Dini Yapıların İç Mekanlarında Kullanılan Doğal Işığın Psikolojik Etkilerinin İncelenmesi
Abstract views: 40
/ 
PDF downloads: 20
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14957747Anahtar Kelimeler:
Dini Yapı, Doğal Işık, İç Mekân, Işık Türü, Işık Özelliği, Işığın İç Mekandaki Psikolojik EtkileriÖzet
Din, insanlığın varoluşundan itibaren toplumsal yaşamda önemli bir unsur olarak yer edinmiştir. İlk dönemlerde doğal oluşumların çevresinde ibadetlerini gerçekleştiren insanlar, yerleşik düzene geçişle birlikte dini yapıların inşasına başlamışlardır. Dini yapılar, farklı dinlerin kendine özgü kuralları çerçevesinde mimari olarak çeşitlenip gelişmiştir. Ancak tüm dini yapılarda ortak olan bazı noktalar da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi dini yapıların iç mekanlarında kullanıcılara maneviyatı hissettiren tasarımların gerçekleştirilmesidir. Bu çalışma kapsamında ise dini yapıların iç mekanlarında doğal ışık kullanımının mekân içerisinde oluşturduğu psikolojik etkiler, ışık türü ve ışık özellikleri incelenmiştir. Örneklemde ise farklı toplumlarda ve bölgelerde inşa edilmiş beş adet dini yapı belirlenmiştir. Belirlenen dini yapılar ise şu şekildedir: The Chapel of St. Peter (St. Peter Şapeli), Funerary Chapel (Funerary Şapeli), Santa Maria Goretti Church(Santa Maria Goretti Kilisesi), Niijima Chapel(Niijima Şapeli) ve The Mosque of Light (Işık Camii). Literatür kapsamında elde edilen ışığın mekân içerisinde oluşturduğu psikolojik etkiler, psikolojik etkileri oluşturan ışık türü ve özellikleri konularında elde edilen veriler ile örneklemde yer alan dini yapılarda kullanılan doğal ışıklar karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda dini yapılarda kullanılan doğal ışığın sadece estetik bir unsur değil, ruhani deneyimleri güçlendiren ve dini yapıların işlevselliğini artıran bir araç olduğu ortaya konmuştur.
Referanslar
Altan, İ. (1983). Mimaride Işık-Gölge İlişkilerinin Psikolojik Etkileri Üzerine Bir Araştırma. [Doktora Tezi]. (0011414), Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi.
Archaic Magazine,(t.y.). Funerary Chapel, https://archaic-mag.com/the-thickness-of-emptiness-funerary-chapel-pedro-garcia-martinez/
Archdaily, (2023), Santa Maria Kilisesi, https://www.archdaily.com/974124/santa-maria-goretti-church-mario-cucinella-architects
Archdaily, (2022), Niijima Kilisesi, https://www.archdaily.com/974034/niijima-gakuen-junior-college-hall-and-chapel-tezuka-architects
Atakuman, Ç. (2014). Architectural discourse and social transformation during the early Neolithic of southeast Anatolia. Journal of world prehistory, 27, 1-42.
Ateşoğlu, U., (2007). Türklerde Din ve Mimari İlişkisi, [Yüksek Lisans Tezi]. (205317), Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
Bilgi, A. (2007). İnsan Mekân Işık Etkileşimi ve Işığın Mekandaki Psikolojik Etkilerinin Değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. (201541), Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi.
Bradley, T. (2009). Physical religious spaces in the lives of Rajasthani village women: Ethnographic study and practice of religion in development. Journal of Human Development and Capabilities, 10(1), 43-61.
Canepa, E., Scelsi, V., Fassio, A., Avanzino, L., Lagravinese, G., & Chiorri, C. (2019). Atmospheres: feeling architecture by emotions. Preliminary neuroscientific insights on atmospheric perception in architecture. Ambiances. Environnement sensible, architecture et espace urbain, (5), 1-30.
Clarke, M. (2011). Development and religion: Theology and practice. Edward Elgar Publishing.
Cha, I. H. (2015). In lighting design, space accessibility of vertical elements of the light. Korean Institute of Interior Design Journal, 24(4), 43-50.
Chen, K. (1984). New concepts in interior lighting design. IEEE Transactions on Industry Applications, (5), 1179-1184.
Dabbagh Architects, O'Leary G. (2023). World Architecture Festival için gönderilmiş fotoğraflar. https://www.worldbuildingsdirectory.com/entries/the-mosque-of-light-2/.
Domus, (2021), Işık Cami, https://www.domusweb.it/en/architecture/gallery/2021/09/28/sacred-scriptures-and-geometries-envelop-a-mosque-in-dubai.html
Duccio Malagambadrawings; Mario Cucinella Architects, (2002). World Architecture Festival için gönderilmiş fotoğraflar. https://www.worldbuildingsdirectory.com/entries/santa-maria-goretti-church/
Edensor, T. (2015). Light design and atmosphere. Visual Communication, 14(3), 331-350.
Elnaggar, H. B. (2022). Illumination and color in interior design of living room. Journal of Design Sciences and Applied Arts, 3(1), 50-63.
Enwin, A. D., Ikiriko, T. D., & Okafor Chukwuemeka, G. (2024). Light as a tool of emphasis in the ınterior of residential buildings. International Journal of Multidisciplinary Research and Growth Evaluation, 5(1), 142-147.
Fototeca- Kıda Katsuhısa, (2020-2021). World Architecture Festival için gönderilen fotoğraflar. https://www.worldbuildingsdirectory.com/entries/niijima-chapel/.
Gemelli, A., Shiratuddin, M. F., & Kemp, D. (2013). The impact of lighting on impressions of interior space. The International Journal of Designed Objects, 6(2), 19.
Holm, S. G. (2001). Din psikolojisi ve tarihçesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çeviren: A. Bahadır (2015), 12(12), 71-78.
Insoll, T. (2007). ‘Natural’or ‘human’spaces? Tallensi sacred groves and shrines and their potential implications for aspects of Northern European prehistory and phenomenological interpretation. Norwegian Archaeological Review, 40(2), 138-158.
Knott, K., Krech, V., & Meyer, B. (2016). Iconic religion in urban space. Material Religion, 12(2), 123-136.
Stegers R. (Ed). (2008). Light in sacred buildings. In Sacred Buildings. Birkhäuser Basel.
Kumazawa, T., & Hoshio, M. (1989). The effects on psychological healing of transitional lighting in illuminated environments. Architectural Institute of Japan, 31, 405-1.
Levine, L. I., & Levine, L. I. (2000). The ancient synagogue: The first thousand years. Yale University Press.
Lynch, K. (1966). Site planning. The M.I.T. Press.
Martín, A. J., & Sol, R. F. (2021). Variation in the structure and role of religious institutions: Examples from pre-Columbian America. Current Anthropology, 62(6), 692-716.
Martínez, P. G. (2019). World Architecture Festival için gönderilen fotoğraflar. https://archaic-mag.com/the-thickness-of-emptiness-funerary-chapel-pedro-garcia-martinez/.
Maslow, A., & Lewis, K. J. (1987). Maslow's hierarchy of needs. Salenger Incorporated, 14(17), 987-990.
Mathes, E. W. (1981). Maslow's hierarchy of needs as a guide for living. Journal of Humanistic Psychology, 21(4), 69-72.
Millet, M.S., (1996). Light revealing architecture. Van Nostrand Reinhold.
Moore, A.M. (1982). The origins of civilization. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 10(2), 182-209.
New Zeland Mimarlık Enstitüsü, (2020) St. Peter Kilisesi, https://www.nzia.co.nz/awards/national/award-detail/9421.
Odabaşioğlu, S., & Olguntürk, N. (2015). Effects of coloured lighting on the perception of interior spaces. Perceptual and Motor Skills, 120(1), 183-201.
Özel, M.K., (1998). Dini mimaride merkez kavramı (tapınma mekanına 'merkez' kimliği kazandıran dini ögeler. [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. İstanbul.
Özorhon, İ.F. (2002). Mimari Mekânın Kimliğini Belirleyen Yönüyle Doğal Işık, [Yüksek Lisans Tezi]. (223392), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Pace, E. (2011). Religion as communication. International Review of Sociology, 21(1), 205-229.
Radermacher, M. (2016). Space, religion, and bodies: Aspects of concrete emplacements of religious practice. Journal of religion in Europe, 9(4), 304-323.
Repciuc, I. (2012). Re-enchanted nature. Folk religious ethics related to natural environment in rural. Europolis, Journal Of Political Science And Theory, 02 (12), 108-126.
Salan, Z. & Gürani, F. Y. (2019). Kutsal mekânda ışığın Tanrı metaforu. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(2), 18-30.
Sargın, H. (2012). Havra, Kilise ve Cami İç Mekânlarına İbadethane Kimliği Kazandıran Mekânsal İmge ve Sembollere İlişkin Ortak Kavramlar. [Yüksek Lisans Tezi,]. (319959), Gazi Üniversitesi.
ُShakouri, M., HajiAkbari, F., & Shamshire, R. (2020). Maslow's Pyramid revision compared to the Qur'anic model of human needs based on the typology of the afterwards recompenses. Researches of Quran and Hadith Sciences, 17(2), 65-106.
Simonds, J.O., (1961). Landscape architecture. McGraw-Hill Book Company.
Sirel, Ş. (1997). Aydınlatma sözlüğü. Yem Yayınevi.
Kulak Torun, F. (2024). Çağdaş cami mimarisinde doğal aydınlatmanın kutsal ışık olarak kullanılması. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 14(1), 66-83.
Wang, M. (2019, 25-27 Ekim). Analysis of the application relationship between lighting design and space decoration. [Bildiri Sunumu]. 9th International Conference on Social Science and Education Research (SSER 2019), Kitakyushz, Japan.
Whitehouse, H. (2008). Cognitive evolution and religion; cognition and religious evolution. Етноантрополошки проблеми, 3(3), 35-47.
World Buildings Directory, (2022), St. Peter Kilisesi, https://www.worldbuildingsdirectory.com/ entries/the-chapel-of-st-peter/
World Buildings Directory, (2019), Funerary Chapel, https://www.worldbuildingsdirectory.com/ entries/the-thickness-of-emptiness-funerary-chapel/
World Buildings Directory, (2023), Santa Maria Kilisesi, https://www.worldbuildingsdirectory.com/ entries/santa-maria-goretti-church/
World Buildings Directory, (2021), Niijima Kilisesi, https://www.worldbuildingsdirectory.com/ entries/niijima-chapel/
World Buildings Directory, (2023), Işık Kilisesi, https://www.worldbuildingsdirectory.com/entries/the-mosque-of-light-2/
Victor, C. G., & Treschuk, J. V. (2020). Critical literature review on the definition clarity of the concept of faith, religion, and spirituality. Journal of Holistic Nursing, 38(1), 107-113.
Yatsiv, M., & Yatsiv, S. (2023). Light and space composition of le corbusier's sacred buildings. Vìsnik Nacìonalʹnogo unìversitetu "Lʹvìvsʹka polìtehnìka". Serìâ Arhìtektura. 5(2), 197-205.
Xie, X., Cai, J., Fang, H., Wang, B., He, H., Zhou, Y., ... & Li, X. (2023). Affective impressions recognition under different colored lights based on physiological signals and subjective evaluation method. Sensors, 23(11), 5322.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
