Bir Siyasi Propaganda Aracı: Radyo (1950-1960)


Abstract views: 494 / PDF downloads: 377

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8112011

Anahtar Kelimeler:

Radyo, Propaganda, Demokrat Parti

Özet

Kitle iletişim araçlarından biri olan radyo, bilgilendirici ve eğlendirici işlevleri ile profesyonel yayın hayatına başladıktan sonra gazetelerin eriştiğinden daha yüksek oranda bir kitleye ulaşabilmiştir. 1950’li yılların kitle iletişim araçlarından belki de en önemlisi olan radyo, bu dönemde siyasilere halkı etkileme noktasında büyük bir güç sağlamıştır. Bu gücü kimin ne kadar kullanabileceği ise tartışmalı bir konu olmuştur. Radyo sadece iktidar sahipleri için değil, aynı zamanda muhalefet içinde kendi fikir ve politikalarını paylaşabilmeleri, gerekli durumlarda iktidarı eleştirebilmeleri noktasında önemli bir araç olmuştur.

Bu araştırmada radyoyu, partilerin kullanmalarına ilişkin tartışmalar ile kamuoyunu radyo aracılığı ile memnun etme propagandalarına yer verilmiştir. Bu çalışmada radyo, arşiv belgeleri, TBMM Tutanak Dergisi, dönemin gazeteleri, dönem hakkında bilgi içeren kitap ve makaleler ekseninde incelenecektir

Referanslar

Ağaoğlu, S. (1972). Demokrat Parti’nin Doğuş ve Yükseliş Sebepleri Bir Soru. Baha Matbaası.

Ahıska, M. (2018). Radyonun Sihirli Kapısı. Metis Yayınları.

Akdağ, M. (2019). Yakın Dönem Türk Siyaset Duayenlerinin Medya Kullanımı Deneyimleri ve Propaganda. Aksaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(1), 82-110.

Akdoğan, P. (2013). Türkiye’de Çok Partili Dönemde Radyo ve İktidar. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Akis. (1954, Temmuz 24). Radyo: Cengizhana Veda.

Akis. (1954, Aralık 25). İhtiyatsız Hareketler.

Akis. (1954, Temmuz 17). İktisadi Politika.

Alacı, B. (2021). İktidarının İkinci Döneminde Demokrat Parti Politikalarının Muhalif Basına Yansıması: Akis Dergisi Örneği. BELGİ, 22, 453-480.

Albayrak, M. (2007). Demokrat Parti Döneminde Milli Korunma Kanunu Uygulamaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 23(67), 219-250.

Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti. Phoenix.

Anadol, C. (2004). Türk Siyaset Tarihinde Demokrat Parti. Yeni Kuvayı Milliye Yayınları.

Ardıçoğlu, N. (1954, Nisan 27). Iptızal, Sabah.

Asker, A. (2014). DP’nin Radyoyu İktidar Aracı Yapması: 1957 Seçim Sonuçlarının Radyo Aracılığıyla Erken Yayınlanması. İletişim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 125-157.

Ayın Tarihi, Ocak 1951, No:206.

Ayın Tarihi, Nisan 1951, No:209.

Ayın Tarihi, Ocak 1951, No: 206.

Ayın Tarihi, Haziran 1953, No:235.

Ayın Tarihi, Mayıs 1954, No:246.

Aziz, A. (1981). Radyo ve Televizyona Giriş. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.

Bayur, H. (1954, Mayıs 15). 1954 Genel Seçimleri Üzerinde Düşünceler. Akis.

Boratav, K. (t.y.). Yakınçağ Türkiye Tarihi: Dünya Ekonomisine Farklı Bir Eklemlenme Denemesi (F.Turn, Ed) Milliyet Doğan Gazetecilik.

Burçak, R. S. (1979). Türkiye’de Demokrasiye Geçiş. Olgaç Matbaası.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Fon Kodu:30.1.0.0, Yer No: 17-98-30, 20.07.1950.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Fon Kodu: 30.1.0.0, Yer No: 102.630.7, 31.07.1950.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Fon Kodu:490.1.0.0, Yer No: 10-55-13, 26.04.1950.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Fon Kodu: 30-1-0-0, Yer No: 14-81-1, 1954.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Fon Kodu: 51.0.0.0, Yer No: 4.33.23, 16.06.1960.

Cumhuriyet. (1950, Mayıs 4). Partilerin Radyo ile Yapacağı Propaganda.

Cumhuriyet. (1950, Ağustos 4). İstanbul Radyosu Programında Islahat.

Cumhuriyet. (1944, Mayıs 20). Milli Şefin Tarihi Nutku.

Çakı, G. (2020). İkinci Dünya Savaşı'nda Radyo Yayınlarında Uygulanan Sansürün Propaganda Posterlerine Yansıması. TRT Akademi, 5(9), 250-269.

Çatalbaş, S.G. & Nurgün K. (2016). Demokrat Parti Dönemi Kültür Politikaları. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 227-246.

Çelebi, O. (2015). Türkiye’de Demokrasinin Sancılı Doğumu 1946 Seçimleri. Electronic Turkish Studies, 10(1), 251-272.

Çelik, S. A. (2019). Radyodan Yükselen İlahiler: Türkiye’de Dini Radyo Yayıncılığının Gelişimi. GSU İletişim Dergisi, 31,67-90.

Çetin, B. N. (2014). Propaganda Olgusu ve Propagandanın Amerikanlaşması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(29, 239-265.

Şerif D. (2011). Düello. Timaş Yayınları.

Demokrat Ankara. (1952, Şubat 16). Parazitsiz Radyoya Hasret.

Demokrat Ankara. (1951, Eylül 30). Ankara Radyosunda Köyün Saati Açılıyor.

Devran, Y. (2011). Siyasal İktidar- TRT İlişkisinin Dünü. Başlık Yayın Grubu.

Dünya. (1950, Ağustos 8). İzmir’de Kurulacak Radyo İstasyonu.

Dünya. (1952, Nisan 25). Radyodaki Partizan Yayın Protesto Edildi.

Dünya. (1953, Şubat 20). Basın Yayın ve Diyanet Bütçesi Dün Görüşüldü.

Dünya. (1956, Mart 29). Bayar Kalkınma Devrine Girdik Diyor.

Dünya. (1956, Haziran 8). 6334 Sayılı Kanun.

Ersarı, N. (2020). Türkiye’nin 1950’li Yılları: Ellili Yıllarda Radyo ve Siyaset (T. Bora, Ed.). İletişim Yayınları.

Eşiyok, B.A. (2013). Türkiye’de Başarısız Kalmış Bir Reform Girişimi: 1945 Tarihli Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve Günümüze Uzanan Süreç. Memleket SiyasetYönetim, 19(20), 176-232.

Eryılmaz, T. (2005). Radyo ve Radyoculuk (S. Alankuş, Ed.). IPS İletişim Vakfı Yayınları.

Ezherli, İ. (1998). Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Osmanlı Meclisi Mebusanı. TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.

Gevgilili, A. (1987). Yükseliş ve Düşüş. Bağlam Yayınları.

Gülizar, J. (2008). Burası Türkiye Radyoları. Sinemis Yayınları.

Güngörmez, B. (2002). Kitle İletişim Araçları, Siyaset ve Propaganda. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 1-12.

Havadis. (1950, Kasım 2). Türk ve Fransız Radyolarının Program Mübadelesi.

Havadis. (1950, Temmuz 7). Atatürk İnkılaplarına Tamamen Sırt mı Çevriliyor?

Hürriyet. (1950, Temmuz 6). Üç Defa Ankara Radyosunda Kur’an Okunacak.

https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/94624/mod_resource/content/0/13.%20Hafta.pdf

İlyas, A. (2013). İktidar Muhalefet İlişkisine Bir Örnek: Atatürk’ü Koruma Kanunu. Turkish Studies, 8(7^), 223-235.

İstikbal. (1950, Temmuz 7). Radyoda Kur’an.

Karataş İ. (2021). Millet Partisi’nin Kapatılmasının CHP-DP İlişkilerine Etkisi. (E. Tüne, Ed.). ASOS.

Kejanlıoğlu, B. D. (2005). Radyo ve Radyoculuk: Türkiye’de Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Siyasası. (S. Alankuş, Ed.). IPS iletişim Vakfı Yayınları.

Keloğlu, E.İ. (2007). Demokrat Parti’nin Halkla İlişkileri Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 24, 111-128.

Kırkpınar, L. (2018). DP ve Din- Siyaset İlişkisi (1946-1960). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18(36), 349-359.

Kocabaş, S. (2011). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 5: Menderes Dönemi Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs 1960 Darbesine Giden Yol. Bayrak Matbaacılık.

Kocabaşoğlu, U. (2020). TRT Dönemi Öncesi Türk Radyo Tarihi. TRT Akademi, 5(9), 376-387.

Koçak, C. (2012). Türkiye’de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950): İktidar ve Demokratlar. İletişim Yayınları.

Kubilay, Ç. (2014). Demokrat Pati Dönemi’nde Bir Baskı ve Denetim Mekanizması Olarak Cevap ve Düzeltme Hakkının Kullanımı: Ulus Gazetesi Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 187-202.

Kubilay, Ç. & Mehmet P. (2019). Demokrat Parti ve Radyo: Bir Islahat Girişimi 1954. İLEF, 6(1), 27-60.

Kuruoğlu H. (2006). Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo. Nobel Yayınları.

Milliyet. (1950, Ağustos 3). Radyoda Kur’an.

Münir, H. (1953, Nisan 11). Radyolar Dinlenemez Hale mi Geldi? Dünya.

Öztürk, G. (2017). Bir Propaganda Aracı Olarak Radyo. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 157-174.

Poyrazoğlu, N. (1954, Eylül 6). Müzik Programları Yalnız Hoş Vakit Geçirmek İçin Değil Aynı Zamanda Öğretici Bir Nitelikte Olmalıdır. Ayyıldız.

Resmi Gazete, Kanun No: 5392, Sayı: 7213, 28.05.1949.

Resmi Gazete, Kanun No: 6128, Sayı 8458, 15.07.1953.

Resmi Gazete, Kanun No: 6732, Sayı: 9327, 08.06.1956.

Sabah. (1957, Ekim 1). Karşımızda Demokrasi Postu Bürünmüş Bir Diktatör Var.

Sabah. (1957, Ekim 17). Radyolar Radyo Olmaktan Çıktı.

Sabah. (1957, Ekim 10). Radyoyu Artık Dinlememeli.

Sabah. (1957, Ekim 21).

Sarol, M. (2014). Bilinmeyen Menderes. İnkılap Yayınevi.

Şeyhanlıoğlu, H. (2019). Radyonun Demokratik Yaşamda ve Siyasetteki Etkisi: Demokrat Parti Dönemi. Tarih ve Gelecek, 5(3), 805-818.

Takım, A. (2012). Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları. Ankara Üniversitesi S.B.F Dergisi, 67(2), 157-187.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 20, Dönem 7, Birleşim 14, 19.12.1945.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 19, Birleşim 90, 23.05.1949.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 19, Birleşim 90, 23.05.1949.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 1, Dönem 9, Birleşim 15, 30.06.1954.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 1, Dönem 9, Birleşim 15, 30.06.1950.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 6, Dönem 9, Birleşim 58, 30.03.1951.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt: 5, Dönem: 9, Birleşim 45, 19.02.1951.

TBMM Tutanak Dergisi, Cilt 20, Dönem 9, Birleşim 48, 20.02.1953.

TBMM Kanunlar Dergisi, Dönem 10, Kanun No:6732, 07.06.1956.

TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt 1, Dönem 11, İçtima 1, İnikat 10, 04.12.1957.

TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt 1, Dönem 11, İçtima 1, İnikat 10, 04.12.1957.

Tercüman. (1957, Ekim 27). Türkiye’de Seçimler.

Tercüman. (1955, Ekim 13). Atatürk’ün Ruhuna Mevlit.

Tokmak, M. (2007). Basın-İktidar İlişkileri Çerçevesinde Demokrat Parti ve Ankara Radyosu. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi].

Tuncer, E. (2003). Cumhuriyetten Günümüze Seçimler. TESAV.

Ulus. (1950, Temmuz 6). Radyoda Kur’an Okunacak.

Ulus. (1950, Eylül 25). Radyolarımıza Dair.

Ulus. (1951, Ocak 7). Radyoda Tek Taraflı Siyasi Yayınlar Şiddetle Tenkit Edildi.

Vatan. (1954, Haziran 6). Radyo Konuşmalarında Ses ve Şive Düzgünlüğüne Dikkat Edilecek.

Yalçın, D. (2019). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.

Yıldırım, S. (2020). Telsiz ve Kurum Radyosundan İl Radyolarına: Toprak Ofis’in Sesi Radyosu. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16(32^), 495-526.

Yılmaz, E. (2008). Türkiye’nin Demokrasiye Geçiş Yılları (1946-1950). Birey Yayınları.

Yılmaz, M. B. (2020). İkinci Dünya Savaşı'nda Japon Medyasının ABD'ye Yönelik Faaliyetleri: Tokyo Rose Radyo Yayınları Üzerine İncelem. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 541-563.

Yeni İstanbul. (1950, Temmuz 18). Yeni Radyo Müdürünün Beyanatı.

Yeni İstanbul. (1950, Aralık 18). Mevlana’nın 677. Ölüm Yıldönümü Anma Merasimi.

Yeni Memleket. (1956, Haziran 8). Neşir Yolu ve Radyo ile İşlenecek Suçlar.

Yeni Memleket. (1956, Haziran 24). Milli Korunma Kanunu Fiyatları Düşürüyor.

Zafer. (1950, Aralık 18). Mevlana’nın 677. Ölüm Yıl Dönümü Töreni.

Zürcher, E. J. (2005). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. (Y. Soner, Çev.). Gönen İletişim Yayınları.

İndir

Yayınlanmış

2023-06-30

Nasıl Atıf Yapılır

MACİT, B., & ALTUNCUOĞLU, N. (2023). Bir Siyasi Propaganda Aracı: Radyo (1950-1960). International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(96), 1266–1281. https://doi.org/10.5281/zenodo.8112011