeterince hizmet etmediği tespit edilmiştir.
Bulgular değerlendirilerek, araştırmaya katılan öğretmenler tarafından yardımcı kaynak alımlarının veli için maddi bir külfet oluşturduğu, yardımcı kaynakların veliye ek bir maliyet getirmesi nedeniyle öğretmenlerin velilerine yardımcı kaynak aldırmada zorlandıkları, veliler tarafından ders kitaplarının yanında yardımcı kaynak alımın gereksiz görüldüğü, yardımcı kaynakların fiyatlarının yüksek olduğu, okul yönetimlerinin öğretmenlere kaynak kullanılmaması noktasında baskı yaptıkları, piyasada çok farklı kaynak bulunduğu ve bu durumun doğru kaynak seçimini zorlaştırdığı, yardımcı kaynakların bir bölümünde içerik sorunları olduğu görüşlerine ulaşılmıştır. Ders kitaplarının amaç ve işlevleri; öğrenmeyi yapılandırma, geliştirme, öğrenmeye rehberlik etme, kendi kendine öğrenme ile ölçme ve değerlendirmeye katkı olarak sıralanabilir. Ancak bu bahsedilen özelliklerin mevcut ders kitaplarında olmaması veya eksik yönlerinin olması yardımcı kaynak kitapların hazırlanışı ve niteliği ile görselliği öğretmen, öğrenci ve velileri kaynak kitap almaya mecbur bıraktığı görülmüştür. Bu çalışma sadece ortaokulları kapsamakta, bu alanda fazla çalışma olmaması nedeniyle diğer ilkokul ve lise kademlerinde de araştırmalar yapılarak literatüre kazanım sağlanabilir.
Referanslar
Aktürkoğlu, B. (2020). Ders Kitaplarına Yardımcı Materyaller. (Ed. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu), Ders Kitabı İncelemesi (4. Baskı), 51-66, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Akkaya, N. ve Susar Kırmızı, F. (2007). Yeni program doğrultusunda hazırlanan ilköğretim 4. Ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Millî Eğitim. 9(174), 232-249.
Arseven, A. (2003). İlköğretim 7. Sınıf Matematik Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen, Öğrenci ve Uzman Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alkan, V. (2011). Etkili Matematik Öğretiminin Gerçekleştirilmesindeki Engellerden Biri: Kaygı ve Nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 89-107.
Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Ders Kitapları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(158), 215-231.
Bayrakçı, M. (2005). Ders Kitabı Konusu ve İlköğretimde Ücretsiz Ders Kitabı Dağıtımı Projesi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 165.
Bayraktar, M . (1994). Eğitim Öğretimde Araç ve Gerecin Önemi. Öneri Dergisi, 1 (1), 24-29.
Bedir, G. ve Demir, S. (2006). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının “İçerik, Dil Ve Anlatım, Değerlendirme Ölçütleri Bakımından İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı 2. Cilt. Ankara: Kök Yayıncılık
Binbaşığolu, C. (1974). Öğretim Metodu ve Uygulama. Kardeş Matbaası
Çalışkan, N. (2006). Türkiye’deki Ortaöğretim Edebiyat Ders Kitapları Üzerine Edebiyat Eğitimi Açısından Bir Değerlendirme, Millî Eğitim, 34(169), s. 355-365.
Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim. 10 (173), 39-49.
Demirel, Ö. (2007). Öğretimde planlama ve değerlendirme, öğretme sanatı. Ankara: PegemA Yayıncılık
Esirgemez, M, (1995). İlkokul Matematik Ders Kitaplarının Öğrenmeyi Sağlamadaki Katkıları Yönünden Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara,
Gökçek, T. Ve Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2013). Ortaöğretimde Matematik Ders Kitabı Yerine Alternatif Kaynakların Tercih Edilme Nedenleri. Turkish Journal Of Computer And Mathematics Education, 4(1), 20- 31.
Gün, C. K. (2009). Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Matematik Ders Kitabına İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Güngör, H. ve Çavuş, H. (2015). İlkokul 4. Sınıf Matematik Dersi “Kesirler” Konusunun Öğretiminde Öğretmenin Yardımcı Kitap Kullanımının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2), 251-271
Haşıloğlu, M. A, Güler, H. ve Durmaz, E. (2020). Ortaokul Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yardımcı Kitap Kullanma Nedenleri İle İlgili Görüşleri. Ekev AkademiDergisi, 24(83), 565-578.
Işık, C. (2003). İlköğretim Okullarının 7. Sınıflarında Okutulan Matematik Ders Kitaplarının İçerik, Öğrenci Seviyesine Uygunluk ve Anlamlı Öğrenmeye Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış doktora tezi, Erzurum.
Karatay, H. (2007). Türkçe dersi kitaplarında kelime çalışmaları. Millî Eğitim. 9 (173), 55-66.
Katipoğlu M. Ve Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Öğrenci Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 156-165.
Kazu, H., Yeşilyurt E., (2006). Öğretmenlerin Öğretim Araç ve Gereçlerini Kullanma Durumlarını Etkileyen Faktörler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kılıç, A., & Seven, S. (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem A Yayıncılık.
Küçükahmet, L. (2016). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Nobel Akademi Yayıncılık
Kolaç, E. (2003). İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 105-137.
Mazlum, Ö. ve Mazlum, S. F. (2016). İlköğretim 4. Sınıf Ders Kitaplarının Görsel Tasarımına Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Sanat Eğitimi Dergisi, 4(1), 12-18
Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği (2021). Resmî Gazete Yayım Tarihi: 14.10.2021. Sayısı: 31628.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü’nün 25.09.2018 Tarih Ve 17422997 Sayılı Yazısı
MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2021). Ders Kitapları Değerlendirme Raporu
Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve Matematik Ders Kitaplarını Genel Değerlendirme Ölçeği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 28(1), 49–54
Semenderoğlu, A., & Gülersoy, A. E. (2005). Eski ve Yeni 4-5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (18).
Sezgin, G. (2000). İlköğretim okullarının altıncı sınıfları için yazılan Türkçe ders kitapları üzerine bir inceleme, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şahin, S. ve Turanlı, N. (2005). Liselerde Okutulmakta Olan Lise I. Sınıf Matematik Kitaplarının Değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-341.
TTKB. (2022). Taslak Ders Kıtabı ve Eğıtım Araçları Ile Bunlara Aıt Elektronık İçerıklerın İncelenmesınde DeğerlendirmeAçıklamaları, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_06/07195238_kriter_ ve_aciklamalar.pdf
Taş, H. Ve Minaz, M. B. (2018). Derslerde Yardımcı Kaynak Kullanılmasının Öğretmen, Veli Ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. SETSCI Conference Indexing System, 3(4), 582-589.
Uzuntiryaki, E., & Boz, Y. (2006). Öğretmen adaylarının ders kitabı kullanımıyla ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 212-220.
Ünsal, Y. ve Bilal G. (2002). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 4. Sınıf Fen Bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3): 107-120
Varank, İ. ve Ergün, S. S. (2005). Eğitim Teknolojisi ve Materyal Geliştirme Yeterliliklerinin Belirlenmesi ve Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Bu Yeterlilikle Sahip Olma Derecelerinin İncelenmesi İçin Bir Araştırma Önerisi. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 14. (1), 838-840. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli
Yılmaz, A., Seçken, N., & Morgil, İ. (1998). Lise 11.sınıf kimya dersi kitaplarının kimya eğitimine uygunluklarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14).
Yeşilyurt, E. (2019). Kuramsal temelleri açısından öğretim stratejilerinin temel özellikleri: Bir derleme çalışması. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 57-78.
Yıldız, M. (2013). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 260-271. http://egitimvebilim.ted.org.tr/ index.php/EB/article/view/1574
Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime, cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama Journal of Theory and Practice in Education, 3(1): 87-101 http://eku.comu.edu.tr/index/3/1/kzorbaz.pdf.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
