MİNYATÜR SANATI’NDA KADIN BAŞLI KUŞLAR

Özet

Fantastik olarak nitelendirebileceğimiz iki türün birleşiminden meydana gelmiş melez karakterler hem taşıdıkları sembolik anlamlardan hem de görsel olarak farklı teknik ve malzemelerle pek çok kez yinelenen bir form olarak karşımıza çıkmaktadır. Melez figürlerin doğaüstü güçlere sahip olduğuna dair inanışlar bulunmaktadır. Araştırmanın amacı; bu tür melezlik içeren ve “Siren” olarak isimlendirilen gövdesi kuş, başı ise kadın olan figürlerin bulunduğu minyatür örneklerinin incelenmesidir. Bu kapsamda incelenen Harirî’nin Makamatı, Semek-i Ayyâr, Falnâme, Kıssa-i Şehr-i Şâtıran, Acâ’ibü’l-Mahlûkât ve Surnâme-i Hümayun’daki yazmalardaki minyatürlerde siren figürlerine rastlanmaktadır. Siren figürünün kökenleri Orta Asya’ya kadar uzanmakta, Anadolu’da Bizans ve Selçuklu’da, Yunan ve Türk mitolojisinde ve daha pek çok kültürün sanat eserlerinde ikonografik bir unsur olarak kullanılmaktadır. Araştırmada arşiv tarama yöntemi kullanılarak siren figürlerinin yer aldığı minyatürler tespit edilmeye çalışılmaktadır. Sonuç olarak ise siren figürünün ikonografik bir ifade aracı olarak sanatın farklı alanlarında oldukça sık kullanıldığı ve bu örnekler içerisinde minyatürlü eserlerin de olduğu tespit edilmektedir