KENT KİMLİĞİNDE KÜLTÜREL MİRAS YAPILARI: TRABZON ÖRNEĞİ

Özet

Kentler bulundukları dönemlerin siyasi, kültürel ve sosyal birikimlerinin bütününü oluşturan yerleşim alanlarıdır. Her kent sahip oldukları değerler bakımından farklılaşarak kendine öz kimliğini oluşturmaktadır. Bir kenti diğerlerinden ayrı kılan ve tekilleştiren kent kimliği, düzensiz kentleşme, ekonomik etkenler ve küreselleşme gibi etkenlerle değişmekte ve zamanla anlamını kaybederek yok olmaktadır. Kent içerisinde dikkat çekici, kitlesel etki bırakmış, tarihi değer taşıyan ve kent kimliğini oluşturan kültürel miras yapılarının korunması bu bağlamda çok önemlidir. Kültürel miras değerlerinden bazıları kent içerisinde taşıdığı özellikler bakımından farklılaşarak kentin işaret öğesi haline gelmektedir. Zihinde kalıcılığı etkileyen işaret öğeleri kentin birer simgesi haline gelerek kentlere anlam yüklemektedir. Konum, biçim-boyut ve renk-malzeme bakımından farklılaşarak kent dokusunda belirgin hale gelen işaret öğeleri fiziksel karakteristiği sayesinde kentin birer simgesi konumundadır. Çalışma kapsamında pek çok medeniyete ev sahipliği yapmasından kaynaklı zengin bir mekânsal çeşitlilik sağlayan ve korunmuş nitelikli bir mimari dokuya sahip olan Trabzon kentinin ön plana çıkan işaret yapıları 272 katılımcıya uygulanan anket ile tespit edilmiş ve bu yapıların kavranabilirliği ‘konum, biçim-boyut, malzeme-renk’ özellikleri açısından incelenerek yapılarının kent kimliğine etkisi araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda işaret öğesi olarak kültürel miras yapılarının konum, biçim-boyut, malzeme-renk gibi fiziksel özelliklerinin önemi vurgulanarak, fiziksel özelliklerin yapıların bilinirliğe etkisi araştırılmış ve bu yapıların kente kazandırılmasına yönelik öneriler sunulmuştur