BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK MODELİNİN TÜKETİCİ SATIN ALMA DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTOMOBİL SEKTÖRÜNDE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Özet

Çalışmada beş faktör kişilik modeli özelliklerinin, otomobil satın alma davranışı üzerinde bir etkiye sahip olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın verileri Türkiye’nin yedi bölgesinde yaşayan 1013 kişiden kolayda örneklem yöntemiyle anket formu uygulanarak toplanmış, elde edilen veriler SPSS ve AMOS programları aracılığıyla analize tabi tutulmuştur. Çalışmada beş faktör kişilik modeli; “yeniliğe açıklık, sorumluluk, dışa dönüklük, uyumluluk ve nevrotiklik” boyutlarında, somut ürün özellikleri; “satış sonrası hizmetlere dayalı ürün özellikleri, markaya dayalı ürün özellikleri, kalite ve konfora dayalı ürün özellikleri ve çevre duyarlığına dayalı ürün özellikleri” boyutlarında ve genişletilmiş ürün özellikleri ise “soyutluk, statü, imaj, sosyalleşme, fiyat ve ihtiyaç” boyutlarında incelenmiştir. Analiz sonucunda beş faktör kişilik modeli özelliklerinin dışadönüklük boyutunun, marka, soyutluk, statü, imaj, sosyalleşme ve ihtiyaç boyutlarını pozitif yönlü ve anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Sorumluluk boyutunun, kalite ve konfora dayalı ürün özellikleri, satış sonrası hizmetlere dayalı ürün özellikleri, çevre duyarlığına dayalı ürün özellikleri, soyutluk, statü, fiyat ve marka boyutlarını pozitif yönlü ve anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Uyumluluk boyutunun satış sonrası hizmetlere dayalı ürün özellikleri, marka ve kalite boyutlarını negatif anlamda, sosyalleşme boyutunu ise pozitif anlamda anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Yeniliğe açıklık boyutunun satış sonrası hizmetlere dayalı ürün özellikleri boyutunu negatif anlamda anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Nevrotiklik boyutunun marka, soyutluk, statü, imaj, sosyalleşme ve ihtiyaç boyutlarını pozitif anlamda anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir