AYDINLANMA SÜRECİNDE NİETZSCHE ve ELEŞTİREL TEORİSİNİN YORUMSAL ANALİZİ

Özet

Bu makalenin konusu, aydınlanma sürecinin dinsel anlayışlardan seküler akla kayan bireysellik temasını çağdaşlarından farklı bir bakış açısı ile yorumlayan, bireyin kendisi üzerinde egemenlik kurmasına dayalı olan düşüncesi ile Nietzsche felsefesini ortaya koymaktır. Makalenin amacı, Aydınlanmanın ve modernlik eksenli yapıların eleştirel çözümlemesini sunan bir felsefe geleneği oluşturan; Aydınlanma eleştirisini ‘akıl’ temelli ele alan Eleştirel Teorisyenlerden Adorno, Horkheimer ve Habermas eksenli bir çerçevede inceleyerek, onların Nietzscheyi olumlayan ve aynı zamanda eleştiren yönlerini açığa çıkarma amacı taşımaktadır. Makalede yöntem olarak literatür taraması seçilmiştir. Nietzsche’nin birey merkezli felsefesi, hınç ahlakı, iktidar istenci, üst insan, perspektivizm ve bengidönüş öğretileri doğrultusunda ele alınan yönleriyle incelenmiş, modernizmin öznelliği yok etmeye yönelik riskine karşı, postmodern bir çıkışa zemin hazırlayarak birey düşüncesini yeniden canlandırmıştır. Nietzsche’nin amacı, nedensellik çizgisinde sorgulama yoluyla temel değer biçimlerini hayatın içine yerleştirme ve bunlara olumlu bir anlam yükleme düşüncesidir. Bu amaçla sanat, estetik ve mite dair söylemleri ile iz sürmeyi sürdürmektir.  Ancak bunu yaparken yazgısını seven ve kaderine razı olan bir bakış açısıyla kendi felsefesinin aksini iddia eden bir yolculuğa sürüklenmiş, mite ve sanata açılan yolu modern dünyanın sancılarına yönelik tamamlanamamış bir proje olarak kalmıştır.