SAĞLIK ALANINDA GÖREV YAPAN ÇOCUK GELİŞİMCİLERİN UYGULAMALARININ İNCELENMESİ

Özet

Türkiye’de lisans düzeyinde çocuk gelişimi bölümleri sağlık bilimleri fakültelerine, sağlık bilimleri yüksekokullarına ve sağlık yüksekokullarına bağlı bulunmaktadır. Çocuk gelişimi bölümü, dört yıllık lisans eğitimi sonunda mezunlarına “Çocuk Gelişimci” unvanını vermektedir. Türkiye’de çocuk gelişimciler sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve diğer sektörlerde görev yapmaktadır. Türkiye sağlık eğitimi ve insan gücü raporuna göre, 2003-2013 yılları arasında toplam 3032 çocuk gelişimci mezun olmuştur. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre 0-18 yaş arasındaki her birey çocuk olarak kabul edilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ise 2017 yılı itibariyle Türkiye'de toplam 22.891.140 çocuk bulunmaktadır. Tüm bu veriler Türkiye’deki çocukların gelişimlerini değerlendirecek, destekleyecek ve takip edecek çocuk gelişimi alanındaki sağlık lisansiyeri ihtiyacını ortaya koymaktadır. Çocukların gelişimsel, biyolojik ve psikolojik birçok gereksinimi bulunmaktadır. Bu gereksinimlerden bilişsel, dil, motor, sosyal, duygusal gelişim olmak üzere çocukların gelişim alanlarındaki gereksinimleri konusunda çocuk gelişimcilere görev ve sorumluluklar düşmektedir. Bu nedenle çalışmada, sağlık alanında görev yapan çocuk gelişimcilerin bağlı olduğu birimlerde yaptığı çalışmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Sağlık alanında görev yapan çocuk gelişimcilerin uygulamalarının incelendiği bu çalışmada nitel yöntem kullanılmıştır. Nitel araştırma; gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma türüdür. Nitel araştırmada en yaygın olarak kullanılan veri toplama yöntemleri başında görüşme tekniği gelmektedir. Bu çalışmada da Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan toplam 381 çocuk gelişimciden 16’sı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında, Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na bağlı olarak Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Aydın, Samsun ve Manisa illerinde görev yapan çocuk gelişimcilerle görüşülmüştür. Katılımcılardan biri erkek 15’i kadındır. Katılımcıların yaş ortalaması 27,1 ve
dokuzu evli, yedisi bekardır. Katılımcılar Hacettepe ve Ankara Üniversitesi Çocuk Gelişimi bölümü lisans mezunudur.
Ayrıca katılımcılardan üçü yüksek lisans eğitimi almış ve doktora eğitimine devam etmekte, beşi yüksek lisans eğitimini
tamamlamış, ikisi ise yüksek lisans eğitimine devam etmektedir. Görüşmeler sonucunda elde edilen verilere göre, sağlık
alanında çalışan çocuk gelişimcilerin 0-18 yaş arasındaki çocuklara ulaşabildiği; çalışmalarını sıklıkla poliklinik, yataklı
servis ve oyun odasında sürdürdüğü; müdahale olarak en fazla gelişimsel değerlendirme, gelişimsel destek ve gelişim
takibi yaptıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.