TÜRKİYE'DE SANAYİ SEKTÖRÜ VE ALT SEKTÖRLERE YAPILAN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN İHRACATA YÖNELİK VEYA İTHAL İKAMECİ MOTİF TAŞIYIP TAŞIMADIĞINA DAİR İNCELEMELER

Özet

Bu çalışmada Türkiye ekonomisi örneğinde, Doğrudan Yabancı Yatırımların (DYY) sanayi sektörü ve alt sektörleri üzerindeki etkileri tartışılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye’nin sanayi malları ve sanayi alt sektör mallarının ithalat ve ihracatı bağımlı değişkenler, toplam DYY ise bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]) üyesi ülkelerin milli gelirleri, reel döviz kuru ve yabancı uyruklu gelirlerin temsili olarak ihracat için kullanılmış, ithalatta ise Türkiye’nin milli geliri ve reel döviz kurları ise kontrol değişkenleri olarak kullanılmıştır. Çalışma dönemi 2005:Q1 - 2019:Q2 olarak ele alınmış ve ARDL yöntemi ile analizler yapılmıştır. Çalışma sonucunda, Türkiye'de sanayi sektörüne DYY girişinin zayıf da olsa ihracatı destekleyici etkisi olduğu belirlendi. DYY girişi olan 16 sanayi alt sektöründen, girişlerin 3 alt sektörde ihracatı destekleyici etkisi olduğu ve bu 3 alt sektörden birinde ithal ikame etkisi olduğu tespit edilmiştir. İthal ikameci etkinin 2 alt sektörde belirgin olduğu, 1 alt sektörde ise ithalatı derinleştirme etkisinin olduğu görülmüştür. Diğer alt sektörlerde DYY hiçbir rol oynamadı; başka bir deyişle tarafsız kaldı. DYY girişi genel olarak ihracatı desteklese de bu sermaye girişinin etkilerinin zayıf olduğu söylenebilir. Türkiye ekonomisinin yapısında köklü bir değişikliğin gerekli olduğu sonucuna varılabilir.