Klasik Bankacılığa Rakip Bir Sistem Olarak Gölge Bankacılık

Özet

Günümüzde ekonomide ve ekonominin en dinamik unsurlarından birisi olan  finans dünyasında en dikkate değer gelişmelerden birisi de finansal liberalizasyon uygulamaları olup, bu olgu sermaye hareketlerindeki serbestleşmenin bir parçası olarak 1970’li yılların sonlarında gelişmiş ülkelerde ve oradan da 1980’li yıllarda gelişmekte olan ülkelere yayılmıştır. Finansal liberalizasyon istikrarsız bir büyüme sürecine neden olmasının yanı sıra büyümenin bileşenleri olan sektörleri de değişik şekillerde etkileyerek, ülkelerin sektörel yapılarında değişimlere neden olmaktadır. Küreselleşme olgusuyla birlikte finansal piyasalarda rekabetin yoğunlaştığı ve buna bağlı olarak giderek artan rekabet ortamında karlılık düzeylerini artırmak zorunda kalan finansal kuruluşların yeni yöntemlere yöneldiği gözlenmektedir.  Bu yöntemlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan gölge bankacılık sistemi, klasik bankacılık sisteminden farklı yasal düzenleme ve yöntemlere sahip, kar odaklı, bilanço dışı işlemlere dayanan bir sistemdir. Gölge bankacılık sistemi, uzun vadeli varlıkların finansmanı amacıyla para piyasalarından kısa vadeli fon toplamaktadır. Ancak, mevduatlarının sigorta kapsamında olmaması, acil durumlarda merkez bankalarından borçlanamaması ve klasik bankacılık düzenlemelerine tabi olmaması nedeniyle bu sisteme gölge bankacılık adı verilmektedir. Gölge bankacılık sisteminin klasik bankalara göre daha az düzenlemeye tabi olması nedeniyle düzenleyici arbitraja daha uygun olduğu ileri sürülebilir. Bu nedenle klasik bankacılık sisteminde artan düzenlemeler, gölge bankacılık sistemine olan talebi artırmaktadır. Bu çalışmada amaç, gölge bankacılık kavramının kurumsal temelleri, ilgili literatür verileri, yararları ve maliyetleri gibi konularda bilgi vermektir.