“Hayvan Koruma Kanunu”nda Yapılan Değişikliğe ilişkin X/Twitter Paylaşımlarının Peirce’in Göstergebilim Modeli Çerçevesinde İncelenmesi

Özet

Kamuoyunda hayvan hakları yasası ya da sokak hayvanları yasası şeklinde de bilinen 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu kabul edildiği 2004 yılından günümüze kadar çeşitli ekleme, çıkarma ve değişiklikler ile şekillenerek yürürlükte bulunmaktadır. Çeşitli vesilelerle söz konusu kanuna ilişkin olumlu ya da olumsuz eleştiriler zaman içinde yöneltilse de özellikle 2024 yılının ikinci yarısında, söz konusu kanunda yapılması planlanan değişikliğe ilişkin yoğun bir kamuoyu tepkisi oluşmuştur. Yasada öngörülen ve sahipsiz hayvanların barınaklarda toplanması ve belirli koşullar olduğu durumlarda uyutulmasına ilişkin kaygılarından dolayı olumsuz, son dönemde haberlerde sıklıkla görülen sokak hayvan saldırıları ve hastalıklar nedeniyle yaşanan gelişmelerden dolayı da olumlu eleştiriler uzun süre sosyal medyayı meşgul etmiş ve etmektedir. Bu çalışma bir iletişim aracı olarak dil ve bu dile ait göstergelerin, özellikle sosyal medyada, belirli bir bakış, görüş, eğilim ve yönelimi verirken görsel medyalar aracılığıyla ne türden temsiller kullanıldığına odaklanmaktadır. Gazete, dergi, makale ya da görsel veriden yoksun yayınlarda dil kullanıcıları metinlere odaklanırken özellikle Youtube, Instagram, X/Twitter gibi toplumun sıklıkla reklam, bilgi, haber ya da yorum izlediği ortamlarda alımlayıcılar (adressee) yazılı metinlerden daha çok görsel metinlere odaklanmaktadırlar (Chandler ve Sweller, 1991; Cross, 2011; Chan ve diğ., 2022; Koutromanou ve diğ., 2023; Sunsaro ve diğ., 2023). Bu sebeple metin üreticisi ya da yayınlayıcısı tarafından seçilen-tercih edilen görüntüler de bir yönüyle metne giriş, metne açılan bir pencere görevi görürken diğer taraftan da aslında metinlerde nasıl bir yaklaşımın sergileneceğine ilişkin ipuçları taşımaktadır. Bu çalışma Hayvan Hakları Koruma Kanunu’na ilişkin X/Twitter ortamında bir görsel ile birlikte paylaşılan haber ve bilgi metinlerinde oluşan veri tabanında, söz konusu görsellerin göstergebilimsel temelde çözümlemesine odaklanmaktadır. Metni hiç okumayan bir dil alımlayıcısının sadece görsele bakarak bir öngörü-önsav geliştirerek o metne dair ilksel bir fikrinin oluştuğu varsayımından hareketle, olumlu ya da olumsuz eleştiri içeren metinlerin görsel kullanımlarının dağılımları ve içerikleri değerlendirilmektedir.