PALİMPSEST YER OLARAK KONYA ALÂEDDİN TEPESİ; KENTSEL ve MİMARİ BELLEK

Özet

Farklı toplumsal süreçlerin etkileşim alanları olan kentler, geçmişten gelen kültürel, sosyal, ekonomik ve siyasi izler ile sürekli değişen ve dönüşen bir yapıya sahiptir. Kent kimliğinin oluşumunda, kentin fiziksel biçiminin üretilmesi ve zamanla değişim süreçlerinde, kentsel mekânın ve mimari ürünlerin rolü büyüktür. Mekânlar kentin kimliğini yansıtırken, mekânın deneyimlenmesi, bireylerin belleğinde yer etmekte, zamanla fiziksel değişimler/yok olmalar yaşansa da bellekte olanlar, imgeler olarak kent kimliğinin belirleyicilerinden olmaktadır.  Kentlinin zihninde yer eden anların/anıların tanıkları olan fiziksel ortamlar, kentin geçmişini anlatan, aktaran ve anlamlandıran somut durumları ifade etmektedir. Bu durum kentsel mekân, kentsel mekândaki deneyimlerle oluşan kentsel bellek ve kent kimliği arasında birbirini besleyen yakın bir ilişkiyi göstermektedir. Yaşayan, yenilenen bir organizma olarak kentler, devamlılık gösteren ve fiziksel bir katman oluşturan yapısıyla palimpsest bir yapıyı sergilemektedir. Konya kentinin merkezinde yer alan Alâeddin Tepesi kentin simgesi olmanın yanı sıra Frig dönemine tarihlenen geçmişiyle palimpsest yapıyı örneklendirmede önemli bir höyük olarak bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu anlamda aynı zamanda “yer” olarak izleri barındıran ve var olanı biriktiren bir kentsel bellek sahnesidir. Çalışmada Alâeddin Tepesinin, güncel görünümünün ötesinde, geçmişten bugüne iz ve anlamları vurgulanarak, çok katmanlı olma durumunun, palimpsest ve kentsel bellek kavramları üzerinden ortaya konulması amaçlanmıştır.